«همای رحمت»؛ نخستین سند موثق پرده‌خوانی‌ علوی/حمایت مسئولان؛ لازمه استخراج طومارهای عاشورایی

مهدی دریایی، پژوهشگر و کارگردان نمایش‌های آئینی و سنتی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا گفت: در جریان سومین جشنواره سراسری «نقالان علوی» که از سوی مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری برگزار شد، با تأیید و تأکید مدیریت این مرکز مبنی بر موثق بودن طومارهای به کار رفته در جریان نقل و پرده‌خوانی مذهبی این جشنواره، من به اتفاق استاد داوود فتحعلی‌بیگی به دستکی دست پیدا کردیم که با دارا بودن 110 طومار ویژه پرده، منبع مهم و موثقی به منظور نقل روایات دینی بود.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه ما در زمینه نقالی دینی و قرآنی طومارهای درخور و مستندی در اختیار نداشتیم و این امر تبدیل به آفتی در جریان نقالی و پرده‌خوانی که به ویژه مرتبط با زندگی پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) شده بود لذا در بدو امر و با حمایت‌های مرکز هنرهای نمایشی به منظور تأمین محتوای روایات سومین جشنواره «نقالان علوی»، 30 طومار پرده‌خوانی علوی از این منبع استخراج شد و با رعایت اصل وفاداری به متن آن البته نه عیناً و تنها با برخی تغییرات مختصر در قالب مجلدی گردآورده شد که اکنون با عنوان «همای رحمت» از سوی انتشارت «سوره مهر» در دست چاپ و انتشار است و در جریان برگزاری این جشنواره این طومارها در اختیار نقالان شرکت‌کننده قرار گرفت که انصافاً هم نتیجه مثبتی گرفته شد چرا که روند نقالی و پرده‌خوانی علوی را تا حدود زیادی از تحریف مصون نگاه داشت و به این واسطه از برخی نسبت‌های ناروا به امیرالمؤمنین(ع) اجتناب شد.

دریایی با اشاره به اینکه دستک به معنای مجلدی در قطع جیبی است که در قدیم به دلیل راحتی در حمل و نقل همواره همراه نقال، پرده‌خوان و حتی تعزیه‌خوان بوده است، تصریح کرد: دستک به دست آمده مربوط به 180 تا 200 سال پیش از این است و مطالب به نگارش درآمده در آن متعلق به فردی محمدحسین نام است که در دوره قاجار در منطقه زندگی خودش از اعتبار و جایگاه علمی مطلوبی برخوردار بوده است( این دستک در منطقه روستای کمره مهاجران در اطراف شازند از توابع استان مرکزی به دست آمده است)و همانطور که گفته شد شامل 110 طومار موثق تاریخی و دربردارنده روایت زندگی پیامبر و ائمه معصومین(ع) است.

این کارشناس تئاتر و متون نمایشی در ادامه گفت: علاوه بر طومارهای پرده مربوط به شرح زندگی و احوال حضرت علی(ع) که 30 طومار از آن استخراج و در اختیار جشنواره نقالان علوی قرار گرفته و تنها از 20 طومار در جریان این جشنواره استفاده شد، در این دستک همچنین طومارهای عاشورایی و روایت زندگی امام حسین(ع)، طومارهایی در مورد زندگی حضرت زهرا(س)، طومارهای رضوی و به شکل محدود طومارهایی در مورد زندگی حضرت امام حسن(ع) وجود دارد که البته طومارهای عاشورایی آن به لحاظ تعداد فراگیرتر است.

وی با اشاره به اینکه گردآوری طومارهای علوی از این منبع، آن هم در قالب کتاب«همای رحمت» نخستین سند پرده ای است که در ایران منتشر می‌شود گفت: امید می‌رود با حمایت مسئولان فرهنگی فرایند استخراج طومارهای عاشورایی از این دستک نیز به زودی به انجام رسیده و در اختیار علاقه‌مندان و هنرمندان نقال و پرده‌خوان قرار گیرد و در قالب مجلداتی به چاپ برسد.

دریایی در مورد میزان اعتبار این طومارها و سندیت آن منطبق با روایات تاریخی، تأکید کرد: مطالب و محتوای درج شده در این دستک طوماری در دو بخش نثر و نظم تنظیم شده است و هر دو بخش به مهر و امضای فردی به نام محبعلی‌شاه که گویا والی منطقه‌ای بوده است که نگارنده در آن زیست می‌کرده، رسیده است، ما نیز در جریان استخراج وفادارانه این طمارها از منبع، برخی از آنها را با منابع موثق تاریخی مقابل کردیم و به جرئت می‌توان گفت که این محتوا بیشترین قرابت از نظر نقل واقعیت تاریخی را دارا هستند.

انتهای پیام