ایجاد شکاف فرهنگی در جامعه ایرانی

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، احسان بیک‌زاده، روانشناس اجتماعی شب گذشته، 16 مهرماه در نشستی که در مؤسسه آموزشی پژوهشی فردای پارس برگزار شد، اظهار کرد: خودپنداره و تأثیر فرهنگ بر آن، رکنی از روانشناسی اجتماعی است که یک بخش آن خود ما هستیم؛ بنابراین اینکه هر فرد چه برداشتی از خود دارد، بسیار حائز اهمیت است.

وی افزود: خودپنداره به معنای مجموعه باور‌های کلی است که هر فرد راجع به خود دارد. شکل‌گیری خودپنداره برای هر فرد اهمیت داشته و جالب است. پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا انسان تنها گونه‌ای است که حس خودپنداره دارد یا خیر؟ باید بدانیم که در برخی از گونه‌ها حس اولیه‌ای از خود وجود دارد که این آگاهی از طریق آزمایش رویارویی با آینه به دست آمده است.

این روانشناس اجتماعی با بیان اینکه مهم‌ترین رکن فرهنگی برای تأثیر بر خودپنداره، تعلق به فرهنگ فردگرا یا جمع‌گراست، اظهار کرد: فرهنگ فردگرا تأکید بر استقلال و موفقیت فردی دارد مانند فرهنگ اروپا و آمریکا، اما فرهنگ جمع‌گرا آسیایی است که بیشتر در کشورهایی، چون ژاپن، کره جنوبی و... وجود دارد که در این نوع فرهنگ، گروه و ملاحظات و روابط موجود در آن از اهمیت برخوردار است.

وی بیان کرد: در خودپنداره یک رکن اساسی وجود دارد که حدوداً در میان تمامی افراد، یکسان است و آن توجه به ویژگی‌های اخلاقی دیگران است که از ارکان محوری و مرکزی خودپنداره محسوب می‌شود.

بیک‌زاده با اشاره به تأثیر عوامل گوناگون در ایجاد حس خودپنداره بیان کرد: عوامل گوناگونی بر شکل‌گیری خودپنداره تأثیر دارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد مواردی، چون ژنتیک، مقایسه خود با دیگران، تجارب اجتماعی و فرهنگ بر خودپنداره افراد اثر می‌گذارد.

وی تصریح کرد: بستگی به این دارد که افراد متعلق به چه فرهنگی باشند؛ فردگرا یا جمع‌گرا. این مساله نوع ارتباط افراد و خودپنداره آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. حال پرسشی که مطرح می‌شود، این است که هر کدام از این فرهنگ‌ها می‌تواند چه تأثیری بر شناخت‌های افراد داشته باشد؟ خودپنداره در فرهنگ جمع‌گرا، وابسته به دیگران است، اما فرهنگ فردگرا تاکید بر استقلال افراد دارد.

بیک‌زاده با اشاره به مشکلات امروز جامعه ایران گفت: یکی از مشکلاتی که جامعه امروز ایران به آن دچار شده، شکافی است که میان فرهنگ فردگرا و جمع‌گرا به وجود آمده است. در واقع میان قشر‌های گوناگون شکافی فرهنگی ایجاد شده است.

این روانشناس اجتماعی با بیان اینکه با افزایش سن مفاهیم انتزاعی، احساسات و عواطف مورد توجه انسان قرار می‌گیرد و پس از آن به مفاهیم انتزاعی اجتماعی دست می‌یابد، تصریح کرد: خودپنداره در میان افراد متفاوت است و براساس طرح‌واره‌های موجود در ذهن افراد برجسته می‌شود. از سویی این حس، بسته به اینکه کدام یک از ارکان خودپنداره در ذهن فرد برجسته باشد، ویژگی‌های خاصی را از دیگران به ذهن خود می‌سپارد.

وی افزود: این حس خودپنداره در حیواناتی، چون شامپانزه‌ها، فیل‌های آسیایی، کلاغ‌ها، اورانگوتان‌ها و... نیز دیده شده است. از طرفی انسان شیرخواره نیز در فاصله ۱۸ تا ۲۴ ماهگی به حس خودپنداره دست می‌یابد. باید توجه داشت که این حس، در سال‌های نخست کودکی بسیار ملموس است.

انتهای پیام