«نوح» منطبق بر واقعیات تاریخی نیست

سیدمحمد حسینی، کارشناس و منتقد سینما، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با بیان این‌که فیلم «نوح» جزء مهمترین آثاری است که در دو سال اخیر در سینمای جهان ساخته شده، اظهار کرد: آرنوفسکی (کارگردان نوح) با فیلم‌هایی چون «پی» و «چشمه» نشان داده که به موضوعاتی چون توحید، نبوت و معاد علاقه‌مند است، خصیصه‌ای که نشان دهنده گرایش‌های دینی این فیلمساز است. در فیلم سینمایی «نوح» هم به طور مشخص درباره نبوت سخن گفته می‌شود، اما شکل بیان این موضوع را در اثر مورد نظر از چند محور می‌توان ارزیابی کرد.

انتخاب هوشمندانه بازیگران؛ نقطه عطف «نوح»

وی افزود: اولین نگاهی که می‌توان به فیلم داشت از لحاط تاریخی است که کار تا چه حد توانسته براساس واقعیت بیان شود. رویکرد دوم به تیپ شناسی پیامبران برمی‌گردد که اصولا آنها چه رفتاری را در قبال امت خود انجام می‌دادند. برداشت دیگر نسبت به این فیلم به بحث ساختاری «نوح» برمی‌گردد. شاخصه‌ای که در این فیلم توانسته نمره مثبت گیرد. برای مثال انتخابی که درخصوص بازیگران فیلم صورت گرفته جزء نقاط عطف فیلم است، به ویژه انتخاب «راسل کرو» برای نقش نوح که تصویری از گلادیاتور را در ذهن برای تماشاگران ایفا می‌کند.

وی درباره چرایی پرداختن به این موضوع در سینمای هالیوود گفت: درباره این فیلم می‌‌شود به یک مسئله ویژه توجه کرد. آن نیز این است که بدانیم چرا هالیوود تا به این اندازه حضرت نوح (ع)  را در فیلم‌های مختلف تصویر می‌کند، حتی در کارهایی نظیر «ایوان قدرتمند» به صورت طنز به این پیامبر می‌پردازد؟! این شکل از نگاه بحثی است که باید به صورت یک نشست مجزا و مفصل به آن پرداخته شود، امه به هر حال نگاهی که در کار آرنوفسکی به حضرت نوح (ع) می‌شود منزوی گونه است.

این کارشناس سینما تاکید کرد: در این فیلم به گونه‌ای از حضرت نوح(ع) تصویری سازی می‌شود که گویی این پیامبر در پی نجات و آزاد سازی هیچ انسانی نیست، بلکه بیشتر توجهات وی به طبیعت و حیوانات است. برای همین در فیلم آرنوفسکی، فردی جزء خانواده این پیامبر در کشتی نیست، درحالی‌که در اسناد تاریخی آمده نوح(ع) افراد زیادی را نجات داد و با خود در کشتی همراه کرد.

تصویرسازی منفی از پیامبران

حسینی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: این موضوع را هم باید بیان کنم در فیلم «نوح» بیش از این‌که از این پیامبر چهره‌ای مثبت ببینیم، شاهد تصویرسازی منفی از وی هستیم. در این فیلم همچنین در سکانس‌هایی برخی تحریف‌ها هدفمند صورت گرفته است. برای مثال در اواخر فیلم، سکانسی وجود دارد که نوح می خواهد نوه خود را قربانی کند، اما این اتفاق به نوعی ترسیم می‌شود که در آن خدا به نحوی زیر سوال می‌رود، چون کاری که خدا از نوح(ع) می‌خواهد به شکلی غیرمنطقی ترسیم می‌شود. در این فیلم همچنین به فرشته‌های نگهبان هم نگاهی نادرست صورت می‌گیرد، چون آنها را به گونه‌ای نشان می‌دهد که از بهشت اخراج شده و به ناچار از پیامبر و خانواده‌اش محافظت می‌کنند.

وی به مطلب فوق اضافه کرد: در این فیلم همچنین تصویری مهربان و رئوف از خداوند نشان داده نمی‌شود، بلکه شاهد تصویری جبارانه از خداوند هستیم که برای خود سلطنتی را ایجاد کرده است. با این توضیح، توهینی که این فیلم به خداوند می‌کنند حتی از توهینی که به انبیاء می‌کند هم بیشتر است.

این منتقد سینما در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر استقبال خوبی که از این فیلم در گیشه شده؟ بیان کرد: جدا از برداشت‌ها و نقدهای مفهومی فیلم، «نوح» به لحاظ ساختاری به ویژه جلوه‌های ویژه کاری قدرتمند است، حتی در این فیلم طراحی صورت گرفته که به شدت جذاب و تازه است. برای مثال تصویری که از کشتی «نوح» در اذهان است به هیچ وجه با آن‌چه در ذهن مردم بوده، همخوانی ندارد. از این قبیل المان‌های جذاب در فیلم کم نبوده که همگی عاملی است برای این‌که از کار استقبال لازم به عمل آید.

وی در پایان درباره اعتراضاتی که نسبت به فیلم شده است، گفت: اکثر اعتراضات از طرف نهادهای دینی صورت گرفته، حتی آرنوفسکی و راسل کرو برای بیان توضیحات به واتیکان رفته بودند. به عبارتی دیگر، تمام مراکز دینی دنیا به این مطلب اعتراض داشتند که موضوعاتی که در این فیلم بیان شده نه در تورات و انجیل وجود دارد نه این‌که در قرآن به آن به این نحو پرداخته شده است. این نوع برداشت سبب می‌شود که تصویری که در اذهان جوانان از پیامبران تصویر می‌شود مناسب و الهی نباشد.