یادداشت؛
قرآن و سنت تبعیضی نسبت به زنان قائل نیستند
گروه اندیشه: قرآن کریم و سیره پیامبر هیچ کمبود و تبعیضی نسبت به زنان قایل نشده و احکام حقوقی اسلام در جای خود و در زمان خود در این زمینه پیش‌رو و مترقی بوده، ولی با نظام اشرافی ضد دینی امویان و عباسیان و به پیروی از آنها حاکمان بعدی، زن را صرفا برای لذت می‌خواستند و حاضر بودند، همه باورهای مقدس دینی را بخاطر آن زیر پا بگذارند.
فروغ پارسا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و رئیس انجمن ایرانی مطالعات قرآنی و حکمت ایرانی، معتقد است که قرآن کریم و سیره پیامبر(ص) هیچ کمبودی و هیچ تبعیضی نسبت به زنان قایل نشده است. مشروح یادداشت پارسا در پی می‌آید:
ظهور اسلام در شبه جزیره عرب به لحاظ مناسبات جنسیتی انقلاب عظیمی را ایجاد کرد. این تحول آنقدر عظیم و عمیق بود که جهان اطراف را هم تحت تأثیر قرار داد. در واقع قرآن یگانه متن مقدسی که مستقیماً با زنان سخن می‌گوید، در واقع نه‌تنها قرآن زنان را خطاب قرار می‌دهد، بلکه به صورت مکرر به شیوه‌ای دقیقاً برابر با مردان، این خطاب‌ها را بیان می‌کند؛ برای نمونه آیه 35 از سوره احزاب است که می‌گويد:
«انَّ الْمُسْلِمينَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتينَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصَّادِقينَ وَ الصَّادِقاتِ وَ الصَّابِرينَ وَ الصَّابِراتِ وَ الْخاشِعينَ وَ الْخاشِعاتِ وَ الْمُتَصَدِّقينَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ وَ الصَّائِمينَ وَ الصَّائِماتِ وَ الْحافِظينَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ وَ الذَّاكِرينَ اللَّهَ كَثيراً وَ الذَّاكِراتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظيماً (35)«همانا مردان و زنان مسلمان، و مردان و زنان باایمان، و مردان و زنان عبادت‌پیشه، و مردان و زنان راست‌گو، و مردان و زنان شکیبا، و مردان و زنان فروتن، و مردان و زنان صدقه‌دهنده، و مردان و زنان روزه‌دار، و مردان و زنان پاک‌دامن و مردان و زنانی که خدا را فراوان یاد می‌کنند، خدا برای همه آنان آمرزش و پاداشی بزرگ فراهم ساخته است».
بر اساس نص قرآن، پیامبر خدا(ص) با زنان به طور خاص و ویژه پیمان می‌بست و با آنان بیعت کرد. بیعت زنان با پیامبر اکرم(ص) که در آیه 12 سوره ممتحنه آمده است. پیامبر(ص) با زنان نشست و برخاست می‌کرد، کلیه حقوق اجتماعی و سیاسی را برای ایشان به رسمیت می‌شناخت و به همین دلیل در سراسر حیات پیامبر زنان پابه‌پای مردان در همه عرصه‌ها حضور داشتند و به هیچ روی بحث‌های جنسیتی مطرح نبود. وجود محدثان و معلمان قرآن در سراسر سده اول هم نشان می‌دهد که تأثیر تعلیمات و آموزش‌های پیامبر (ص) تا حدود زیادی تا اواخر سده اول ادامه داشته است.
با اندوه باید گفت بر اساس گزارش‌های تاریخی هر چه زمان به جلوتر می‌آمد، تأثیر اندیشه‌های پیامبر کم و کم‌تر شد. در واقع در سده‌های بعدی وقتی به تفاسیر به اصطلاح سنّتی مراجعه می‌شود، اصلا و اساسا زنان وجود ندارند. یعنی نه به عنوان مفسر ما رد پایی از یک زن مفسر قرآن مشاهده می‌کنیم و نه مسایلی که برای زنان مطرح بوده در تفاسیر طرح شده و پاسخ داده می‌شوند. گویی هویتی برای ایشان قایل نیستند. از جنبه حقوقی هم که نگاه کنید با تحولاتی که در دنیای معاصر اتفاق افتاد زنان مسلمان موفق به استیفای حقوق خودشان شدند والا سلطه نگاه مردسالارانه به گونه‌ای است که یک زن به مثابه یک مادر هم در نظام فقهی از حقوقی برخوردار نیست.
قرآن کریم و سیره پیامبر(ص) همان‌طور که عرض شد، هیچ کمبودی و هیچ تبعیضی قایل نشده، نسبت به زنان و احکام حقوقی اسلام در جای خود و در زمان خود پیش‌رو و مترقی بوده، ولی با اندوه نظام مردسالار حاکم، نظام اشرافی ضد دینی که برعکس خودش را دینی می‌خواست جلوه دهد؛ یعنی عباسیان و به پیروی از آنها حاکمان بعدی، زن را صرفا برای لذت می‌خواستند و حاضر بودند همه باورهای مقدس دینی را بخاطر آن زیر پا بگذارند. مهم‌ترین مسئله این بود که هویت و اصالت زن را به عنوان انسان زیر سوال می‌بردند برای زن هیچ کرامتی قایل نشدند الا این که همسر فلان باشد.
زن امروز باید خودش در آیات و آموزه‌های قرآن تدبر کند، چنان که این کار را هم انجام می‌دهد و این بحث که مطالبات زنان ما را زنان مسلمان را به بهانه این که این‌ها مطالبات فمنیستی است، زیر سؤال می‌برند و انگ فمینیستی می‌زنند، واقعا نادرست و غیرمنصفانه است. 1500 سال پیش پیامبر(ص) اسلام زنان را به رسمیت شناخت. امروز اگر در خواست حقوق اجتماعی و سیاسی می‌کنند زنان به بهانه فمنیست بودن سرکوب می‌شود.
ظهور اسلام در شبه جزیره عرب به لحاظ مناسبات جنسیتی انقلاب عظیمی را ایجاد کرد. این تحول آنقدر عظیم و عمیق بود که جهان اطراف را هم تحت تأثیر قرار داد. در واقع قرآن یگانه متن مقدسی که مستقیماً با زنان سخن می‌گوید، در واقع نه‌تنها قرآن زنان را خطاب قرار می‌دهد، بلکه به صورت مکرر به شیوه‌ای دقیقاً برابر با مردان، این خطاب‌ها را بیان می‌کند؛ برای نمونه آیه 35 از سوره احزاب است که می‌گويد:
«انَّ الْمُسْلِمينَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتينَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصَّادِقينَ وَ الصَّادِقاتِ وَ الصَّابِرينَ وَ الصَّابِراتِ وَ الْخاشِعينَ وَ الْخاشِعاتِ وَ الْمُتَصَدِّقينَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ وَ الصَّائِمينَ وَ الصَّائِماتِ وَ الْحافِظينَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ وَ الذَّاكِرينَ اللَّهَ كَثيراً وَ الذَّاكِراتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظيماً (35)«همانا مردان و زنان مسلمان، و مردان و زنان باایمان، و مردان و زنان عبادت‌پیشه، و مردان و زنان راست‌گو، و مردان و زنان شکیبا، و مردان و زنان فروتن، و مردان و زنان صدقه‌دهنده، و مردان و زنان روزه‌دار، و مردان و زنان پاک‌دامن و مردان و زنانی که خدا را فراوان یاد می‌کنند، خدا برای همه آنان آمرزش و پاداشی بزرگ فراهم ساخته است».
بر اساس نص قرآن، پیامبر خدا(ص) با زنان به طور خاص و ویژه پیمان می‌بست و با آنان بیعت کرد. بیعت زنان با پیامبر اکرم(ص) که در آیه 12 سوره ممتحنه آمده است. پیامبر(ص) با زنان نشست و برخاست می‌کرد، کلیه حقوق اجتماعی و سیاسی را برای ایشان به رسمیت می‌شناخت و به همین دلیل در سراسر حیات پیامبر زنان پابه‌پای مردان در همه عرصه‌ها حضور داشتند و به هیچ روی بحث‌های جنسیتی مطرح نبود. وجود محدثان و معلمان قرآن در سراسر سده اول هم نشان می‌دهد که تأثیر تعلیمات و آموزش‌های پیامبر (ص) تا حدود زیادی تا اواخر سده اول ادامه داشته است.
با اندوه باید گفت بر اساس گزارش‌های تاریخی هر چه زمان به جلوتر می‌آمد، تأثیر اندیشه‌های پیامبر کم و کم‌تر شد. در واقع در سده‌های بعدی وقتی به تفاسیر به اصطلاح سنّتی مراجعه می‌شود، اصلا و اساسا زنان وجود ندارند. یعنی نه به عنوان مفسر ما رد پایی از یک زن مفسر قرآن مشاهده می‌کنیم و نه مسایلی که برای زنان مطرح بوده در تفاسیر طرح شده و پاسخ داده می‌شوند. گویی هویتی برای ایشان قایل نیستند. از جنبه حقوقی هم که نگاه کنید با تحولاتی که در دنیای معاصر اتفاق افتاد زنان مسلمان موفق به استیفای حقوق خودشان شدند والا سلطه نگاه مردسالارانه به گونه‌ای است که یک زن به مثابه یک مادر هم در نظام فقهی از حقوقی برخوردار نیست.
قرآن کریم و سیره پیامبر(ص) همان‌طور که عرض شد، هیچ کمبودی و هیچ تبعیضی قایل نشده، نسبت به زنان و احکام حقوقی اسلام در جای خود و در زمان خود پیش‌رو و مترقی بوده، ولی با اندوه نظام مردسالار حاکم، نظام اشرافی ضد دینی که برعکس خودش را دینی می‌خواست جلوه دهد؛ یعنی عباسیان و به پیروی از آنها حاکمان بعدی، زن را صرفا برای لذت می‌خواستند و حاضر بودند همه باورهای مقدس دینی را بخاطر آن زیر پا بگذارند. مهم‌ترین مسئله این بود که هویت و اصالت زن را به عنوان انسان زیر سوال می‌بردند برای زن هیچ کرامتی قایل نشدند الا این که همسر فلان باشد.
زن امروز باید خودش در آیات و آموزه‌های قرآن تدبر کند، چنان که این کار را هم انجام می‌دهد و این بحث که مطالبات زنان ما را زنان مسلمان را به بهانه این که این‌ها مطالبات فمنیستی است، زیر سؤال می‌برند و انگ فمینیستی می‌زنند، واقعا نادرست و غیرمنصفانه است. 1500 سال پیش پیامبر(ص) اسلام زنان را به رسمیت شناخت. امروز اگر در خواست حقوق اجتماعی و سیاسی می‌کنند زنان به بهانه فمنیست بودن سرکوب می‌شود.
