رویکردهای جدید در تربیت دینی کودکان و نوجوانان
گروه جامعه ــ دبیر ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد با بیان اینکه تربیت یک‌بعدی، عدم توجه به تفاوت‌های فردی کودک، سخت‌گیری و عدم انعطاف در اجرای برنامه‌های آموزشی و تربیتی چالش‌های موجود در تربیت کودک هستند، گفت: تقویت بنیان خانواده، آموزش کاربردی به مادران و انجام گروهی فعالیت‌های مذهبی کودکان در مسجد محور برنامه‌های تحولی در زمینه کودک و نوجوان است.
به گزارش ایکنا؛ هفته‌ای که گذشت، به عنوان هفته کودک در تقویم اجتماعی ما ثبت شده است، اما همچنان خبری از ارائه یک برنامه تحولی در تربیت دینی کودکان نیست. از این رو، با دبیر ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور، که طیف وسیعی از کودکان و نوجوانان مخاطب مجموعه او هستند، به گفت‌وگو پرداختیم.
حجت‌الاسلام حبیب‌رضا ارزانی، دبیر ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور، در پاسخ به این سؤال که سیاستگذاری‌های دینی در مورد کودکان در کشورهای اسلامی و ایران چه تغییر رویکردی لازم دارد؟ گفت: تربیت از ارکان مهم و اساسی سعادت بشر است. بهترین سنین برای تربیت‌پذیری کودکی است که در آیات قرآن کریم و روایات معصومین(ع) تأکید فراوانی بر اهمیت آن به عنوان مقوله‌ای مستمر شده؛ تربیت دینی و اسلامی به عنوان هدف غایی و نهایی خود رشد و پرورش انسان‌های خداگونه و در نهایت، تشکیل جامعه‌ای مبتنی بر جهان‌بینی الهی و منطبق بر ایدئولوژی اسلامی را ترسیم می‌کند که منجر به پرورش استعدادهای خدادادی درونی و شکوفایی ابعاد معنوی، عقلانی و اجتماعی کودک می‌شود.
وی اظهار کرد: در فرهنگ ناب اسلامی این وظیفه خطیر بعهده والدین است که شامل تربیت و آموزش اخلاق و مسئولیت‌پذیری به فرزندان می‌شود و در این مسیر بر توجه ویژه خانواده به رشد دینی و اخلاقی کودکان تأکید دارد.
مشاور وزیر ارشاد افزود: در مبانی و آموزه‌های دینی و اجتماعی ما خانواده، کوچک‌ترین، قدسی‌ترین و قدیمی‌ترین نهاد اجتماعی است که ماناترین و اثرگذارترین تأثیرات تربیتی را بر کودکان دارد. در عصر حاضر متناسب با گسترش ابزارهای رسانه‌ای و ارتباط جمعی تأثیرپذیری خانواده‌ها از تبلیغات سوء شبکه‌های ماهواره‌ای و غول‌های رسانه‌ای غرب، به لحاظ سهولت در دسترسی و نفوذ گسترده آنان حتی از طریق تلفن‌های همراه بیش از گذشته شده است. القای فرهنگ و باور غربی و سلطه آن بر فرهنگ‌های سایر ملل به ویژه جوامع اسلامی با تمرکز بر از بین بردن بنیان خانواده از محورهای اصلی برنامه‌ها و تبلیغات حساب‌شده جنگ نرم و رسانه‌ای غرب است.
چالش‌های موجود در تربیت کودکان
وی افزود: با توجه به هجمه گسترده فرهنگی که شاهد آن هستیم، نیازمند بازنگری در روش‌های تربیتی و نهادینه کردن سبک زندگی اسلامی با الگو گرفتن از سیره اهل بیت عصمت و طهارت(ع) هستیم، به گونه ای که تأثیر آن را در تمامی سطوح جامعه و شئونات زندگی فردی، اجتماعی، اداری، سیاسی، اقتصادی و... بتوان ملاحظه کرد. از چالش‌های عمده تربیت کودک در مورد سبک زندگی عدم احساس مسئولیت تربیتی در میان برخی والدین است که تصور می‌کنند در برابر کودک مسئولیتی جز تأمین نیازهای مادی او ندارند و کودک خودبه‌خود تربیت می‌شود. حال آنکه در دیدگاه اسلام، فرزندان امانت الهی و نشانه‌های خدا هستند (نحل، 72 و شعرا، 133) و والدین درباره سلامت، رشد و تعلیم و تربیت آن‌ها مسئول‌ند (بقره، 233) و در برابر تربیت خوب، پاداش (مریم، 55) و در برابر تربیت بد، کیفر خواهند دید (شوری، 45)
مشاور وزیر ارشاد تصریح کرد: تربیت یک‌بعدی، عدم توجه به تفاوت‌های فردی کودک، سخت‌گیری و عدم انعطاف در اجرای برنامه‌های آموزشی و تربیتی از دیگر چالش‌های پیش رو در تربیت کودکان است. در حالی که در پرورش مذهبی بر مسائل و جنبه‌هایی تکیه می‌شود که بر احیای فطرت کودک یعنی جنبه‌های سرشتی کودک به سوی تقوا و عدالت و پاکی و صداقت تأکید دارد و تزریق محبت خدا در دل کودک با شیوه‌های مؤثر از قبیل قصص قرآنی و همچنین ایجاد و تعمیق محبت اهل بیت(ع) در دل و جان کودک کارساز می‌شود.
افق پیش رو برای کودکان مسجدی
حجت‌الاسلام ارزانی در پاسخ به این سؤال که کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد تا یک سال آینده کودکان و نوجوانان را به چه نقطه‌ای در تربیت دینی می‌رساند؟ گفت: کانون‌های مساجد در سال 1371 از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور مقابله با تهاجم فرهنگی دشمن تأسیس شد و اکنون 24 هزار باب از این کانون‌ها در سراسر کشور فعال هستند. چشم‌انداز پیشرفت کانون‌هاى فرهنگی و هنری مساجد در افق سال ۱۴۱۴ است. باید در آن سال کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد، شبکه فرهنگی و هنری خانواده‌محور و مسجدمحور در ایران اسلامی برای جریان‌سازی همزیستی مؤمنانه باشند. دشمن گاهی با توپ و تانک حمله می‌کند و گاهی از طریق جنگ نرم به میدان می‌آید. حال وظیفه ما این است که در قالب فرهنگ و هنر با جنگ نرم مقابله کنیم. در مقابله با این هجمه‌های گسترده قله فعالیت‌های ما خانواده است.
وی افزود: در این قله با کارهای فرهنگی و هنری که در دل مساجد شکل می‌گیرد به دنبال نهادینه کردن سبک زندگی اسلامی- ایرانی در کانون خانواده‌ها هستیم. بر همین اساس، به نقش اثرگذار بانوان به صورت خاص توجه می‌کنیم و علاوه بر حضور فعال بانوان در کانون‌های فرهنگی هنری مساجد، آموزش‌های کاربردی و اثرگذار به این قشر از جامعه، که به تعبیری نیمی از جمعیت کشور را تشکیل داده و بر نیمه دیگر نیز اثرگذارند، ارائه می‌شود. این آموزش‌ها بر بنیان خانواده و تأکید بر پیاده‌سازی تربیت دینی استوار است.
دبیر ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد اظهار کرد: مخاطب اصلی کانون‌های مساجد در سال‌های ۹۷ تا ۹۹ کودکان و نوجوانان هستند. قرار دادن کودک در جوّ مذهبی مثل مساجد، محافل و جلسات مذهبی و اجتماعات سالم دینی در رشد و پرورش دینی آن‌ها بسیار مؤثر است. کودکان از حدود سه سالگی چنین آمادگی را دارند و در ضمن آن به فراگیری آیات و دعا و برنامه‌ها می‌پردازند. تمامی این ظرفیت‌ها متناسب با علایق و ویژگی‌های سنی کودکان در کانون‌های فرهنگی هنری مساجد فراهم است. ایجاد عادات مذهبی با حضور کودک و نوجوان در رفتارهای مذهبی جمعی از قبیل برگزاری نماز جماعت، گروه سرودهای مذهبی و مشارکت دادن کودک در آن که از مسائل مورد علاقه کودک است و همچنین دکلمه، نقاشی، قصه گویی (قصص قرآنی به زبان شیوا و کودکانه)، نمایش، عبادت‌های جمعی، آوازهای مذهبی به صورت گروهی، که از برنامه‌های اصلی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد است، در تربیت مذهبی کودکان بسیار مؤثر است و موجباتی را برای رشد مذهبی، صفا و اخلاص آنان فراهم می‌کند.
وی در پایان اظهار کرد: در نهایت باید بر این نکته تأکید کنم که اندیشه اسلامی را از سنین کودکی باید به فرزندان بیاموزیم. متأسفانه کودکان خود را رها کرده‌ایم و وقتی بزرگ می‌شوند و به دانشگاه می‌روند، آن موقع می‌خواهیم اندیشه اسلامی را به آن بیاموزیم، در حالی که باید اندیشه اسلامی و ارزش‌های دینی از کودکی به فرد آموزش داده شود.
انتهای پیام
