روایت ایکنا از یک الگوی موفق در آموزش و شاگردپروری قرآنی

به گزارش ایکنا از چهارمحال و بختیاری، مسعود داوری، مدیر مؤسسه قرآنی نسیم وحی شهرکرد و پیشکسوت قرآنی استان چهارمحال و بختیاری است که با حرکتی جهادی در عرصه آموزش‌های قرآنی توانسته است موفقیت‌های زیادی را کسب، شاگردان بسیاری را تربیت و با کلام وحی مانوس کند. خبرگزاری ایکنا با هدف معرفی سوابق و جدیدترین فعالیت های این پیشکسوت قرآنی و انعکاس دیدگاه‌های نامبرده، مصاحبه‌ای با استاد انجام داده است که بخش اول آن تقدیم حضور مخاطبان می شود.

 لطفا خودتان را معرفی بفرمایید.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحَمدُ لِلَّهِ الَّذي هَدانا لِهذا وَما كُنّا لِنَهتَدِيَ لَولا أَن هَدانَا اللَّهُ
مسعود داوری هستم ، متولد 23 تیر 1343 در شهرکرد و در خانواده ای مذهبی و علاقمند به مباحث قرآنی و دینی به دنیا آمدم
دارای مدرک تحصیلی لیسانس معارف اسلامی و بازنسشته ی آموزش و پرورش ، و در حال حاضر مدیر مسئول مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نسیم وحی شهرکرد هستم .

چکیده ای از سوابق و رزومه ی کاری خود را بیان بفرمایید.
از سال 1363 با مدرک فوق دیپلم علوم اجتماعی وارد سیستم آموزش و پرورش و در سالهای 66 تا 70 در رشته فرهنگ و معارف اسلامی موفق به اخد مدرک لیسانس از دانشگاه ازاد شهرکرد شدم و با تدریس بینش اسلامی و قرآن در دبیرستان های شهر شهرکرد و... در مجموع با 29سال فعالیت صادقانه و عاشقانه در پایان سال تحصیلی 89 – 90 به افتخار باز نشستگی نائل گردیدم .

از چه زمانی وارد فعالیت های قرآنی شدید؟
به فضل و منت الهی از بدو تولد و از زمانی که یاد دارم با مباحث قرآنی انس داشتم یعنی از همان طفولیت که یکی دو سال سن داشتم صدای قرآن در گوشم بوده تا به امروز . خاطرات اولیه ای که به یاد دارم اینکه پدرم وقتی برای نماز صبح و قرائت قرآن صبحگاهی بیدار می شدند ، من هم بیدار می شدم ، مرا در بغل خود گرفته بخشی از لحاف کرسی را روی پاهایم میکشید وقرآنش را جلوی من باز می کردند و با گرفتن انگشت من به عنوان اشاره و حرکت دادن آن روی ایات کلام الله و همزمان قرائت آن ایات ، قرآن را در گوش من زمزمه می کردند و رفته رفته که بزرگ می شدم هم صوت قران و هم شکل کلمات قران در ذهنم نقش بسته بود و در چهار سالگی بود که کلمات قرآن را می شناختم و این تأثیر همان شنیدن و نگاه به حرکت انگشت بر روی کلمات و آیات قرآن کریم بود .قبل از ورود به مدرسه کاملا قرآن را از رو می خواندم و مشکلی از لحاظ صحت روخوانی نداشتم .
در سوم ابتدایی بود که در مسابقات قرآن کریم مدارس شرکت کردم و رتبه ی اول را کسب کردم و بعد از آن در مرحله ی شهرستانی و استانی بارها اول شدم . و یادم هست که در سال پنجم ابتدایی در اولین مسابقه ی کشوری که مسابقات اوقاف و امور خیریه بود که در مشهد مقدس برگزار می شد، شرکت کردم و در آن زمان بنده به عنوان نماینده ی استان چهار محال و بختیاری رتبه هفتم را بدست آوردم .
به فضل الهی از همان اوان کودکی تا امروز با قرآن مأنوس بوده و از این بابت که توفیق خدمتگزاری به جامعه را عنایت فرموده ، بسیار شاکر و مسرورم .

اولین استاد شما چه کسی بود؟
همان طور که گفتم بستر سازی آموزش و تربیت قرآنی من در حقیقت ازخانواده آغاز شد . و لذا والدینم ، اولین معلمان من بودند و خاصه پدرم ، که در این زمینه خیلی برایم وقت گذاشتند . البته ایشان هم از مرحوم حاج حیدر سجادی ( ره )که روبروی کوچه مسجد جامع مغازه داشتند و از مرحوم حاج آقای نورالهی( ره) کسب فیض کرده بودند که امیدوارم خداوند ایشان را بهرمند از برکات معنوی آیات نورانی اش قرار دهد .

شغل پدر شما چه بود؟
ایشان کارمند اداره کل دادگستری شهرکرد بودند

به غیر از پدر، اساتید دیگری هم داشتید؟
در مقطع راهنمائی و دبیرستان که آمدم از کلاس های استاد ارجمند جناب اقای مجد زاده( زید عزه ) که آن زمان تا جایی که حضور ذهن دارم ، دیگر استاد و مکانی برای آموزش قران وجود نداشت، بهره بردم و در ادامه هم از افاضات استاد آل ابراهیم ( دوام توفیقاته) استفاده می کردم که آن زمان در مکتب القرآن کلاس هایی برگزار می شد و در کنار این آموزش ها بنا به علاقه ای که به صوت های قران استاد عبدالباسط داشتم ، تلاوت های ایشان را گوش می دادم .
با گذشت زمان از قرائت های استاد منشاوی تقلید کردم. و یادم هست در اوایل انقلاب یک برنامه ی قرآنی در حسینیه اعظم شهرکرد بر پا شده بود و بنده در آنجا قرائت قرآنی داشتم که بعد از اتمام قرائت ، روحانی عزیزی که از شهر مقدس قم برای تبلیغ به حسینیه اعظم آمده بودند پدرم را خواستند و به ایشان گفتند که پیگیر مباحث قرآنی و آموزش های من باشند که اینده درخشانی دارند و بسیار من را تشویق به ادامه آموختن مباحث قرآنی کردند و این سخنان خیلی روی روان بنده تأثیر گذاشت .
و در بحث تشویق هایی که خانواده برایم در نظر میگرفتند، یاد دارم که پدر فرمود اگر در بحث آموزش قرآن رشد داشته باشی و پیشرفت کنی برایت یک ضبط صوت می خرم و این انگیزه ای شد تا من تلاشم را دوچندان کنم. بعد از مدتی هم پدرم ضبط صوت را خرید و من مکرر صدای خودم را ضبط و بعد گوش می کردم و این مسائل خیلی به پیشرفت من کمک کرد.
البته مسابقات قرآن هم برایم در حکم استادی توانا و مقتدر بود . کلاسی آموزشی بود که بسیار ی از نکته های فنی و کلیدی را به انسان انتقال میداد . و لذا رشد و بالندگی خاصی در من ایجاد شد.

چند دوره مسابقات شرکت داشتید؟
واقعیتش تا زمانی که معلم نشده بودم در مسابقات حضوری فعال داشتم ، یعنی تا سال 1363 و مسابقات آن موقع هم خیلی جوش و خروش داشت و حتی یادم هست بعضی مسابقات کشوری 2 الی 3 روز طول می کشید، مثل مسابقات مطلع الفجر و بعضا اگه کسی به مسابقات کشوری راه می یافت 4 الی 5 روز درگیر مسابقات بود ، بعد از اینکه خداوند توفیق داد و در کسوت شریف معلمی وارد شدم ، و به واسطه تعهدی که به کارم داشتم دیگر وقتم مربوط به خودم نبود چون معلمی شغلی است که نمی شود راحت مرخصی گرفت ، به همین دلیل آخرین مسابقه ای که شرکت کردم ، سال 1363 بود.

مسابقات فرهنگیان هم شرکت کردید؟
نه: به این دلیل که این مدل مسابقات اداری و سازمانی اخیر باب شده است . و آن زمانها این چنین مسابقاتی برگزار نمیشد .
از طرفی هم بواسطه جایگاه شغلی وعلمی و اجتماعی که آن زمان غالبا به عنوان داور مسابقات قرآن شناخته میشدم خود عاملی برای عدم شرکت من در فضای مسابقات قرآن کریم می شد و بدین دلایل بطور کلی از فکر مسابقات بیرون آمدم .
دلیل دیگر هم اینکه یک معلم در کلاس درس آن قدر انرژی مصرف می کند و وقت و توان خود را صرف دانش آموزش می کند که دیگر نیروئی برای خودش باقی نمی ماند و معمولا کسانی که در مسابقات رتبه های خوبی کسب می کنند ، آنهایی هستند که وقت نسبتا موسع وآزادی برای آموختن و تمرین و رشد خودشان دارند ، و چون معلمی یکی از شغل های پر زحمت است و صحبت زیاد حنجره و ریه را به شکل وحشتناکی بکار گرفته لذا برای یک قاری قرآن این تدریس در حکم یک سم مهلک می باشد .
یادم هست که پسر استاد شحات انور ( یعنی همان انور شحات )که در استان حضور پیدا کرده بودند در یک نشست خصوصی به قاریان قران در جواب اینکه شغلش چیست؟ گفتند در دانشگاه الازهر مصر دو واحد درسی در هفته برایم تدریس گذاشته بودند و به لحاظ قرائت هایم آن را قبول نکرده و کنار گذاشتم .
خب ببینید چقدر این مسئله حائز اهمیت است که استادان و قاریان مصری از این دست ، زیر بار تدریس آن هم برای 2 ساعت در هفته نمی رفتند و توصیه می کردند که از تدریس در کلاس درس خود داری کنید که برای صدا و صوت شما مناسب نیست و بدانید که قرائت خوب و شایسته با تدریس درکلاس درس ، آن هم چندین ساعت در هفته با هم سنخیت ندارند.
البته در نگاه فکری و باورهای من خدمت به مردم بیش از تلاش برای رسیدن به رتبه های بالای مسابقات قرآن ارزش و جایگاه داشت برای همین خیلی راحت از فضای مسابقات کنارگیری کردم .و تمام هم وغمم را برای روشنی بخشیدن به فرهنگ جامعه مصروف کرده ام و از این بابت اصلا پشیمان نیستم .
خدا رو شکر تا به امروز هم تدریس های خوبی داشته ام و این مسئله از اقبال عمومی و اظهار لطف و محبتی که مردم نسبت به کلاس ها داشته و دارند نمایان میشود و این نبود جز ( هذا من فضل ربی )

اساتید شما در بحث صوت و لحن چه کسانی بودند؟
واقعیت امر این است که بنده عمده ی مباحث مربوط به صوت و لحن را بواسطه جدیت ، پشتکار ، مطالعات جانبی ، پیگیری های خاصی که از بررسی و تحلیل نوار های اساتید مصری بدست می اوردم . تلاوت هائی که خودم در محافل داشتم و یا جلسات خانگی که آن زمانها برقرار بود و همچنین از برکت جلساتی که جمعی از اساتید آن زمان و مقرئین دور هم جمع میشدند مثل جناب آقای حاج اسدالله مجد زاده، جناب آقای حاج حبیب الله امیرخانی ، جناب اقای حاج محمود سلیمی ، جناب آقای علی اسماعیلی ، ومرحوم جناب آقای سهراب کبیری ( که خدا ایشان را قرین رحمت واسعه خود قرار دهد ) و خیلی از بزرگواران دیگرکه به انجام قرائت میپرداختند و طبیعتا همین مدل قرائت های دور همی بستر رشد بیشتر و ارتقائ سطح قرائت را موجب میشد ، و البته در مسابقات کشوری که دانش آموزان را همراهی می کردیم ، نیز خیلی تلاش می کردم که از اساتید و داوران حاضر در مسابقات توشه برگیرم .و لذا عمده بهره برداری تخصصی من بواسطه همان حضور در مسابقات کشوری و استفاده از اساتید بزرگ کشور بود .

از چه زمانی فعالیت موسسه قرآنی نسیم وحی را شروع کردید؟
موسسه فرهنگیِ قرآن و عترت نسیم وحی شهرکرد واقع در خیابان مولوی، حد فاصل شهر داری و مخابرات با این بهانه شروع به فعالیت کرد که حقیر متجاوز از 40 سال از عمرم را در حال تدریس موضوعات قرآنی صرف کرده بودم اما این تدریس ها پراکنده و جزیره ای بود یعنی نسبت به اقتضائات زمانه نیازهای موسسات قرآنی ، دار القرآنها – مراکز قرآنی – مساجد – ادارات و .... را به تناسب برطرف میکردم . این پراکندگی و تشتتی که وجود داشت برای من آزار دهنده بود و لذا تأسیس موسسه قرآنی را در ذهنم بعنوان یک هدف مهم دنبال کردم ، از آن جهت که خودم هم معلم بودم لذا میتوانستم با برنامه ریزی منسجم و در بلند مدت بتوانم مباحث هدایتی قرآنی را به جامعه تزریق کرده و از امور موقتی و فصلی و بعضا صوری پرهیز کنم به این شکل که یک نوجوان و کودک را تحویل میگیریم و در یک پروسه ی مثلا 5 ساله یا 10 ساله بگونه ای مورد آموزش قرار بگیرد که خروجی های خوبی ایجاد شود بدین فرض که این افراد از روخوانی ، روانخوانی ، تجوید ، صوت و لحن ، مفاهیم ، تفسیر و تدبر در کنار اهمیت به مباحث اخلاقی – خانوادگی و تربیتی عبور کرده و به قول امروزی ها تربیت قرآنی ایجاد شود ، آنطور که ، هم تخصص داشته و هم متخلق به اخلاق حمیده و مفید برای خود و جامعه اسلامی باشد و یعنی تلاش شود که آموزش و فعالیت ها منتج به نتیجه شود ، این دیگر کمال مطلوب خواهد بود .
البته نا گفته نماند گرفتن مجوز موسسه به خاطر سختی ها و مشقت هایی که داشت دو سه سال طول کشید که چند بار در وسط راه منصرف شدم ولی به لطف حضرت حق در تاریخ 9 آذر 1393 موسسه باعنوان موسسه فرهنگیِ قرآن و عترت نسیم وحی شهرکرد زیر نظر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی به ثبت رسمی و مشغول به فعالیت شد.

 مخاطبین شما در چه رده‌های سنی هستند؟

در موسسه قرآنی نسیم وحی از رده سنی 8 سال به بالا آقا و خانم پذیرش شده ، و مباحث موضوعه آموزش داده میشود؛ برای سنین 8 سال تا 14 سال بطور تخصصی در قالب بحث طرح ملی تلاوت و نیز طرح آموزش استعدادهای قرآنی اجراء می شود.
از سنین 16 سال به بالا علاوه بر آموزش های عمومی دیگر مباحث مثل : مباحث تفسیر- تدبر – نهج البلاغه – صحیف سجادیه – و حفظ و... آموزش داده می شود.

در خصوص طرح ملی تلاوت بیشتر توضیح بفرمایید.
طرح ملی تلاوت عمده برنامه اش بر آموزش صحیح قرائت قرآن با شیوه قرائت تقلیدی است .که افراد پسر 8 تا 14 سال علاقمند و مبتدی بعد از ثبت نام اینترنتی و ورود به طرح ، به تقلید از قاریان مصری به قرائت میپردازند . در این طرح ، فراگیران به تناسب جنس و توان صدایشان یکی از چهار استاد منتخب را ، از جمله استاد عبدالباسط، استاد مصطفی اسماعیل ، استاد صدیق منشاوی ، و استاد شحات انوار گزینش و در همان مسیری که مؤسسه برایش انتخاب می کند به تقلید از استاد مشخص شده خواهد پرداخت .
البته این انتخاب بدین صورت است که 4 قطعه تلاوت به عنوان قرائت های پایه در اختیار فراگیران قرار گرفته و انها بعد از ثبت نام و دریافت یک فرصت یک هفته ای در آزمون اولیه ای که گرفته می شود ، تعیین سطح شده یعنی آنهایی که آمادگی بالائی دارند در طرح ملی و افراد ضعیف تر به تناسب درطرح ملکوت و کسانی که از روخوانی قران بهره ای زیادی ندارند و یا ضعیف هستند در طرح ابرار در طول چهار ترم 2 ماه و نیمه ، یک سال تحصیلی را می گذرانند ، و در پایان سال بعد از انجام آزمون در صورت قبولی به سطح بالاتر وارد می شوند .
پایان هر سال تحصیلی مسابقات طرح ملی تلاوت با عنوان شوق تلاوت انجام میشود که در مرحله مقدماتی همه افراد طرح ملی در این مسابقه شرکت و نتایج به ستاد ارسال میشود وسپس برای مرحله نیمه نهائی تعدادی به تناسب سطح نمره و کیفیت قرائت جهت شرکت در مرحله نیمه نهائی منتخب شده و به رقابت خواهند پرداخت. چنانکه سال گذشته مرحله نیمه نهائی آن در کیش ، و امسال هم در قشم بود و بدنبال آن ، برندگان مرحله نیمه نهایی به مسابقات فینال که در کشور عراق برگزار می شود راه پیدا می کنند که به فضل الهی در اسفند 1395 جناب آقای محمد هادی طادی درسبک استاد مصطفی اسماعیل به مرحله فینال راه پیدا کرد و به مقام دومی مسابقات کشوری رسید .

آیا این طرح فقط در موسسه نسیم وحی انجام می شود؟
در حال حاضر بله ، فقط در موسسه نسیم وحی شهرکرد : اما با توجه به استقبال فراوان نوجوانان از این طرح در حال برنامه ریزی و رایزنی با بعضی از دوستان در مناطق هستیم که اگر توانائی و ظرفیت لازم را در خود میبینند با تعاملی که انجام خواهد شد این کار بحول و قوه الهی به سر انجام برسد و ما شاهد توسعه این طرح در مناطق دیگر باشیم . و با توجه به اینکه ابتدا باید زیر ساخت های اولیه این طرح آماده شود، لذا موسساتی که جا و مکان و اساتید مجرب دارند و از لحاظ اقتصادی میتوانند روی پای خودشان بایستند می توانند به موسسه نسیم وحی شهرکرد مراجعه تاهماهنگی های لازم انجام شود .
البته متأسفانه یکی از عیوب این طرح اینه که حمایت مالی آن بسیار ناچیز و یا در حد صفر است و از این حیث به شدت در مضیغه مالی قرار میگیرد . به نحوی که حتی برای اعزام بچه هایی که به مرحله نیمه نهائی راه پیدا کرده بودند دغدغه های زیادی داشتیم و بعضا مجبور شدیم بخشی از هزینه ها را مثل کرایه ماشین و ایاب و ذهاب و .... را از خود خانواده ها بگیریم و بعضا شرایطی پیش می آمد که عزیزی بخاطر هزینه بالای هواپیما و رفت و امد و ...... از شرکت در مسابقه انصراف دهد .
البته برای جذب کمکهای دولتی و مردمی هم به خیلی ها سر زدیم حتی به ادارات مختلف رفتیم ولی بنا به شرایطی آنها هم توان کمک مالی به ما را نداشته لذا نتیجه ای نگرفتیم اما توقع ما ، بیشتر از نهاد ها و سازمان هایی بود که وظیفه شان حمایت از برنامه های قرآنی است.

چه نوع گواهی نامه هایی موسسه نسیم وحی صادر می کند؟
موسسه سه نوع گواهی اعطاء میکند .، بعضی از کلاس ها که مربوط به دوره های آموزشی سازمان دارالقران الکریم است ، بالتبع گواهی نامه ها به تأیید سازمان هم میرسد ،
یه سری از کلاس ها ، مثل بحث های تدبر در قران و امثال اینهاست که از معاونت قران و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای آنها گواهی نامه صادر می شود و نمونه سوم هم کلاس های خود موسسه هستند که خود ما به صورت آزاد برگزار می کنیم از جمله کلاس های حفظ قرآن – درسنامه صحیفه سجادیه ودرسنامه نهج البلاغه ، دروس روخوانی ، تجوید، صوت و لحن و تربیت معلم قرآن را ، که خود موسسه این گواهی نامه ها را تقدیم می کند.

دوره ی آموزشی تدبر در قران را بیشتر توضیح بفرمایید.
برگزاری طرح تدبر در قران در حقیقت یکی از برنامه های اصلی موسسه است که بصورت ویژه و تخصصی برگزار می شود .در حال حاضر فکر میکنم تنها موسسه ای که هم از لحاظ کمیتی و هم از لحاظ توسعه محتوائی بحث های تدبر در قران را پیگیری می کند موسسه قرآنی نسیم وحی شهرکرد است به نحوی که ما غالب روزهای هفته یک کلاس تدبر در حال برگزاری داریم ، و این غیر از کلاسهائی است که نهادها – سازمانها و ادارات و یا دعوت های مردمی برای جلسات خانوادگی و یا محافل دینی خود دارند و در خارج از موسسه برگزار میشود و خدا رو شکر از سال 90 تاکنون توانسته ایم تعداد زیادی از این دوره ها را به مرحله اجراء در آورده و به نیازهای خیل مشتاقان کلام وحی پاسخ بدهیم . چنانکه تا به امروز بیش از 150 دوره ی آموزش تدبر در جزء های پایانی قرآن و نیز تدبر در سوره های منتخب قرآن داشته ایم که عموما هر دوره ای به تناسب سطح محتوائی آن بین 5 تا 7 ماه طول میکشد .و به فضل الهی چند هزار نفر توفیق شرکت در این آموزشها را داشته اند .

از آنجائی که اقبال و استقبال مردمی بسیار چشمگیر بوده خود بخود نشان دهنده ی میل بالای جامعه به دانستن مطالب و مفاهیم ناب قرانی و جدید است و میرساند که نسبت به مباحث مفهومی و راهبردی قران خیلی ابراز علاقه می کنند ، چنانکه در چند سال اخیر بخش عمده ی شرکت کنندگان ما پزشکان و اساتید دانشگاه و مدرسین مدارس تیز هوشان و مربیان قرآن و نیز فرهنگیان سازمان آموزش و پرورش بوده اند که در کنار دیگر اقشار جامعه از این مباحث استفاده کرده اند؛ حتی می توانم بگویم تدبردر قرآن با این رویکرد جدید ، لایه دیگری از جنبه های هدایتی و معجزات قرآن را در عصر ما روشن می کند .

استاد خود شما دوره ی آموزشی تدبر در قران را در کجا گذراندید؟
دوره ی آموزشی تدبردر قرآن از طرف معاونت قران و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مدیریت میشد و حقیر زیر نظر استاد بزرگوار و شایسته جناب حاج آقای صبوحی عزیز که از فضلا و روحانیون جوان و آگاه حوزه علمیه هستند کسب فیض کردم .
البته همین حضورم در جلسات آموزش تدبر در قران هم یکی از معجزات خود قران برای من بوده است که در زندگیم رخ داد چون که به علت بیماری و مشکلات تنفسی که قبلا برایم ایجاد شده بود به حدی که حالم بشدت وخیم بود و دکترها هم اعلام میکردندکه دیگر زنده ماندن یا نماندنم دست خداست ، دیگر نمی توانستم قرائت قرآن را به شکل فنی و حرفه ای ادامه دهم و این محدودیت و محرومیت از مؤانست با قرآن و تلاوتش ، خلائی را برایم ایجاد کرده بود که مرتب آزارم میداد و در عین ناباوری خدا توفیق داد پایم به دوره های آموزش تدبر در قرآن باز شد . بعد ها متوجه شدم که خود این بیماری برایم مظهر خیر و رحمت بیشتر بوده و مرا از سطح اولیه که همان خواندن قرآن با صوت و لحن و مسائل حسی و ظاهریش بوده ، ارتقاء داده و به مباحث مفهومی و باطنی خودش سوق داده است .
آشنائی با بحث تدبر ، انقلابی در زندگی و اعتقادات من به وجود آورد چنان باعث ارتقای نگاه و بینش من به مفاهیم قران و نوع زندگی شد که تأثیرات مثبت آنرا در رفتار و کردارم درک میکنم .
من فکر میکنم اگر کسی برنامه ریزی درستی بنماید بطوریکه بتواند مباحث تدبر در قرآن را پیگیری بنماید خواهد فهمید که این نوع نگاه ارزشمند قرآنی به شدت روی اخلاق و منش او تاثیر قابل ملاحظه ای خواهد داشت و او را در تمسک بیشتر به قرآن یاری خواهد داد .
جناب داوری : با توجه به استقبال پر شور اوایل انقلاب و جلسات قرآنی فراوان و متنوعی که وجود داشت . آن زمان و با توجه به اینکه الان دیگر آن شور و هیجان و آن جلسات قران کمتر شده و گرایش بیشتر به سمت مداحی اهل بیت علیهم السلام است، شما چطور ارزیابی می کنید جلسات قران ان زمان را با الان؟
خب به نظر من واقعیت امراینست که ما به لحاظ شرایط خاص زمانی که سالهای اول انقلاب با آن روبرو شدیم مثل محاصره – ها – تهدیدات – جنگ هشت ساله – مسائل فرقه ها و گرو ه های مختلف فکری و عرفانهای کاذب و تبلیغات سوء دشمن و ...... فرصت انجام کار های ریشه ای و مبنائی و حساب شده در جهت اصلاح و آموزش و تثبیت اعتقادات درست دینی مردم را پیدا نکردیم ، که خود عاملی مهم است . از طرفی بعضا مسئولین و صاحب منصبان جامعه در طول این چند دهه نتوانستند با عملکرد خود تصویر متین و قابل قبولی را از نمونه زندگی بزرگان دینی و حاکمان شایسته قرآنی آنطور که مد نظر کلام الهی است از خود نشان دهند و غالبا در دام دنیا گرفتار شدند و این تعلق خاطر آنها به زینت های زندگی مادی دنیا بستر های ایجاد فاصله طبقاتی شدید را رقم زد و آثار سوء خود را در روح و روان مردم گذاشت . چون مردم آن چیزی را که انتظار داشتند و باید میدیدند از جمله زهد و ریاضت و شب زنده داری حاکمان جامعه و عدم تعلق به دغدغه های دنیوی و دوری از لذت ها و ثروت و قدرت و مناصب اجنماعی مشاهده نکردند . از طرفی هم بی توجهی به دغدغه های معیشتی ، شغلی ، روحی و روانی مردم خود عاملی اساسی در ایجاد این شرایط امروزه است.،
همچنین نوعِ نگاه و برخورد مسئولین امر در این قضیه بی تاثیر نبوده و تو گوئی وقتی مردم میبینند در جامعه به یک قاری قرآن بها داده نمیشود حرف و نظرش شنیده نمیشود – برای حل مشکلات و دغدغه هایشان تلاشی انجام نمیشود – به اثرات هدایتی که ایشان میتوانند در جامعه ایجاد کنند اهمیتی داده نمیشود – و از طرفی مداحی را میبینند که چه شآن و جایگاهی در جامعه به آنها داده میشود و برای یک جلسه یکی دو ساعته چند میلیون تومان دریافتی دارد در کنار مسائل جانبی دیگرش که وسایل ایاب و ذهاب او را تامین کنند از این شهر به آن شهر اورا دعوت کرده و ساپورت میکنند و حتی بعضی به عنوان یک نوعی از کسب و حتی شغل و در آمد به آن نگاه میکنند خب معلوم است که جوان جامعه دو دوتا چهارتا کرده و به جای ورود به جلسات قرآنی که روشن کننده فکر و پرورش دهنده روح وروان و شخصیت قرآنی آن نوجوان است به سمت مداحی برود آنهم به این شکل خاصی که متاسفانه در بعضی افراد و بعضی از موارد مشاهده میشود بیشتر به سمت ارضاء و اغناء محدوده شنوائی و گوش افراد هدف گیری شده و یک ساعتی احساساتش دچار نوعی هیجان بشود که با تمام شدن جلسه نیز این فضای احساسی از بین رفته و چیزی برای حرکت دادن و یا نگه داشتن او در مسیر صحیح زندگی نمانده – چرا که این مدل جلسات که باید احیاگر تفکرناب هدایتی قران را به همراه داشته باشد ، نه تنها بار هدایتی حقیقی و چندانی برای او ایجاد نمیشود که یک سری اهنگ های بی روح و بعضا مدل آهنگ های مبتذل گذشته بوده که فقط کلماتش عوض شده و در حال تقویت کردن بستر های احساسی نوجوان کشور است .
البته هستند جلسات هیئتی و مداحی که یا سنتی عمل میکنند و یا اگر از شیوه ها و روشهای جدیدتری هم بهره میبرند اما توجه زیادی به شأن و قداست محفل داده و از هرنوع کاری که سبب وهن جایگاه قرآن و ائمه و حرمت عزاداران شود پرهیز میکنندعزاداریهای خود را بر مبانی درست دینی و عقلی و بدور از احساسات انفعالی به پیش میبرند و در جهت تقویت علاقه قلبی مردم به ائمه بزرگوار و تقویت عشق و محبت خالصانه در مسیر جان فشانی برای دین و نجات جامعه از شر کفر و استکبار گام برمیدارند که خب این مدل جلسات وجودشان برای جامعه بسیار ضروری و موجب خیرات و برکات است و خدا برتوفیقات ایشان بیافزاید .
پس بطور خلاصه این دلایل بود که از یک طرف تلاش کافی برای تقویت مبانی فکری و اعتقادی مردم در طول چهار دهه گذشته نکردیم و از طرفی امروزه بیشتر به مبانی احساسی و شنیداری و توجه به انجام امور صوری در حد توسعه زرق و برقهای دینی و ارضائ بصری و پر کردن لیست های آماری کرده ایم.

آقای داوری نظر شما در باره سطح تلاوت ها و ارائه مباحث قرآنی در جلسات کنونی با گذشته چه تفاوت هائی داشته – آیا رو به رشد بوده ؟

یک چیز را نباید از نظر دور داشت و آن اینکه تأکیدات امام راحل (قدس سره) و مقام عظمای ولایت (زیده عزه)در کنار تلاشهای دیگر عزیزان و اساتید قرآنی و مسافرت های قاریان برجسته مصری به کشورمان در عمق دادن به کیفیت و سطح قرائت قاریان ایرانی اثر شگرفی داشته است تا آنجا که اگر نگوئیم از خود مصری ها جلوتر افتاده ایم اما یقینا عقب تر نبوده و یا فاصله بسیار کمی وجود دارد ، تا جائیکه بسیاری کشورهای عربی که خود مهد قاریان برتر جهان هستند از قاریان ایرانی دعوت به مسافرت به کشورشان و اجرائ تلاوت های اثر گذا مینمایند .و این در حالی است که قراء ایرانی طرفداران زیادی در دیگر کشورهای جهان دارند و نوارهای قرائت این عزیزان در آن کشورها که کم هم نیستند به شدت در حال گسترش است .و این رشد کمی و کیفی تلاوتهای قاریان خاص ایرانی در فضای مجازی گویای مدعا است.

البته متاسفانه جلسات قرآنی از لحاظ کمیّت برگزاری جلسه و نیز فراوانی قرآن آموزان شرکت کننده در جلسه به شدت کم فروغ شده و این بی ارتباط با مسائل و مشکلات اقتصادی جامعه و عدم تامین مناسب امرار معاش مردم و دغدغه های شغلی و– و نیز بی تعهدی و بی مسئولیتی یا عدم آشنائی بعضی از مسئولین نسبت به اهمیت توسعه مباحث قرآنی در تقویت و استحکام بنیان جامعه و نیز ایجاد فضای ارامش و یکپارچگی در کشور ، همچنین عدم تزریق حمایت های مناسب مالی و بهنگام در بخش های قرآنی ، در کنار شبیخون زدن های ضد فرهنگی توسط دشمن از بیرون مرزها و ..... خود موجب افول و یا کم فروغ نمودن جلسات قرآنی گردیده است و باید با دقت تمام این مسائل نقد و یا مورد آسیب شناسی قرار بگیرد و من فکر می کنم مسئولین باید یک بازنگری در وضع قوانین و شیوه های تعاملشان با مردم و در نوع نگاه و حمایتشان از توسعه مباحث قرانی و فرهنگی جامعه داشته باشند .

البته فضاهای مجازی هم با آثار مثبت و منفی خود درگرایش مردم به شرکت در جلسات قرآنی و یادوری کردن آنها بی تأثیر نبوده و لذا آموزش استفاده ی درست از فضاهای مجازی برای جامعه ی اسلامی یک ضرورت انکار ناپذیر است که در حال حاضر آن بستر سازی مناسب فرهنگی جهت استفاده شایسته از این ظرفیت انجام نمی شود .در نتیجه این فضای مجازی برای فرهنگ کشور ما بیشتر نقش منفی بازی می کند تا مثبت آن .
ما در اوایل انقلاب و بعد از جنگ تحمیلی یکی از دغدغه هایی که داشتیم بحث بالا بردن قدرت دفاعی بود و مجبور بودیم روی پای خودمان بایستیم و لذا هزینه های بسیار زیادی هم در این زمینه انجام شد چون واقعا نیازش را احساس میکردیم لذا برای رفعش خیلی تلاش کردیم و الان آثار و برکاتش را به چشم میبینیم بطوریکه در حال حاضر کشور های غربی از پیشرفت ما در بحث موشکی و نظامی واهمه دارند . در بحث های علمی و یا سیاسی هم تا حدی مثل نظامی جلو رفته و پیشرفت داشته باشیم ولی باید قبول کرد که در مباحث عمل به دستورات قرآنی و دینی که بازخورد آن هم در اقتصاد و هم خانواده و فرهنگ ، خودش را نشان میدهد کار موثری انجام نشد و حالا اثرات منفی آن هم هویداست و این درحالی است که مقام معظم رهبری بار ها و بار ها بر حفظ فرهنگ اسلامی و عمل به دستورات دینی جهت مقابله با شبیخون فرهنگی دشمن تأکید داشته اند .
همینکه در بستر جامعه علنا بی حجابی و بد حجابی ، اعتیاد ، طلاق و دیگر مشکلات و معضلات ریز و درشت مشاهده می شود ، معلوم است که نتوانسته ایم اثر گذاری اعتقادی و دینی ایجاد کنیم . چرا ؟ چون حقیقتا پایبندی وعمل به احکام قرآنی را سر لوحه زندگیمان قرار نداده ایم .
همین الان هم اثارش در کشور جلوه گر است .قتی نگاه می کنیم برای مسابقات فوتبال و دیگر مسابقات ، چه پول های کلانی هزینه می شود ولی برای مسابقات قران همه درب ها بسته می شود چون که ما نمی خواهیم برای مسائل قرآنی و فرهنگی هزینه کنیم .خود بنده همان طور که گفتم برای مسابقات قرآنی که اخیرا برگزار شد و تعدادی از بچه ها حائز رتبه ی استانی شدند و باید به مسابقات کشوری که در قشم برگزار می شد می رفتند به خاطر هزینه ی ایاب و ذهاب این عزیزان با بعضی ازمسئولین استانی و کشوری صحبت و یا تماس گرفتم ولی دریغ از کمک و حمایت ، حالا یا نخواستند و یا نداشتند و یا بدلیل منع قانونی نمیتوانسته اند ولی بالاخره ما نتوانستیم درزمینه ی ترویج فعالیت های قرآنی با دست خالی ، کاری انجام دهیم .
حتی بعضی از خانواده هایی که فرزندانشان یکی دو سال در مؤسسه آموزش دیده و ظرفیت هائی برای آنها ایجاد شده بود که به عنوان منتخب استانی برای حضور در مسابقات کشوری با لباس متحد الشکل شرکت کنند اما به ما گفتند از شرکت در مسابقه انصراف میدهند در حالیکه فرزندان خوش استعداد و موفقی هم داشتند ولی به دلیل مباحث اقتصادی از رفتن به مسابقات کشوری منصرف شدند و این برای جامعه ی قرآنی کشور یک درد است.
و بغرنج تر اینکه شاید باورتان نشود که سال گذشته منتخبان قرآنی موسسه به مرحله نیمه نهائی هم راه پیدا کنند حتی رتبه دوم کشوری را هم بیاورند در حالیکه بدون هیچ جایزه و هدیه ای به منزل برگردند ، دانش آموز ما به فینال مسابقه راه پیدا کرده ، و رفته تا کشور عراق و در مسابقات فینال رتبه ی دوم را کسب کرده و بدون دریافت هیچ هدیه ای به موطن خود بازگشته است .حتی آن وعده هائی را هم که داده می شود غالبا جامعه عمل نمی پوشد.

استاد داوری : طرحی را سازمان دارالقرآن چند سالی است برنامه ریزی و اجرا می کند با عنوان استعداد های قرآنی ، این طرح به کجا رسید ؟ ادامه دارد یا متوقف شده است؟
این طرح قرآنی در استان در حال اجراء است و تا آنجا که من می دانم با ظرفیت 2 کلاس 15 نفره جمعا 30 نفر که اولی از سال 1395 در شهرستان بروجن شروع شده و کلاس دوم هم از اواخر شهریور ماه 96 به موسسه قرآنی نسیم وحی واگذار شد . که در حال حاضر مباحث آموزشی آنها نیز در حال پیگیری است .
فعلا به طور رسمی 15 نفر و به صورت غیر رسمی چیزی در حدود 40 تا 50 نفر را جذب و پذیرش کرده ایم و فعلا مباحث آموزشی این طرح ادامه دارد اما متأسفانه برنامه های قرآنی کشور خیلی انسجامی ندارند به این گونه که یک طرحی یک یا 2 سال ابلاغ و اجرا می شود و بعد بنا به دلایلی جمع می شود و طرح دیگری ارائه و جایگزین می شود و به نظرم می رسد کشور ما نیاز دارد که وزارتی به عنوان وزارت قرآن و عترت داشته باشد که از بالا تمام بحث های قرآن و عترت کشور ، بصورت هدفمند برنامه ریزی و مدیریت شود یعنی یک قرار گاهی باشد که برنامه ریزی کلان و خط مشی فکری ، چهار چوب ها و بحث های تامین هزینه ، همچنین برگزاری مسابقات داخلی و خارجی ، بحث اعزام قاریان جهت امور تبلیغی و نیز حمایت موسسات قرآنی مردمی و نیزجلسات قرآن خانگی و غیره را ، وزارتخانه مورد بحث ، برنامه ریزی و پوشش دهد .
در حالی که امروزه مشاهده می شود ،یک مدلی از مسابقات را اداره اوقاف انجام می دهد ، بخشی را هم سازمان تبلیغات و اداره ی امور قرآنی ، و بخشی آموزش و پرورش ، اداره ی فرهنگ و ارشاد اسلامی ، سپاه، بنیاد شهید و نیروی انتظامی – اداره گاز ، دانشگاه ها – حوزه های علمیه و..... مسابقات دیگری را مخصوص خودشان برگزار میکنند ، البته این کثرت خوب است اما انسجام فکری و برنامه ای وجود ندارد و هدفمند نیست . مثلا ما در بحث های بهداشتی و درمانی یک مجموعه را داریم که خط فکری یکسانی را تزریق میکند و این چنین مدل مدیریتی را در مباحث فرهنگی و قرآنی هم باید داشته باشیم که برنامه ریزی کلانی را برای مباحث عمومی آموزش روخوانی و روانخوانی ، تجوید ، حفظ ویا مباحث تخصصی مثل آموزش صوت و لحن ، مفاهیم تفسیری و تدبری- نهج البلاغه و –صحیفه سجادیه و یا مسائل مربوط به تقویت بحث نخبه پروری ، راه کار منسجم و یکپارچه ارائه دهد و همه اجزاء جامعه ضوابط و قوانین آن وزارتخانه را اجرا کنند و ارائه ی این برنامه ها هم با حضور متخصص ترین و خوش استعداد ترین افراد تدوین و ابلاغ شود، 5 تا 10 نفر نوابغ جامعه در مباحث قرانی و علمی برای بحث های کلان برنامه ریزی کند.
این وسط هر دستگاهی هم به فراخور جایگاه و توان و موقعیتی که دارد ایفای نقش کند : مثلا آموزش و پرورش بحث های آموزش عمومی را انجام دهد ، موسسات قرآنی ، دانشگاه ها و یا حوزه هائی که توانائی دارند بحث های آموزش های تخصصی را و ... ولی به شکل هدفمند .
بنده این مطلب را خدمت نماینده ی معزز و محترم ولی فقیه در استان هم مطرح نمودم که جهت انسجام و نحوه اجراء برنامه ها ی قرآنی به تناسب شرایط فرهنگی اقتصادی و یا سیاسی جامعه ، نیاز به وجود اتاق فکری جهت برنامه ریزی های کلان قرانی داریم که با تأیید و استقبال نماینده محترم روبرو و خدا رو شکر در جلسات تدوین سند راهبرد قرآنی استان نیز مطرح و مورد تصویب قرار گرفت و قرار بر این شد که اتاق فکری متشکل از 7 نفر برجستگان و نخبگان قرآنی استان طبق یک شیوه نامه ای انتخاب و پس از آن برای مباحث قرآنی استان برنامه ریزی کنند.
از جمله آثار و نتایج این طرح، کم رنگ تر کردن بحث آمار زدگی است . وقتی آمار رو مشاهده می کنیم می بینیم مثلا پنج هزار نفر در مسابقات قرآنی شرکت داشته اند و این در حالی است که اگر موشکافی شود چه بسا در اصل 1000 نفر و یا حتی خیلی کمتر بوده اند یعنی همان کسانی که در سازمان تبلیغات اسلامی شرکت کرده اند، در اوقاف ، سپاه، بسیج، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر ارگان ها هم شرکت داشته اند و همه اسامی تکراری ، متأسفانه هر سازمانی در تلاش است آمار بیشتری بدهد و غالبا میبینیم هر ساله آمار شرکت کنندگان بیشتر شده ولی فضای معنوی جامعه خیلی تفاوتی با قبل نکرده بلکه ضعیف تر هم شده است .

س -تا به حال خروجی هایی که موسسه نسیم وحی داشته به چه صورت بوده ؟
در طرح ملی تلاوت و کلاس های متفرقه ی دیگری که در طی این یکی دو سال برگزار شده نزدیک به 8 تا 10 نفر نخبه ی قرآنی به مرحله شکوفائی رسیده اند که در حال آموزش تکمیلی هستند و اگر خدا توفیقات بیشتری بدهد ، در دهه آینده محدودیتی که استان چهار محال و بختیاری گرفتار آن هست در بحث نخبه پروری و کمبود استاد مبرز قرآنی تعدیل و یا برطرف خواهد شد .
نوجوانان منتخب قرآنی موسسه نسیم وحی در حال حاضر توانائی اجراء تلاوت های زیبا ، آنهم از حفظ ، در کنار آشنائی با مفاهیم و ترجمه آیات منتخب را داشته و به لحاظ اینکه روی مباحث اخلاقی و تربیتی ایشان توجه خاص میشود امیدوار هستیم با عنایات ویژه امام عصر ( عج ) ، در جایگاه قاریان شاخص و متخلق به آداب اسلامی قرار بگیرند .
البته از دیگر ظرفیت های موسسه برای قرآن آموزان طرح ملی تلاوت و استعدادهای درخشان میتوان به نوعی از ارائه مطالب اشاره کرد که فراگیران بتوانند بعد از آموختن مباحث دقیق و فنی قرآن ، قدرت تجزیه و تحلیل قرائت دیگر قاریان را بطور شایسته داشته باشند ، بدین صورت که نوار های تلاوت بسیاری از قاریان داخلی و خارجی مورد واکاوی و نقد قرار میگیرد و از قرآن آموزان خواسته میشود تا با دقت تمام ، اشکالات و یا نقص های احتمالی را پیدا و تحلیل کنند .و این کار در راستای این هدف است که ان شاءالله از ظرفیت های شایسته قرآنی این عزیزان بعنوان معلم جهت رفع نیاز های مؤسسات و دارالقرآنها ، مساجد ، مربیان قرآنی آموزش و پرورش و داوران برجسته مسابقات قرآن استفاده شود .

• با توجه به اینکه شما بازنشسته ی آموزش و پرورش هستید، با توجه به آموزش های عمومی و تسلطی که بر دانش اموزان مقاطع مختلف دارید، آیا در آموزش و پرورش نخبه پروری و استعداد یابی انجام می شود؟
  حیطه کاری و آموزشی سازمان آموزش و پرورش ، آموزش عمومی است . و طبیعتا به واسطه اینکه در کلان کشور اساتید مبرز قرآنی به تعداد مورد نیاز وجود ندارد پس در واقع توانائی انجام این کار را نخواهد داشت و ضوابط و الزامات و محدودیت های قانونی هم این هدف را برای این سیستم وضع نکرده- اما فکر میکنم همین بسترهای رشدی که در موسسات قرآنی ایجاد شده من جمله طرح ملی تلاوت و یا طرح استعداد های قرآنی و آموزشهائی که اداره امور قرآنی و ... انجام میدهند در آینده نزدیک بتوان امیدوار بود که این نقیصه تا حدی برطرف شده و آموزش و پرورش بتواند با استفاده از ظرفیت های موسسات قرآنی و قاریان مستعد به شکل تخصصی تر به این هدف برسد .
  در حال حاضر همین تفاهم نامه ای که سال گذشته بین ستاد طرح ملی تلاوت و آموزش و پرورش بسته شد در راستای بحث ارتقاء سطح آموزش قرآن در مدارس بود . و لذا مدل طرح ملی تلاوت که همان ( آموزش قرائت تقلیدی) میباشد در مدارس عملیاتی شده است .البته در استانهائی مثل چهارمحال و بختیاری که موسسه مجری طرح تلاوت وجود دارد ( موسسه فرهنگی قرآن و عترت نسیم وحی شهرکرد ) ، خود آموزش و پرورش در تعامل با این مرکز قرآنی برنامه آموزش تخصصی قرآنی خود را توسعه میدهد ولی در استانهائی که هنوز موسسه مجری طرح تلاوت ایجاد نشده خود آموزش و پرورش از طریق استفاده از مدل آموزشی طرح تلاوت ، برنامه خودشان را جلو خواهند برد .

گفت و گو از حسین ضامنی

انتهای پیام