«تقوا»؛ یادگار تاریخی مسلمانان در قاره آفریقا
گروه بین‌الملل: خانه‌های سنگی و طرح‌های مهندسی شهر تاریخی و باستانی «تقوا» در کنیا، بیانگر نبوغ و مهارت مسلمانان در قرن 16 میلادی در این کشور آفریقایی است، اگرچه این شهر امروز خالی از سکنه و تنها پذیرای گردشگران است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به نقل از پایگاه خبری الجزیرة نت؛ مسیر عبور به سمت شهر تاریخی «تقوی» در کنیا از جنگل‌های انبوه انبه می‌گذرد. پس از نیم ساعت حرکت در دریا، پلی ظاهر می‌شود که ما را به سمت شهری هدایت می‌کند که دیگر کسی در آن ساکن نیست و تنها گردشگران هستند که بر باقی مانده‌های این شهر که در قرن شانزدهم میلادی ساخته شده، می‌ایستند.
شهر کوچکی که هریک از آثار آن بیانگر داستانی از مسلمانانی است که صد سال، در آن زندگی کردند. پیش از آنکه به جزیره‌ای دیگر مهاجرت کنند تا این شهر براساس مصوبه دولت در دهه هشتاد میلادی، یک مکان تاریخی حفاظت شده از سوی موزه ملی این کشور قرار بگیرد.
شواهد و گودبرداری‌های انجام شده در شهر تاریخی تقوا گواه آن است که پیشینه این شهر به قرن شانزدهم میلادی باز گشته و ساکنان آن عرب‌های مسلمانان بوده‌اند.
«احمد عبدالحمید»، 31 ساله با بیان این که اجداد وی در این شهر ساکن بوده‌اند، می‌گوید: حکایت‌های متواتری در ارتباط با ساکنان این شهر، نسل به نسل منتقل شده است.
گفته شده است، ساکنان این شهر قدیمی خود خانهها و آثار باستانی آن را به حال خود رها کرده و به جزیره مقابل به نام «شیلا» مهاجرت کردند و هر سال برای اقامه نماز باران، به این شهر باز می‌گشتند.
خیابان‌های شهر از سمت غرب به دو دروازه اصلی که مشرف به اقیانوس هند بودند، می‌رسد و دیواری که از سمت غرب و شرق حصار اصلی شهر به شمار می‌رود، بر راهبردهای امنیتی که توسط ساکنان نخستین شهر ابداع شده بود، دلالت می‌کند/.
روشن است که حتی نام این شهر بر اسلام به عنوان دین ساکنان نخستین آن دلالت دارد. مسجدی که در مرکز شهر قرار دارد نشان بارزی از این مسئله است. این مسجد مرکزی برای فعالیت‌های اصلی در شهر بوده است. گودبرداریها، حاکی از آن است که در مسجد، محلی برای وضو وجود داشته که چاه اصلی شهر به شمار می‌رفته و میدانی در نزدیکی مسجد که خیابان‌های مهم شهر در آن با هم تلاقی داشتند.
درب همه خانه‌های شهر به سمت شمال باز می‌شود. «محمد علاوی» مورخ و پژوهشگر در این باره می‌گوید: نتایج نخستین کاوشگرا،ن حاکی از آن است که خانه‌های شهر تقوا از سنگ ساخته‌شده و همه آنها به سمت قبله باز می‌شدند و این بدان معناست که ساکنان این شهر عرب‌های مسلمانان بوده‌اند.
همه روایات حاکی از آن است که ساکنان شهر تقوا پس از ده‌ها سال زندگی در آن، کم کم به جزیره شیلا مهاجرت کردند تا از وضعیت بهتر و مزایای جغرافیایی آن بهره‌مند شوند.
«عمر حسن» که در موزه ملی کنیا کار می‌کند و در قالب تیمی و بر اساس مصوبه سال 1988 میلادی مسئولیت حمایت و محافظت از شهر تقوا را برعهده دارد، با بیان این که اجداد من در این شهر زندگی می‌کردند، می‌گوید: در حال حاضر تمامی این شهر تحت محافظت حکومت است و براساس قانون موزه‌های تاریخی و گردشگری با آن برخورد می‌شود.
اکنون در این شهر تنها گروهی از سوی دولت به همراه خانوادههای خود ساکن هستند که کار آنها تنها راهنمایی و استقبال از گردشگران است.
«عبدالرحمن سعید»، یکی دیگر از راهنماهای گردشگری در شهر «تقوا» است که در این باره می‌گوید: در حال حاضر، بلیط‌هایی به منظور حمایت از شهر و آثار باستانی و تاریخی آن و توسعه خدمات ارائه می‌شود تا گردشگران ساعات بیشتری را در این آثار تاریخی بگذرانند.
سعید در این باره می‌گوید: دیوار بزرگ غربی، مستقیما به یکی از دروازه‌های چهارگانه شهر می‌رسد. این دیوار، حصاری به ارتفاع سه متر است. پس از آن به دروازه دوم می‌رسی و بعد از کمتر از صد متر با دریای عمیقی رو به رو می‌شوی.
در سمت شرقی شهر میدان «المولد» وجود دارد که مناره‌ای به طول شش متر درآن قرار دارد.
«عمر محمد»، راهنمای گردشگری در این باره می‌گوید: این مناره که مزین به نام خدا و رسول(ص) و صحابه است و از مسافت‌های خیلی دور دیده می‌شود، برای آگاه ساختن کشتی‌ها از شهر استفاده می‌شد. در پایین این مناره سال 1094 هجری قمری حک شده است.
عبدالرحمن می‌گوید: ساکنان این شهر جشن‌ها و مناسبت‌ها را در این مکان برپا می‌کردند و در اطراف مناره نماز باران می‌خواندند. وی اضافه می‌کند: ساکنان جزیره «لامو» کنیا تا همین چند سال پیش نیز برای دعای باران به اینجا می‌آمدند. همین طور که می‌بینید این شهر به سمت شمال است و اینجا تیری است که به سوی کعبه اشاره دارد.
هیچ کس نمی‌داند به چه دلایلی مردم، شهر تقوا را ترک کردند. شهری که خانه‌هایش را با سنگ ساخته و با طرح‌های دقیق مهندسی که حکایت از نبوغ آنان دارد، طراحی کردند.
علاوی می‌گوید: جنگل‌های انبه از همه جهات جز سمت دریا شهر را احاطه کرده‌اند و به نوعی در حال خفه کردن شهر هستند. بیشترین چوب انبه که برای ساخت سقف خانهها، ساختمان‌ها و ساخت مرکب مورد استفاده قرار میگیرد، از این شهر استخراج می‌شود و همچنان یکی از منابع اصلی اقتصادی برای ساحل‌نشینان به شمار می‌رود/.
