یادداشت وارده/
ختم قرآن بدون تدبر و تفهم یا خواندن قرآن به هر میزان که میسّر شد!
گروه فعالیت‌های قرآنی: کارشناس و محقق علوم قرآنی طی یادداشتی با اشاره به موضوع ختم قرآن در ماه مبارک رمضان بر قرائت با تدبر و تأمل بر آیات نورانی کلام وحی تأکید کرد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، محمد اکبری، کارشناس و محقق و از مدرسان علوم قرآنی با ارسال یادداشتی به ایکنا، به موضوع ختم قرآن در ماه مبارک رمضان و اینکه قرآن‌پژوه واقعی همه ایام سال را با کلام وحی مشحور و مأنوس است، می‌پردازد.
در این یادداشت، نگارنده ابتدا به بیان حدیثی از امام محمد باقر(ع) با موضوع اینکه ربیع قرآن در ماه مبارک رمضان است، پرداخته و در ادامه نیز با صحه گذاشتن بر این موضوع بر قرائت قرآن در تمام ایام سال تأکید می‌کند. در ادامه مشروح این گزارش را می‌خوانید؛
بسم الله الرحمن الرحیم
«وَ مِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لا يَعْلَمُونَ الْکِتابَ إِلاَّ أَمانِيَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاَّ يَظُنُّونَ»
«و گروهی از آنان افرادی عامی هستند؛ که کتاب خدا را جز یک مشت اوهام و آرزوها چیزی نمی‌دانند و اینان صرفا به تصورات و اوهام دلخوش نموده‌اند»(بقره/ ۷۸)
با آغاز ماه مبارک رمضان و چرخش حدیث مبارک حضرت امام باقر(ع) «لکل شیء ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان؛ برای هر چیزی بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است».
مقوله ختم قرآن مجید دفعتا موضوع روز می‌شود! ( قرآن پژوه واقعی همه ایام سال را با کلام وحی مشحور و مأنوس است!)
صدا و سیمای ج.ا.ا مقدار متنابهی از برنامه‌های خود را به پخش تلاوت ترتیل اساتید مصری و ایرانی اختصاص می‌دهد و از اماکن متبرکه چون مشهد و قم و مساجد مختلف کشور برنامه‌های ختم قرآن، ویژه ماه مبارک رمضان را سخاوتمندانه عرضه می‌نماید.
تب ختم قرآن در ماه رمضان البته منحصر به صدا و سیما نیست.
در لایه‌های مختلف مذهبی کشور آثار این پدیده مشهود است:
در فضای خانه، خانم متدین ما در حین آشپزی سعی دارد تا از قرآنی که کنار گاز خوراک‌پزی قرار داده، آیات جزء روزانه را مرور کند و در حین اجرای سایر امور خانه هم طوری مدیریت می‌کند که از ثواب ختم روزانه یک جزء قرآن محروم نشود!
در ادارات کشور متأسفانه اوضاع به مراتب بدتر از این است.
خانم یا آقای متدین ما همچنان که مشغول کار اداری است؛ قرآنی در گوشه میز کارش قرار داده و ختم یک جزء قرآن در یک روز را پیگیری می‌کند!
در بانک و مؤسسات مالی چون پشت باجه خیلی در معرض دید ارباب رجوع قرار ندارد، تنها چرخش صورت و مکث‌های طولانی کارمند قرآن خوان بانک ممکن است ختم قرآن نامبردگان را در حین ادای وظیفه اداری آشکار سازد!
در پژوهشی که در خصوص نوع قرائت قرآن کریم انجام داده‌ام، دریافته‌ام که از صدر اسلام و نزول قرآن مجید، نوعاً دو نوع دیدگاه و نظریه در عرصه تلاوت کلام وحی وجود داشته است:
۱ - اصالت در کمیت: طبق این نظریه قرآن کتابی است مقدس و حاوی سخنان خداوند؛ که خواندن آن ثواب دارد (چه برای مردگان و چه برای زندگان) کسانی که بر این باورند، بجز حجم آیات تلاوت شده هدف دیگری ندارند. بدیهی است که با این پندار ناصواب، ختم قرآن، مطلوب و ایده‌آل آنان است و اگر بتوانند، به طور همزمان چند کار را توأمان انجام خواهند داد!! (مثلا استماع سخنرانی در مجالس و ذکر تسبیحات و ختم قرآن) و بنده در مجالس متعدد، بارها به برخی قرآن‌پژوهان که بطور حرفه‌ای در جلسه آموزش قرآن در کنار گوش فرا دادن به توضیحات حقیر، ختم یک جزء را هم دنبال می‌کنند در این مورد تذکر داده‌ام.
۲-- گروه دوم بر این عقیده‌اند؛ که قرآن کلام وحی و مظهر تجلی خداوند است، لذا برای کسی که متخلق به معرفةالله باشد؛ حتی خواندن یک آیه، مشروط به فهمیدن و تدبر در پیام آفریدگار بی‌بدیل، موجب تجلی صفات و برکات الهی می‌گردد.
برگردیم به آیه صدر نوشتار (آیه ۷۸ سوره بقره) برای اینکه در تفسیر این آیه از خود چیزی ننویسم؛ به تفسیر نمونه (کار مشترک آیت‌الله مکارم شیرازی و جمعی از علمای علم قرآن مثل حجت‌الاسلام قراْئتی) مراجعه نمودم.
در جلد اول تفسیر نمونه صفحه ۲۲۰ در تفسیر این آیه چنین نگاشته شده است «عده‌ای از آنان (یهود) را عوام و افرادی تشکیل می‌دادند؛ که از دانش بهره‌ای نداشتند و آنچه از علمای خود می‌شنیدند، می‌پذیرفتند و همان را تکرار می‌کردند ( در حالی که این حقیقت را می‌دانند؛ که دانشمندانشان در نقل آیات خدا امین نیستند و ... )
اینک انتخاب با شماست:
ختم قرآن بدون تدبر و تفهم ... خواندن قرآن به هر میزان که میسر شد؛ منتها با تفکر و تعقل و کسب معرفةالله « فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ...» (مزمل/آیه ۲۰)
در پناه قرآن باشید.
در این یادداشت، نگارنده ابتدا به بیان حدیثی از امام محمد باقر(ع) با موضوع اینکه ربیع قرآن در ماه مبارک رمضان است، پرداخته و در ادامه نیز با صحه گذاشتن بر این موضوع بر قرائت قرآن در تمام ایام سال تأکید می‌کند. در ادامه مشروح این گزارش را می‌خوانید؛
بسم الله الرحمن الرحیم
«وَ مِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لا يَعْلَمُونَ الْکِتابَ إِلاَّ أَمانِيَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاَّ يَظُنُّونَ»
«و گروهی از آنان افرادی عامی هستند؛ که کتاب خدا را جز یک مشت اوهام و آرزوها چیزی نمی‌دانند و اینان صرفا به تصورات و اوهام دلخوش نموده‌اند»(بقره/ ۷۸)
با آغاز ماه مبارک رمضان و چرخش حدیث مبارک حضرت امام باقر(ع) «لکل شیء ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان؛ برای هر چیزی بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است».
مقوله ختم قرآن مجید دفعتا موضوع روز می‌شود! ( قرآن پژوه واقعی همه ایام سال را با کلام وحی مشحور و مأنوس است!)
صدا و سیمای ج.ا.ا مقدار متنابهی از برنامه‌های خود را به پخش تلاوت ترتیل اساتید مصری و ایرانی اختصاص می‌دهد و از اماکن متبرکه چون مشهد و قم و مساجد مختلف کشور برنامه‌های ختم قرآن، ویژه ماه مبارک رمضان را سخاوتمندانه عرضه می‌نماید.
تب ختم قرآن در ماه رمضان البته منحصر به صدا و سیما نیست.
در لایه‌های مختلف مذهبی کشور آثار این پدیده مشهود است:
در فضای خانه، خانم متدین ما در حین آشپزی سعی دارد تا از قرآنی که کنار گاز خوراک‌پزی قرار داده، آیات جزء روزانه را مرور کند و در حین اجرای سایر امور خانه هم طوری مدیریت می‌کند که از ثواب ختم روزانه یک جزء قرآن محروم نشود!
در ادارات کشور متأسفانه اوضاع به مراتب بدتر از این است.
خانم یا آقای متدین ما همچنان که مشغول کار اداری است؛ قرآنی در گوشه میز کارش قرار داده و ختم یک جزء قرآن در یک روز را پیگیری می‌کند!
در بانک و مؤسسات مالی چون پشت باجه خیلی در معرض دید ارباب رجوع قرار ندارد، تنها چرخش صورت و مکث‌های طولانی کارمند قرآن خوان بانک ممکن است ختم قرآن نامبردگان را در حین ادای وظیفه اداری آشکار سازد!
در پژوهشی که در خصوص نوع قرائت قرآن کریم انجام داده‌ام، دریافته‌ام که از صدر اسلام و نزول قرآن مجید، نوعاً دو نوع دیدگاه و نظریه در عرصه تلاوت کلام وحی وجود داشته است:
۱ - اصالت در کمیت: طبق این نظریه قرآن کتابی است مقدس و حاوی سخنان خداوند؛ که خواندن آن ثواب دارد (چه برای مردگان و چه برای زندگان) کسانی که بر این باورند، بجز حجم آیات تلاوت شده هدف دیگری ندارند. بدیهی است که با این پندار ناصواب، ختم قرآن، مطلوب و ایده‌آل آنان است و اگر بتوانند، به طور همزمان چند کار را توأمان انجام خواهند داد!! (مثلا استماع سخنرانی در مجالس و ذکر تسبیحات و ختم قرآن) و بنده در مجالس متعدد، بارها به برخی قرآن‌پژوهان که بطور حرفه‌ای در جلسه آموزش قرآن در کنار گوش فرا دادن به توضیحات حقیر، ختم یک جزء را هم دنبال می‌کنند در این مورد تذکر داده‌ام.
۲-- گروه دوم بر این عقیده‌اند؛ که قرآن کلام وحی و مظهر تجلی خداوند است، لذا برای کسی که متخلق به معرفةالله باشد؛ حتی خواندن یک آیه، مشروط به فهمیدن و تدبر در پیام آفریدگار بی‌بدیل، موجب تجلی صفات و برکات الهی می‌گردد.
برگردیم به آیه صدر نوشتار (آیه ۷۸ سوره بقره) برای اینکه در تفسیر این آیه از خود چیزی ننویسم؛ به تفسیر نمونه (کار مشترک آیت‌الله مکارم شیرازی و جمعی از علمای علم قرآن مثل حجت‌الاسلام قراْئتی) مراجعه نمودم.
در جلد اول تفسیر نمونه صفحه ۲۲۰ در تفسیر این آیه چنین نگاشته شده است «عده‌ای از آنان (یهود) را عوام و افرادی تشکیل می‌دادند؛ که از دانش بهره‌ای نداشتند و آنچه از علمای خود می‌شنیدند، می‌پذیرفتند و همان را تکرار می‌کردند ( در حالی که این حقیقت را می‌دانند؛ که دانشمندانشان در نقل آیات خدا امین نیستند و ... )
اینک انتخاب با شماست:
ختم قرآن بدون تدبر و تفهم ... خواندن قرآن به هر میزان که میسر شد؛ منتها با تفکر و تعقل و کسب معرفةالله « فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ...» (مزمل/آیه ۲۰)
در پناه قرآن باشید.
