اهداف جشنواره کتاب سال دانشجویی نیازمند به‌روزرسانی است
گروه دانشگاه: علیرضا زجاجی با اشاره به ایده خلاقانه برگزاری جشنواره کتاب سال دانشجویی پیشنهاد کرد اهداف و آیین‌نامه داوری جشنواره مورد بازنگری و به‌روزرسانی قرار گیرد.
علیرضا زجاجی، مدیر کل حوزه ریاست جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به بیان سابقه همکاری خود با جشنواره کتاب سال دانشجویی پرداخت و راهکارهای خود برای ارتقای این جشنواره را پیشنهاد کرد.
وی اظهار کرد: من از ابتدا با جشنواره کتاب سال آشنا بودم و از اولین دوره به عنوان داور و مدیر گروه در جشنواره حضور داشتم. همچنین عضو شورای علمی سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی بودم و اکنون نیز هستم. در مجموع سالیان سال در بخش فنی و مهندسی به عنوان مدیر گروه با جشنواره همکاری داشته و دارم.
عضو هیئت علمی دانشگاه افزود: به نظرم جشنواره کتاب سال کار خوبی است منتهی باید آن اهداف اولیه را مجددا یک مرور کنیم و به‌روز رسانی کنیم. این فعالیت اقدام مناسبی است اما چون مدت زیادی از آغاز آن گذشته، باید در اهداف آن بازنگری شود و اهداف، به‌روز شود؛ چون کیفیت کتاب‌هایی که به جشنواره ارسال می‌شود خصوصا در حوزه فنی و مهندسی پایین آمده است.
وی اضافه کرد: اکنون حوزه فنی و مهندسی جشنواره را خیلی جزئی‌تر کرده‌اند. آثار بخش مکانیک را خود بنده به اضافه سه نفر دیگر می‌گیریم و داوری می‌کنیم. سایر بخش‌ها مانند صنایع، عمران، مخابرات و برق را داوران دیگر نگاه می‌کنند. در گروه فنی و مهندسی اذعان همه دوستان این است، فکر می‌کنم گروه‌های دیگر هم نظر را داشته باشند، که کیفیت آثار خیلی پایین آمده است. خصوصا سال گذشته سطح آثار خیلی پایین بود، امسال یک مقدار بهتر شده است اما باید یک فکر اساسی کرد. باید در این زمینه بازنگری کرد و کیفیت آثار را مورد توجه قرار داد.
زجاجی ادامه داد: فکر می‌کنم هر مسابقه‌ای که اهداف بلندی را برای خودش تعیین می‌کند باید جذابیت‌هایی را هم در نظر بگیرد. آن جذابیت‌ها و حمایت‌های مادی و معنوی در ایجاد انگیزه افراد موثر است. یک زمانی هدف جشنواره این بود که دانشجویان فوق لیسانس و دکتری کتاب‌هایی که تألیف می‌کنند را به جشنواره ارائه کنند تا تشویق شوند. اما الآن دیگر هدف نباید این باشد. این نکته خیلی مهم است. الآن باید هدف ما دریافت کتاب‌های کیفی باشد.
عضو شورای علمی سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی تأکید کرد: کسی که یک کتاب کیفی خوب تهیه می‌کند، حالا یا خودش می‌نویسد یا ترجمه می‌کند، باید یک امتیازات و برخورداری‌های مادی داشته باشد. اگر شما مثلا یک نیم سکه بدهید، یا مقدار کمی جایزه بدهید کتاب خوب به جشنواره ارسال نمی‌شود. به نظرم اگر اهداف بازنگری شود و روی کیفیت آثار تمرکز داشته باشد، آن وقت این جوایز تجمیع خواهد شد و سطح آن بالا می‌رود.
وی در ادامه گفت: این که من می‌گویم کیفیت آثار جشنواره پایین است معنایش این نیست که دانشجویان فوق لیسانس و دکتری در دانشگاه‌ها کتاب خوب نمی‌نویسند. علت پایین بودن کیفیت آثار این است که این افراد یا از برگزاری جشنواره اطلاع ندارند و یا جشنواره از نظرشان تأثیرگذار نیست. هر دو دلیل موجود است. هم اطلاع رسانی کم است و هم آنهایی که اطلاع پیدا می‌کنند شرکت نمی‌کنند.
زجاجی پیشنهاد کرد: نظرم می‌آید باید اطلاع رسانی خوبی در این زمینه بشود ولی قبلش یک بازنگری در کل جشنواره انجام بگیرد. اکنون دانشگاهیان خیلی به جشنواره کتاب سال دانشجویی اعتنا نمی‌کنند. کتاب‌های خوب نوشته می‌شود اما آن دانشجویانی که کتاب‌های خوب می‌نویسند کتابشان را به این جشنواره نمی‌آورند. ما در رشته خودمان می‌دانیم کسانی که کتاب‌های خوب می‌نویسند، یا از این جشنواره مطلع نیستند یا اطلاع دارند و آثارشان را عرضه نمی‌کنند.
وی خاطر نشان کرد: متأسفانه برخی از آثاری که در این جشنواره شرکت داده می‌شود برای قدیم است؛ یا مثلا کتاب ترجمه است اما طرف به عنوان کتاب تألیف به جشنواره می‌فرستد. اینها باید به دقت مورد توجه قرار بگیرد. عقیده ما این است که باید آثاری به جشنواره عرضه شود که تألیفی باشد و در زمره خلاقیت‌هایی باشند که به صورت کتاب تجلی پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: کارهای خوبی تألیف می‌شود، تولید می‌شود اما به ما عرضه نمی‌کنند. دلیلش هم همان چیزی است که گفتم. مثلا طرف یک چیزی ترجمه کرده است می‌خواهد در رزومه‌اش بنویسد که من چنین کتابی داشته‌ام که رتبه آورده است لذا برای جشنواره می‌فرستند؛ ما نباید بگذاریم این‌طور شود.
زجاجی یادآور شد: هر جشنواره‌ای که یک مدتی که از آغاز آن گذشت باید بازنگری شود، اهداف و کیفیت‌ها بازنگری شود، سطح جشنواره بالا بیاید. اگر این‌طور شود دوام پیدا می‌کند و الا از بین خواهد رفت؛ یعنی خودش، خودش را از بین می‌برد و ضایع می‌شود. این بد است. متولیان امر باید بنشینند اهداف و داوری‌ها را بازنگری کنند.
وی به موضوع داوری جشنواره هم اشاره کرد و گفت: داوری‌ها دو سال است که خیلی خوب و دقیق شده است. قبلا این کتاب‌ها را به اساتیدی می‌دادند که می‌شناختند. از این بابت داوری آثار دیر و زود می‌شد و حتی امکان داشت داوران اثر را درست نخوانند. الآن دو سال است که خانه کتاب کار خوبی می‌کند. ما لیست اسامی را در همه رشته‌ها معرفی می‌کنیم. خانه کتاب داوران را در محیطی خوب و آرام دور هم جمع می‌کند و هر سه داور با هم در یک جلسه یا چند جلسه می‌نشینند و آثار را داوری می‌کنند. برای آثاری که به رتبه بالاتر می‌روند مجددا جلسه می‌گذارند و داوری می‌کنند. از نوع داوری شائبه هر گونه کم توجهی را از بین می‌برد.
داور جشنواره کتاب سال دانشجویی در خصوص ملاک‌های داوری اظهار کرد: دیدگاه خود من در خصوص ملاک انتخاب آثار برگزیده این است که یک نوآوری در آن باشد و به درد صنعت کشور بخورد؛ یعنی کمتر تکراری باشد، به درد صنعت و کشور بخورد؛ مثلا از موضوعاتی که کشورمان به آن دچار است مسئله محیط زیست، آلودگی هوا، مسئله آب و یا حمل و نقل عمومی و حفظ امنیت جاده‌هاست. ملاک‌هایی که مدنظر من است اینهاست. می‌شود همه اینها را در بازنگری مد نظر قرار داد.
وی عنوان کرد: جهاد بیشتر کارهایی که می‌کند کارهای خلاقانه است؛ مانند جشنواره پایان نامه‌های دانشجویی، مسابقات قرآن، ایران مرز پرگهر، تندیس فداکاری. اینها کارهای خوبی است که جهاد با چابکی و خلاقیت کارکنانش آغاز کرده است و برندش برای جهاد دانشگاهی است اما ما نباید بگذاریم این برنامه‌ها خودشان، خودشان را از بین ببرند بلکه باید هر پنج سال یکبار در آن بازنگری شود.
زجاجی در پایان گفت: جمع بندی من از جشنواره کتاب سال دانشجویی این است که اولا اینکار، کار خوبی است. دوم اینکه با توجه به همه تجربیات و شرایطی که وجود دارد باید اهداف بازنگری شود. می‌شود یک آیین‌نامه داوری بسیار روشن و خوب استخراج کرد. سوم اینکه باید ملاک‌هایی که برای داوری هست را مدون کرد تا سلیقه‌ای عمل نشود. من فکر می‌کنم سازمان انتشارات در دو سال گذشته یک تحرک خوبی پیدا کرده است. این بحث بازنگری از کارهای مهمی است که باید انجام شود.
