اعزام ۶۱ هیئت برای بررسی اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی
گروه فعالیت‌های قرآنی: محمد انجم‌شعاع، ضمن بیان برخی دستاوردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی، گفت: در راستای بررسی این دستاوردها از روز ۱۲ شهریور، نهادها و دستگاه‌های قرآنی میزبان ۶۱ هیئت جهت بررسی و پایش فعالیت‌های قرآنی صورت گرفته خواهند بود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، منشور توسعه فرهنگ قرآنی کشور برای اولین بار و در جلسه 643 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 22 اردیبهشت ماه 1388 تصویب و در هشتم شهریور ماه همان سال به دستگاه‌ها و نهادهای قرآنی کشور ابلاغ شد.
ششم شهریورماه 1388 بود که منشور توسعه فرهنگ قرآنی کشور با اهدافی همچون ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های دولتی، موسسات و گروه‌های فعال غیردولتی، تقویت ایمان و اعتقاد به قرآن کریم، تعمیق معرفت و تعمیم فهم و درک قرآن کریم، ارتقاء التزام عملی به قرآن کریم در ابعاد فردی و اجتماعی، تحقق فرهنگ قرآنی در نظام مدیریت، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی کشور، تقویت و گسترش انس با قرآن کریم در اقشار مختلف جامعه و ترویج آیات و مفاهیم قرآن کریم در حوزه فرهنگ عمومی به دستگاه‌ها و نهادهای قرآنی کشور ابلاغ شد تا از آن تاریخ به بعد چشم امید جامعه قرآنی به این منشور و دستاوردهای آن باشد.
به مناسبت گذشت پنج سال از ابلاغ این منشور خبرگزاری ایکنا برای اولین بار به بررسی دستاوردها، معایب و مزایای این منشور در قالب گفت‌وگو با کارشناسان و مسئولان نهادها و دستگاه‌های قرآنی کشور پرداخته است. اولین گفت‌وگو از این دست گفت‌وگوها را با محمد انجم‌شعاع، معاون هماهنگی و نظارت راهبردی شورای توسعه فرهنگ قرآنی انجام داد‌ه‌ایم.
با توجه به اینکه پنج سال از ابلاغ منشور توسعه فعالیت‌های قرآنی می‌گذرد، به نظر شما این منشور توانسته است به اهداف خود دست یابد؟
ضمن تشکر از شما و همکارانتان که در اطلاع‌رسانی اخبار قرآنی نهایت تلاش خود را به کار بسته‌اید، اگر اهداف منشور توسعه را مطابق آنچه که در مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی آمده است به صورت کلی مطرح کنیم، به زعم من بخش قابل توجهی از اهداف منشور محقق شده است، اما اگر بخواهیم به صورت تجزیه چهار هدفی که در منشور آمده است بحث کنیم، غیر از هدف اول که ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌ها و نهادهای قرآنی دولتی و موسسات و گروه‌های غیر دولتی در جهت هم افزایی و ارتقاء فعالیت‌های قرآنی در سطح ملی و بین‌المللی است، تقریباً بالاترین تحقق را داشته است.
در مورد سایر اهداف هم نظر خودتان را بفرمائید؟ میزان دستیابی به سایر اهداف از نظر شما راضی کننده بوده است؟
در سه هدف بعدی ضرورت دارد گام‌های جدی توسط همه دستگاه‌ها برای تحقق آنها برداشته شود. در واقع اهداف بعدی، اهداف عالی تشکیل حکومت دینی و اهداف انقلاب اسلامی است، به عنوان مثال تعمیق معرفت و فهم و درک قرآن کریم و ارتقاء التزام عملی آحاد مردم به صورت اجتماعی و فردی و عملی به آموزه‌های قرآنی که هدف چهارم منشور است و سایر اهداف، از مواردی هستند که از اهداف عالی نظام‌اند و قطعاً برای رسیدن به آن باید با اقدامات همه دستگاه‌ها در شورا با تدوین اسناد راهبردی محقق شود.
بنابراین در بخش هدف اول در دو قسمت دولتی و غیر دولتی گام‌های بسیار خوبی برداشته شده است، تشکیل منظم بیش از 50 جلسه مجمع مشورتی که بحث هماهنگی دستگاه‌ها را بررسی کرده است، نشان‌دهنده این است که این هدف به شدت در حال تعقیب است و بسیاری از تعاملات بین‌دستگاهی ایجاد شده است، البته باید در بخش مردمی با توجه به اقداماتی که در سال جاری برای ساماندهی و یکسان‌سازی فعالیت‌های قرآنی و نیز ادغام موسسات و اتحادیه‌ها که مراحل نهایی خود را سپری کرده، صورت گرفته است و امیدواریم در سایر بخش‌ها نیز چنین گام‌هایی برداشته شود.
به نظر شما نهادها و سازمان‌های قرآنی کشور در طی این مدتی که از ابلاغ منشور می‌گذرد تا چه میزان خودشان را مقید به اجرای آن دانسته‌اند؟
به زعم من اگر کاستی وجود دارد، از ناحیه دستگاه‌ها نبوده است، به این خاطر که ما مجموعه مصوبات منشور توسعه را که تا سال جاری داشته‌ایم، همه را با عنوان نظارت بر این مصوبات، تعقیب کنیم، مصوبات با همکاری دستگاه‌ها و همدلی آنها تماماً اجرا شده‌اند، تاکنون هیچ مصوبه‌ای از مجموعه مصوبات با عنوان عدم پیگیری دستگاه‌ها روی زمین نمانده است. بنابر این دستگاه‌ها و مجموعه‌های مردمی آنچه تا به امروز مصوب شده است همراهی کرده‌اند و قدم به قدم ما را در اجرای مصوبات یاری کرده‌اند. بنابر این می‌توان این سؤال را به صورت مطلق اینگونه پاسخ داد که رضایت‌مندی کامل از عملکرد نهادها و دستگاه‌ها در همراهی و التزام به مصوبات شورا وجود دارد.
در سال‌هایی که از ابلاغ منشور توسعه می‌گذرد، کدام وجوه از آن بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و کدام وجوه نیز مغفول مانده است؟
بیشترین استقبال دستگاه‌ها در بخش ساماندهی فعالیت‌های قرآنی، تعیین حدود و مرزها و چارچوب ساختاری مجموعه‌های قرآنی کشور بوده است. به این دلیل که موازی کاری‌ها به حداقل می‌رسد و همچنین کاستی‌ها رصد شده و ساختارهای مورد نیاز ایجاد می‌شود. در این بخش تاکنون و حتی در بخش مردمی نیز نهادها از ساماندهی فعالیت‌های قرآنی به شدت استقبال داشته‌اند. همینطور در بخش قانون‌گذاری در مواردی که خلاء وجود داشته است نیز این استقبال دیده شده است.
به عنوان مثال در بحث تعیین تکلیف مدرک قراء و اساتید قرآنی که به عنوان یک مصوبه مطرح شد با استقبال بسیار خوبی مواجه شدیم. علاوه بر آن با توجه به اینکه شورا تلاش‌های ارزشمندی برای جذب بودجه در سال‌های گذشته داشته است، دستگاه‌ها استقبال کردند و در واقع از اینکه شورا در بخش‌هایی که برنامه‌های ملی قرار است مصوب و بودجه آن محقق شود همراهی کرده و استقبال خوبی داشته‌اند.
در بخش خلاءها و موارد مغفول مانده نیز تصور من بر این است که در سال 93 و 94 باید مهندسی فعالیت‌های قرآنی را تعریف کنیم و یک نقشه جامعی را در همه بخش‌ها تعریف کنیم که لازمه آن این است که چهار کمیسیون فعال در منشور که جایگاه قانونی دارند، اسناد راهبردی خودشان را تا پایان آبان ماه به تصویب مجمع مشورتی برسانند و پس از آن ما بتوانیم بر مبنای اسناد راهبردی در سه حوزه تبلیغی ترویجی، آموزش عمومی و آموزش عالی و پژوهش نقشه جامع را تعیین و تعریف کنیم. البته ما نیز در همه بخش‌ها در اسناد راهبردی و نقشه جامع، نگاشت نهادی و ساختاری را تعریف کنیم. هر سازمان و دستگاه باید نقش خود را به صورت روشن در ایفای وظایف محوله به شورا در سه حوزه مطرح شده، ترسیم یافته بداند. البته در بخشی از حوزه‌ها باید مقداری شفاف‌تر وارد عرصه شویم، امیداوریم با تدوین سند جامع طرح ملی حفظ که تصور ما بر این است که تا پایان پائیز نهایی شود، در بخش تدابیر مقام معظم رهبری گام‌های بیشتری برداشته و آنها را به عنوان اولویت اصلی کار مبنای تعیین تکلیف و تصویب اسناد راهبردی قرار دهیم.
در حال حاضر دیدگاه‌های مختلفی در مورد میزان انسجام بخشی فعالیت‌های قرآنی کشور پس از ابلاغ منشور توسعه، وجود دارد، به گونه‌ای که عده‌ای بر این باورند این منشور انسجام بخشی نهادها را به دنبال داشته است و عده دیگری بر این باورند که نه تنها انسجام بخش نبوده است بلکه انسجام زدا هم بوده است، نظر شما در این مورد چیست؟ لطفا میزان انسجام یافتگی فعالیت‌ها را در قالب رقم و عدد بیان کنید؟
تصور من این است در این موضوع تقریباً 50 درصد باعث ایجاد انسجام شده است و در این زمینه نیمی از اهداف محقق شده است. یکی از کارهایی که از 12 شهریور ماه آغاز خواهیم کرد اعزام هیئت‌هایی به نهادهای بزرگ قرآنی کشور است. قریب 30 دستگاه بزرگ قرآنی و 31 شورای توسعه فرهنگ قرآنی در استانها، میزبان هیئت‌هایی خواهند بود تا بررسی و پایشی از فعالیت‌های قرآنی صورت گرفته انجام دهند. قطعاً در بررسی جدید شورا بخشی از وظایف دستگاه‌ها که مغفول باقی مانده است، شناسایی خواهد شد و همچنین بخشی از توانمندی‌های دستگاه‌هایی که می‌توانند در فعالیت‌های جدید نقش‌آفرینی کنند نیز شناسایی خواهد شد.
علاوه بر این بخشی از تعاملات بین سازمانی و فرادستگاهی نهادها روشن خواهد شد و این تعاملات بین دستگاهی تبدیل به یک پروتکل خواهد شد. این موارد اگر در سال 93 با برنامه‌ای که برای 61 هیئت جهت 61 مجموعه قرآنی در نظر گرفته شده است، محقق یابد، انتظار داریم تا پایان سال 1393 بتوانیم آن بخش باقی‌مانده‌ای که در انسجام و ساماندهی وجود دارد جبران کنیم.
با توجه به مصوبه منشور توسعه، از کمیسیون‌ها انتظار بسیار زیادی وجود دارد، چرا که کمیسیون‌ها به عنوان موتور محرکه منشور می‌توانند در رفع خلاءهای قرآنی اثرگذار باشند. دستگاه‌های عضو کمیسیون‌ها به صورت جدی‌تر با این کمیسیون‌ها تعامل و فعالیت خود را پررنگ تر کنند تا بتوانند در ادامه مصوبات بسیار خوبی را برای رفع خلاءهای موجود داشته باشند. این مصوبات است که می‌تواند منشور را به اهداف خودش نزدیک کند، قطعاً شورای توسعه فرهنگ قرآنی با کمک دستگاه‌ها، خاصه در بحث ساماندهی که مورد نظر است به اهداف خودش دست خواهد یافت. کمیسیون‌ها قادر خواهند بود تحول عظیمی را در جهت تحقق این اهداف ایجاد کنند. جای تقدیر از همه دستگاه‌ها که در تحقق منشور گام‌های بزرگی را برداشته‌اند نیز وجود دارد.
در سال 93 با فعال‌سازی جدی شوراهای هماهنگی و توسعه فعالیت‌های قرآنی استانها که از ساختار کافی برخوردار هستند بیش از پیش به اهداف نزدیک خواهیم شد و در ادامه آن فعال‌سازی شوراهای شهرستانی و کارگروه‌های سه گانه نیز پیش‌بینی شده است. این کارگروه‌ها در حقیقت مجوعه‌های متناظر کمیسیون‌ها در استانها خواهند بود و می‌توانند به عنوان بازوهای بسیار قوی برای هر کمیسیون عمل کنند. اگر این مجموعه بتواند خوب فعالیت کند موتور محرکه‌ای برای دقت و سرعت و غنای علمی مصوبات شورای توسعه فرهنگ قرآنی خواهند بود.
