شهرنشينايی كه برای برگزاری آئينی عاشورايی دوباره روستايی می‌شوند

گروه اجتماعی: مسئول ثبت‌ميراث معنوی استان تهران با اشاره به برگزاری مراسم «علم‌بندی روستای سربندان دماوند» و مراسم «علم‌‌بندی روستای كلين شهر ری» گفت: بسياری از ساكنان اين روستاها محل زندگی خود را ترك كرد‌ه‌اند اما هر ساله برای برگزاری اين مراسم‌ها به روستای خود باز می‌گردند.

سارا متين، مسئول ثبت‌ميراث معنوی و مسئول موزه‌های استان تهران در گفت‌و‌گو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) در ادامه تشريح پروند‌ه‌های آئين‌های عاشورايی استان تهران كه به ثبت معنوی رسيده است، در خصوص مراسم علم‌‌بندی روستای كلين شهر ری گفت: متولی اين عَلَم فقط سادات روستا هستند و در روز هفتم ماه محرم اين علم توسط سادات لباس‌پوش می‌شود و بعد از روستا به سمت بقعه شيخ كلينی حركت داده می‌شود.

وی در خصوص ويژگی شاخص و خاص اين مراسم علم‌بندی و مراسم «علم‌بندی روستای سربندان دماوند» اظهار كرد: اكنون بسياری از ساكنان اين روستاها محل زندگی خود را ترك و به شهرها مهاجرت كرده‌اند ولی همچنان بعد از گذشت سال‌ها اهالی روستا خود را موظف می‌دانند كه در ماه محرم به روستا بازگردند و مراسم را به صورت باشكوه برگزار كنند.

مسئول ثبت‌ميراث معنوی استان تهران در ادامه با اشاره به اينكه در استان تهران تكيه‌های مختلفی وجود دارد اما يك تكيه هست كه مانند 170 سال پيش اداره می‌شود، گفت: تكيه سادات اخوی جزو محلات تاريخی استان تهران است و هنوز عزاداری ماه محرم را به همان سبك و سياق 170 سال پيش(با قدمت قاجاريه) برگزار می‌كند. اين عزاداری خاص بانوان است و از ساعت 6:30 صبح تا نزديك اذان ظهر برگزار می‌شود.

وی به تشريح مراسم عزاداری تكيه سادات اخوی پرداخت و عنوان كرد: با آغاز مراسم خانم‌ها در وسط تكيه حضور پيدا می‌كنند و توسط سخنران يك ساعت احكام گفته می‌شود و سپس يك ساعت روضه خوانده می‌شود و به همين ترتيب مراسم ادامه پيدا می‌كند يعنی اگر كسی وسط مراسم هم برسد سخنرانی و عزاداری را از دست نمی‌دهد.

متين ادامه داد: برگزاری اين مراسم توسط بانوان از صبح تا ظهر دارای چند دليل است؛ يكی اينكه هميشه واجب واجب است و اگر چه عزاداری ماه محرم بسيار ارزشمند است اما نبايد موجب شود كه نماز صبح كسی قضا شود به همين دليل از صبح تا ظهر برگزار می‌شود تا همه به واجبات خود برسند از سوی ديگر چون در گذشته برق نبود مراسم روز برگزار می‌شد و از سوی ديگر در روز امنيت برای حضور بانوان بيشتر بود.

وی از ادامه همين روند تاكنون خبر داد و عنوان كرد: اين مراسم طبق روال گذشته برگزار می‌شود، البته اين تكيه دو ايوان دارد كه چند رديف آقا از سادات اخوی نيز در آن حضور دارند و اگر از اهالی محل كسی بخواهد در اين تكيه حضور داشته باشد درب آن به روی عزاداران باز است و هنوز پذيرايی نيز به سبك و سياق گذشته برگزار و از عزاداران در استكان‌های باريك و كوچك با چای، قند و نان قندی پذيرايی می‌شوند.

مسئول ثبت‌ميراث معنوی استان تهران با اشاره به ثبت معنوی دو آئين عاشورايی متعلق به شهرستان‌های ورامين و پيشوا اظهار كرد: مراسم تعزيه بنی‌اسد شهر پيشوا بيش از 500 سال قدمت دارد؛ قوم بنی‌اسد قومی بودند كه روز سوم بعد از شهادت امام حسين(ع) به سرزمين كربلا می‌رسند و مسئوليت دفن پيكر مطهر شهدا به دست اين قوم صورت می‌گيرد. همين مراسم به صورت نمادين در حالی كه مردم لباس‌های عربی و شال پوشيده و تابوت‌هايی در دست دارند در امامزاده جعفر پيشوا برگزار می‌شود.

وی از پيوند اين آئين عاشورايی با رخ‌دادهای قبل از انقلاب خبر داد و گفت: يكی از مستندات و ويژگی‌های ما برای ثبت اين پرونده اين بوده است كه بيش از 50 سال پيش اين مراسم با دستگيری امام راحل در روز 14 خرداد سال 42 همزمان شده بود و در روز برگزاری مراسم تعزيه بنی‌اسد مداح اعلام می‌كند كه ای مردم اگر شما اكنون برای عزاداری امام حسين(ع) جمع شده‌ايد بدانيد حضرت امام را در قم دستگير كرده‌اند كه مردم همانجا تصميم می‌گيرند قيام كنند و واقعه كشتار مردم در كنار پل باقر آباد ورامين و سپس قيام 15 خرداد رقم می‌خورد.

متين در خصوص آئين كاروان اسرای شهر ورامين نيز اظهار كرد: اين آئين با قدمت زيادی در حال برگزاری است و در آن تعداد بسيار زيادی شتر به همراه نمادها و آئين‌های عاشورايی مانند كجاوه حضرت سجاد(ع)، كجاوه حضرت زينب، و ... در شهر ورامين حركت داده می‌شود و در جلوی اين دسته نواهای عزاداری نواخته شده مردم جمع می‌شوند و اين كاروان در شهر به حركت در می‌آيد.