دنیاگرایی برخی از روحانیون اعتماد مردم را کاهش داده است

به گزارش ایکنا؛ فراتی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی امروز 17 اسفند در همایش حوزه انقلابی؛ مسئولیت‌های ملی و فراملی که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد گفت: روحانیت یکی از قدیمی‌ترین نهادهایی است که در کنار مردم بوده و هرگاه ظلمی به آنان شده تظلم‌خواهی کرده و در تعارض امر میان حقوق مردم و دولت از مردم دفاع کرده است.

وی با اشاره به وضعیت حوزه قبل از انقلاب افزود: این وجه مدنی گاهی تضعیف و گاهی تقویت شده است؛ به عبارتی انقلابی بودن در حوزه وجه تشدید شده مدنیت این نهاد است؛ یعنی اگر جلوی حکومت می‌ایستادند انقلابی تلقی می‌شدند.

فراتی بیان کرد: در  دوره مشروطه انقلابی بودن مفهوم بدی داشته است و به تدریج بعد از 1320 این واژه وارد ادبیات ما شد و بعد از انقلاب نیز روحانیت به دو دسته انقلابی و ضد انقلاب تبدیل شدند؛ البته مهم این است که انقلابی بودن در آنچه رهبری اراده کرده‌اند برخاسته از وجه مدنی روحانیت بوده که در طول تاریخ وجه ممیزه روحانیت شیعه در مقابل روحانیت اهل سنت بوده است.

این محقق و استاد حوزه بیان کرد: روحانیت به سه دلیل، مدنی و از گروه‌های سیاسی متمایز می‌شود؛ کنش جمعی روحانیت بدون اجبار و عاملیت سیاسی و مداخلات دولت انجام می‌شود؛ دوم حفظ تنوع و تکثر در نهاد روحانیت است زیرا روحانیت همواره تکثر را در درون خود پذیرفته و در تفاوت‌های فهم از نصوص دینی احترام گذاشته است.

وی با بیان اینکه هرگاه حوزه به سمت یکدست کردن فهم از مذهب پیش برود احتمال خدشه‌دار کردن وجه مدنیت خود را افزایش داده است تاکید کرد: البته فهم‌های روشمند باید در حوزه مورد احترام باشد و نه هرفهمی که روشمند نباشد.

وی به توضیح سومین وجه مدنی بودن روحانیت پرداخت و اظهار کرد: اگر حوزه به سمت حذف برود و تکثرطلبی را از دست بدهد با خودش مبارزه کرده است همچنین داوطلبانه بودن عضویت اعضای این نهاد از دیگر ویژگی‌هایی است که حوزه را مدنی کرده است.

فراتی با اشاره به عوامل مختل کردن وجه مدنی حوزه بیان کرد: اولین مسئله‌ای که به مدنیت روحانیت ضربه زده است بحران اعتماد و تغییر مرجعیت حوزه است؛ بررسی‌های موجود نشان می‌دهد که جایگاه روحانیت در نظر بیش از 70 درصد کسانی که از آنان نمونه‌برداری و یا با آنان گفت‌وگو شده است کاهش یافته و گفته‌اند منزلت دهه‌های قبل را ندارند و حتی درصدی از طلاب نیز به سمت مرجعیت‌های خارج از محیط حوزه پیش رفته‌اند.

فراتی تصریح کرد: منزلت روحانیت امروز نسبت به روشنفکران ایرانی و علمای ترکیه و اهل سنت وضعیت بهتری دارد ولی نسبت به حوزه در دهه‌های اولیه انقلاب، جایگاه تنزل یافته‌ای دارد؛ روزی روحانیت پناهگاه همه جریانات سیاسی بود ولی الان رقیب برخی جریانات سیاسی شده است و از جایگاه پدری افت کرده و در حد برادر بزرگتر تنزل کرده؛ برادر بزرگی که برخی مواقع به حرف او گوش هم نمی دهند که این وضع، نیازمند بررسی جدی است.

وی افزود: روحانیت دچار تولید مکرر پادگفتمان شده است؛ روحانیت قبل از انقلاب گفتمان فراگیر ملی و دینی تولید می‌کرد که همه گروه‌های سیاسی مجبور بودند تا در چارچوب این گفتمان مثلا با رژیم شاه مبارزه کنند ولی الان شواهد نشان می‌دهد که روحانیت نقش پیشران و پیشتازی خود را در تولید گفتمان از دست داده و هویت نقیضی دارد و منتظر است تا گفتمانی از سوی برخی مانند سروش و شبستری تولید شود و قم نسبت به آن واکنش نشان دهد یعنی به جای حقیقت اثباتی دنبال ضدیت با جریان و تئوری‌ای است.

فراتی عنوان کرد: روحانیت باید این خطر را احساس کند که اگر تولید گفتمان را از دست بدهد و صرفا دنبال رفتار نقیض‌آمیز باشد توان مقابله با جریان روشنفکری را از دست خواهد داد؛ انقلاب اسلامی مدلولات مهمی داشت و پارادایم مسلطی را تولید کرد ولی گفتمان سازی ما در درون این پارادایم دچار آسیب شده است .

وی افزود: روحانیت و کارآمدی در نظام اسلامی از دیگر آسیب‌های تهدیدکننده حوزه علمیه است؛ حوزه باید کارآمدی خود را در حل مشکلات مردم نشان دهد و اگر نظام اسلامی دچار افت در این مسئله باشد آسیبی جدی به حوزه و نظام خواهد خورد.

وی تاکید کرد: به هر میزانی که کارآمدی نظام اسلامی دچار افت و خیز شود منزلت روحانیت نیز دچار افت و خیز خواهد شد لذا اگر نظام نتواند بحران اقتصادی را حل و فصل کند روحانیت نیز دچار مشکلات و کاهش تنزل جدی خواهد شد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: معتقدم روحانیت بیش از دو دهه و تقریبا سه دهه، همت خود را مصروف انتخابی و یا انتصابی بودن‌ها کرده است مناقشه مهم ولی بی ثمر یعنی اینکه در حالی که باید در حوزه مطالعات جدید باید به سمت رفع نواقص در حوزه‌های مالی و بانکی و ... باشد همچنین نباید حیات و ممات خود را وابسته به حیات و ممات دولت‌ها بکند.

وی با بیان اینکه دشمنان نیز اغراق‌آمیز در ترویج ناکارآمدی روحانیت و نظام تلاش می‌کنند که همه باید هوشیار باشیم بیان کرد: قدرت‌طلبی و دنیاگرایی بخشی از روحانیت از آسیب‌های مهم و جدی دیگر است.

این محقق اظهار کرد: طلاب در گذشته از طیف‌های مختلف و اقشار گوناگون وارد حوزه می‌شدند اما بعد از انقلاب درآمدهای جانبی در کنار شهریه‌ها روحانیت را از درون دچار فاصله طبقاتی کرده و دارا و ندار در میان حوزه زیاد شده و دنیاگرایی میزان اعتماد به مردم را در این سال ها دچار خدشه کرده است.

وی تاکید کرد: باید به زی طلبگی امام بازگردیم و روحانیت باید به حداقل ها در معیشت خود اکتفا کند تا مدنیت او تضعیف نشود.

فراتی تصریح کرد: انقلابی‌گری را نباید در وابستگی به قدرت تعریف کنیم زیرا باعث محافظه کاری خواهد شد لذا روحانیت باید به بیس تاریخی خود بازگردد.

انتهای پیام