به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، مروری بر عادات روزمره مردم نشان میدهد که بسیاری از الگوهای غربی پیروی میکنند. چرایی رسیدن به این الگو و راهکارهای گذر از این مرحله را در گفتوگو با حجتالاسلام والمسلمین سیدحسین خادمیان نوشآبادی، چهره ماندگار تبلیغ و خطیب برتر بررسی کردیم؛ وی در این گفتوگو به تشریح جایگاه اقتصاد مقاومتی، اشتغال و تولید در سبک زندگی اسلامی و ارتباط سبک زندگی اسلامی با اقتصاد مقاومتی و شعار سال اشاره کرد که در ادامه این گفتوگو را دنبال خواهید کرد.
*ارتباط سبک زندگی اسلامی با اقتصاد مقاومتی و شعار سال چیست؟
زمانی که مقام معظم رهبری میفرمایند من امسال را نامگذاری کردم؛ واژه نامگذاری خود فراتر از شعاری است که ما بیان میکنیم؛ زمانی که ما اسمی را برای موجودی میگذاریم یعنی او با آن اسم شناخته میشود؛ حال زمانی که من جایی میروم و قصد معرفی شمایی را که در آنجا نیستید دارم بدون اینکه عکس و یا تصویر شما را در آن جمع نشان دهم، اسم شما را مطرح میکنم و از این رو همه میدانند که من چه شخصی مد نظرم است که وجود خارجی دارد؛ لذا من از چه طریقی شما را معرفی کردم؟ از طریق بیان نام و اسم شما؛ یا شما زمانی که وارد منزل کسی میشوید میدانید که فرزندی برای مثال به نام حسین دارد، وقتی میبینید که فرزند وی نیست سوال میکنید که حسین آقا کجاست؛ شاید یک اسم و نام را نام برده باشید اما در حقیقت یک موجود خارجی مشخصی را مطرح کردهاید.
با این مثالها در مییابیم زمانی که ما نام اقتصاد مقاومتی، تولید داخلی، اشتغال و بحث اقتصاد اسلامی را مطرح میکنیم اگر در حد شعار باقی بماند مهم نیست؛ اما زمانی که مقام معظم رهبری میگویند نامگذاری کردهام، همانند زمانی است که صحبت از یک ایرانی مسلمان سرشناس در دنیا میشود؛ همانطور که اسم میبرند و میدانیم چه کسی را میگویند و یا چه چیزی را تولید کرده، همین تولید نهایتا در زندگی ملموس میشود.
تغییر ذائقهمن اگر عبایی را بر دوشم بگذارم و یا کت و شلواری را بپوشم که کارگر یا طرف مقابلم ببیند و بفهمد که به تولید او و همنوع خود احترام گذاشتهام این ارزشمند است؛ ما چطور غذاهای کشورهای غربی و اروپایی به میلمان نمیکشد، لذا باید اینچنین حالتی هم به تولیداتمان داشته باشیم؛ یعنی تغییر ذائقه پیدا کنیم تا در جامع نمود پیدا کند؛ ما باید ناراحت شویم اگر تولید داخلی را کنار بگذاریم و از تولید خارجی استفاده کنیم؛ باید بدانیم که همه تولیدات داخلی معیوب نیستند.
در دنیا واژهای را به نام مدیریت شایعه داریم؛ این واژه آنقدر اثرگذار است که ابن زیاد با 20 نفر توانست از این طریق کوفه را تصرف کند؛ روش او این بود که وقتی یزید به او فرمان حرکت با لشکری عظیم داد، او گفت که لشکر عظیم نمیخواهم و تنها 20 نفر به من دهید، اما به شرط آنکه هرچه که میگویم انجام دهند؛ این 20 نفر را گرفت و به سمت کوفه حرکت کرد، اما در این مسیر هم تنها 2 نفر او را همراهی کردند و سایرین را از درهای مختلف کوفه فرستاد که به صورت عادی وارد بازارها، حمامها و مکانهای عمومی و شلوغ شهر شوند و شایعه پراکنی کنند که 5 هزار سوارهنظام در حال حرکت به سمت کوفه هستند و ما هم با دشواری از کنار آنها بازگشتم؛ آنها شایعه انداختند که 30 هزار نفر جمعیت به سمت کوفه در حرکت هستند و همه از لشکر ابن زیاد هستند؛ مردم کوفه بدون اینکه چیزی را با چشم دیده باشند تسلیم شدند و تا خود روز کربلا هم خبری از اعتراضشان نبود؛ حال در جامعه امروزی شعار میدهند که همه اجناس داخلی معیوب هستند اما باید باور کنیم که جنس مرغوب داخلی هم همچون پارچههای بسیار خوب، فرشهای بسیار نفیس و عالی داریم که با همین پارچهها میتوانیم بهترین تولیدات پوشیدنی را داشته باشیم.
این جمله برای ما یک درس است...زمانی مقام معظم رهبری فرمودند که من از واژه برند بدم میآید و نمیخواهم این واژه را در جامعه به کار ببرم؛ این جمله برای ما یک درس است؛ در نگاه راهبردی رهبر معظم انقلاب، اقتصاد مقاومتی یک شعار نیست، بلکه یک واقعیت اقتصادی است؛
اقتصاد مقاومتی یک بحث کاربردی است و شاخصهای آن ریشه در عمل دارد.
همانطور که ما به فلان کشور سفر میکنیم و نمیتوانیم غذاهای آنجا را بخوریم، باید ناراحت شویم وقتی میبینیم که فردی لباس خارجی پوشیده؛ اما اینکه بگوییم عجب فرد با کلاسی، اتفاقا این فرد از کلاس ملی خارج شده؛ چراکه اینکه میتواند با پارچه خوب ایرانی و تولید داخلی بهترین لباس را بپوشد. مرحوم مرعشی نجفی لباسی میپوشید که دکمه نداشت و از ایشان سوال میکردند که چرا، پاسخ داد برای اینکه دکمه را از خارج میآورند؛ آن زمان چه حکومتی بود؟ حتی به شهید بهشتی گفتند چرا از چراغ قرمز رد نمیشوی؟ گفت ما با شاه و سیاستهایش مخالفیم اما با قانون و نظم که مخالف نیستیم؛ ما با شاه بدیم اما با تولیدگر داخلی که بد نیسیتم.
از مصادیق «تعاونوا علی البر» تقویت تولید داخلی است «تعاونوا علی البر» کجا باید پیاده شود؟ اینکه ما میگوییم وظیفهها را نشناختهایم همین مسئله است؛ لذا یکی از مصادیق «تعاونوا علی البر» این است که ما بیاییم و تولید داخلی را تقویت کنیم؛ البته جنسی که بد است را نمیخریم اما همه اجناس داخل که بد نیستند؛ قاشق، قابلمه، پارچه، فرش، کفش، گلدان و امثال اینها که بد نیست؛ شایعه انداخته شد که فلان جنس بد است، خب ما آن را نمیخریم تا تولیدگر آن را اصلاح کند، البته باید ببینیم که چقدر بد است؟ آیا آنقدر بد است که آن را نخریم و تخریبش کنیم؛ پس چگونه است که اجناس خارجی هم خدمات پس از فروش و ضمانت میگذارند؟ چون اجناس آنها هم خوب و صد درصد تضمینی نیست و امکان عیب در آنها وجود دارد.
نامگذاری سال باید در زندگی ما ملموس شود بنابراین بحث نامگذاری که مقام معظم رهبری انجام میدهند باید در زندگی ما ملموس شود؛ وقتی لمس شد، زندگی ما هم جهتگیری خوبی پیدا میکند؛ بعضا کالایی که از ما نیست باعث سختی ما در زندگی میشود؛ قطعا تولیدکننده خارجی محصولی را ساخته است که در بازارهای جهانی بهفروش برساند و بدنبال سودآوری خودش بوده و به دنبال ارتقای فرهنگی و اقتصادی ما نبوده؛ حال زمانیکه از جنس خارجی استفاده میکنیم مشخص نیست که حدود فرهنگ ما در آن رعایت شده باشد؛ بهعنوان مثال بازیهای رایانهای مطابق فرهنگ آن کشورها ساخته شده است و شاید به موضوع فرهنگ هم دقت نکرده باشند؛ اما وقتی این بازی را تهیه و به کودکمان تحویل میدهیم در نهایت شاهد تغییر در باورها، سبک زندگی و برخورد او در خانواده میشویم؛ شنیدهام برخی از رسانههای کشورهای دیگر که به ایران سریال میفروشند، بعد از اینکه این سریال در ایران پخش میشود مجددا سریال را از ایران میخرند؛ جالب این است که میگویند ما نمیدانستیم اینگونه هم میشد این سریالها را پخش کرد تا خانوادهها هم راحت آن را ببینند؛ این نشان میدهد که ما اگر بخواهیم سبک زندگی خود را بر عهده دیگری بسپاریم، فرهنگی را به ما میدهد که ما را به سختی میاندازد؛ این سبک زندگی، امروزمان را شاید سرگرم کند اما در آینده چوب آن را خواهم خورد؛ چراکه چیزی وارد زندگی من شده است که مطابق با چهارچوب قواعد فرهنگ زندگی و سبک زندگی من نبوده است.
*چگونه سبک زندگی اسلامی در جهت کار و تلاش قرار میگیرد؟امروز با مرور عادات روزمره مردم متوجه میشویم که متأسفانه مردم ما در بسیاری از الگوهای حاکم در زندگی شان، از الگوهای غربی پیروی میکنند. اما باید بدانیم که سبک زندگی غربی، بر اساس ایجاد راحتی و کاهش زمان انجام امور در زندگی ما رخنه کرده و بسیاری از مسائل ما را تحت تأثیر قرار داده است؛ در این سبک زندگی، که الگوهایش را از اقتصاد غربی وام گرفته، طبیعی است که مصرف کالاهای خارجی متناسب با این فرهنگ یک اصل شود؛ چراکه نحوه زندگی حاکم در میان مردم، سبک زندگی غربی میشود که برخی از اصول اسلامی نیز بر آن حاکم است؛ به همین دلیل، مصرف کننده داخلی، مصرف کالاهای داخلی برایش توجیه ندارد و تمایل به خرید کالاهایی دارد که با فرهنگی که به او ارائه شده همخوانی بیشتری داشته باشد.
مقام معظم رهبری در جایی فرمودند، یکی از مسائلی که در باب سبک زندگی مؤثر است فرهنگسازی و تبلیغات در جهت مصرف کالاهای داخلی است؛ لذا مردم باید از طریق رسانههای مختلف، از سبک زندگی متأثر از تکنولوژی و راحت طلبی، به سبکی از زندگی که تلاش و کوشش در آن تجلی دارد و بیشتر مطابق با فرهنگ اسلامی است روی آورند و این نیازمند تبلیغات و فرهنگسازی مناسب است.
*نقش و عملکرد رسانهها در این مسیر چگونه است؟متأسفانه در رسانههای مختلف، عزمی جدی برای فرهنگسازی تولید ملی دیده نمیشود. سایتها و خبرگزاریها بیشتر به مسائل حاشیهای تمرکز دارند و رسانه ملی در فرهنگسازی آن برای مردم، بسیار ضعیف عمل کرده است و حتی برخی از فیلمها و سریالها که به نشان دادن زندگی افراد ثروتمند میپردازند، با نشان دادن مصرف کالاهای لوکس و تجملی و بعضا غیرایرانی، مردم را تشویق به مصرف چنین کالاهایی میکنند. در چنین شرایطی که در برنامهها و فیلمها و سریالهای رسانه ملی مصرف کالاهای داخلی یک ارزش به شمار نمیآید، نمیتوان انتظار چندانی در تأثیرپذیری مردم و مصرف کالاهای داخلی داشت.
*یکی از مسائلی که میتواند در سبک زندگی اسلامی جایگاه اساسی داشته باشد مسئله رزق است، این موضوع چگونه میتواند در حمایت از تولید ملی مؤثر باشد؟با توجه به تاکیدات قرآن و روایات در جهت سبک زندگی اسلامی رزق انسان در صورتی که تلاش کافی و لازم را انجام داده باشد، تضمین شده است و فرد نباید نگران تأمین رزق خود در این شرایط باشد؛ اینجاست که اگر، مسلمانی در کار تولید و ساخت و ساز، روزی خود را از خداوند طلب کند و برای کسب درآمد در حق مردم اجحاف نکند و بر همین اساس، کالاهای باکیفیت تولید و حقوق کارگران را بهدرستی دهد و در بازار تقلب نکند ضمانت توسعه و پیشرفت کارش را از خدا گرفته است. اگر چنین برداشتی در میان تولیدکنندگان ما نهادینه شود و سبک زندگی در میان این قشر، اسلامی باشد، بازار کالا هم از نظر کیفیت و کمیت بسیار متحول خواهد شد و مردم هم نیز در این نفع خواهند برد و به سمت خرید و حمایت از کالای داخلی باز میگردند.