آیت‌الله طالقانی؛ مجاهدی از نگاه امام خمینی(ره)

به گزارش ایکنا، سید محمود علائی طالقانی(آیت‌الله طالقانی) زاده 13 اسفند 1289 هجری شمسی در روستای گلیرد طالقان بود. پدرش،‌ ابوالحسن علایی طالقانی،‌ نخستین استاد او بود که تحصیلات ابتدایی را به فرزند خود آموخت و پس از آن در مدارس رضویه و فیضیه قم تا سال ۱۳۱۷ تحصیل را تا درجه اجتهاد ادامه داد. در سال ۱۳۱۷ پس از گذران تحصیلات در مدرسه فیضیه و رضویه قم از عبدالکریم حائری یزدی اجازه‌نامه اجتهاد دریافت و در سال ۱۳۱۸ برای تدریس در مدرسه سپهسالار راهی تهران شد. او به دلیل محبوبیت در میان شاگردان و طرفدارانش به پدر طالقانی شهرت داشتند.

فعالیت‌های سیاسی و مذهبی آیت‌‌الله طالقانی

در دوره هفدهم مجلس شورای ملی از طرف اهالی مازندران، از فعالان نهضت ملی شدن نفت و نهضت مقاومت ملی، انتخاب مسجد هدایت پس از کودتای 28 مردادماه 1332 به عنوان یکی از كانون‌های مقاومت و مبارزه با استبداد، از بنیادگذاران جبهه ملی دوم و نهضت آزادی ایران به همراه دکتر سحابی و مهندس بازرگان، از رهبران انقلاب ۵۷ و رئیس شورای انقلاب، اقامه اولين نماز جمعه تهران در اولين جمعه ماه رمضان 1358 در بهشت زهرا(س)، انتخاب شدن به عنوان نماینده اول تهران در خبرگان بررسی قانون اساسی با اکثریت قاطع آراء در هيجدهم تير 1358، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی و نخستین امام جمعه تهران پس از انقلاب 57.

 آغاز فعالیت سیاسی مرحوم طالقانی

آیت‌الله طالقانی از مخالفان فعال حکومت پهلوی بود و در موقعیت‌ها و شرایط مختلف به مخالفت با روندهای جاری در حکومت دودمان پهلوی پرداخت و چندین بار در پی دستگیری روانه زندان شد. طالقانی از طرفداران دکتر مصدق و از اعضای جبهه ملی بود و در دوران پس از کودتای ۲۸ مرداد به فعالیت در نهضت مقاومت ملی پرداخت. وی در سال ۱۳۳۹ جزء هیئت مؤسس جبهه ملی دوم بود و در کنگره ۱۳۴۱ جبهه ملی از سوی شرکت کنندگان در کنگره به عضویت در شورای مرکزی انتخاب شد. او همچنین در سال ۱۳۴۰ به اتفاق مهندس بازرگان و دکتر سحابی نهضت آزادی ایران را بنا نهاد و تا پایان عمر عضو این مجموعه بود. 

او در دوره‌های مختلف و شرایط گوناگون نظیر رویداد کشف حجاب و نهضت ملی شدن نفت، نهضت مقاومت ملی، کودتای ۲۸ مرداد، وقایع ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به مخالفت آشکار با رویکردهای جاری حکومت پهلوی پرداخت و همچنین بارها به دلایل مختلف نظیر پناه دادن سید مجتبی نواب صفوی که در آن زمان فراری محسوب می‌شد یا ارائه آموزش‌های مذهبی و مبارزاتی و انتشار اعلامیه‌های اعتراضی در سال ۱۳۵۰ حدود یک ماه در خانه خود تحت حصر خانگی قرار گرفت و پس از آن نیز به زابل و بافت تبعید و زندانی شد. کمی بعد از پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن، در اسفند ۱۳۵۷ طالقانی راهی قلعه احمدآباد و مزار محمد مصدق شد و به سخنرانی و دفاع از مصدق پرداخت. وی پس از پیروزی انقلاب ایران در بهمن ۱۳۵۷ سمت‌های مختلفی را بر عهده گرفت. نخست، پس از ترور مرتضی مطهری، ریاست شورای انقلاب اسلامی را عهده دار شد و پس از آن، با رای مردم تهران در ۱۲ مرداد ۱۳۵۸ به عنوان نماینده این شهر راهی مجلس خبرگان قانون اساسی شد. در مرداد همان سال از سوی امام خمینی به عنوان امام جمعه تهران منصوب شد و تا قبل از مرگ ۵ نماز جمعه را برگزار کرد.

نقش طالقانی در تثبیت جمهوری اسلامی

آیت‌الله طالقانی بعد از پیروزی انقلاب اسلام سعی می‌كرد نیروهای مختلف سیاسی را در جهت اتحاد و هماهنگی ملت گرد هم آورد و تحت رهبری امام متحد سازد. از این‌رو به همه نیروها توصیه می‌كند كه به ملاقات امام بروند و همبستگی خود را با رهبری ایشان اعلام دارند. در اواخر اسفند 1357 خبر درگیری شدید مسلحانه بین گروه‌های مختلف در شهر سنندج آغاز می‌شود. درگیری در آغاز بین دو كمیته شیعه و سنی مستقر در سنندج آغاز می‌شود و سپس به حمله و محاصره پادگان از طرف گروهك‌های سیاسی می‌انجامد و در نتیجه میان آن‌ها و نیروهای مستقر در پادگان نبرد مسلحانه‌ درمی‌گیرد.

کردهای مقیم تهران نزد آیت الله طالقانی رفته از وی تقاضا می‌كنند كه به كردستان سفر كند و به درگیری و جنگ پایان دهد. ایشان پس از مشورت با رهبر، با عده‌ای از شخصیت‌های دیگر انقلاب (آیت الله بهشتی، هاشمی رفسنجانی، ابوالحسن بنی‌صدر و ....) در آغاز سال 1358 وارد سنندج می‌شود. با سخنرانی در جمع مردم شهر خواستار تشكیل شورای شهر سنندج به انتخاب مردم می‌گردد و به این نتیجه می‌رسد كه تنها راه برای جلوگیری از سوءاستفاده هر یك از گروه‌ها برای به قدرت رسیدن تشكیل شورای واقعی شهر سنندج است.

 آیت‌الله طالقانی در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۳۵۸، سه روز بعد از اقامه نماز جمعه ۱۶ شهریور در بهشت زهرای تهران در گذشت. امام خمینی در نامه‌ای که به مناسبت وفات سید محمود علایی طالقانی منتشر کرد از او و پدرش چنین یاد می‌کند: مجاهد عظیم الشأن و برادر بسیار عزیز حضرت حجت الاسلام و المسلمین آقای طالقانی از بین ما رفت و به ابدیت پیوست و به ملأ اعلی با اجداد گرامش محشور شد. برای آن بزرگوار، سعادت و راحت و برای ما و امت ما، تأسف و تأثر و اندوه... رحمت خداوند بر پدر بزرگوار او که در رأس پرهیزگاران بود و بر روان خودش که بازوی توانای اسلام.

انتهای پیام