ایران میهمان ویژه نمایشگاه کتاب مسکو در ۲۰۱۶ است
گروه ادب: مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران گفت: ایران در سال ۲۰۱۶ میهمان ویژه نمایشگاه کتاب مسکو است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست خبری معاونت فرهنگی صبح امروز، شنبه هشتم شهریورماه با حضور مدیران زیرمجموعه سیدعباس صالحی برگزار شد که هر یک گزارشی از عملکرد حوزه خود ارائه کردند.
در این نشست، علی شجاعی‌صائین، مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت ارشاد، نجفعلی میرزایی، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب، امیرمسعود شهرام‌نیا، مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، محمودرضا برازش، مدیر کل دفتر چاپ وزارت ارشاد، مهدی قزلی، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی و علی‌اصغر سیدآبادی، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی در این نشست حضور داشتند.
تکریم از پیشکسوتان چاپ در 10 استان
محمودرضا برازش، مدیر کل دفتر چاپ وزارت ارشاد در ابتدای این نشست با اشاره به برنامه‌های روز صنعت چاپ گفت: روز 11 شهریورماه که روز صنعت چاپ است با ایام دهه کرامت مصادف شده است که باید به فال نیک گرفت. در این راستا صنوف و ادارات مختلف برنامه‌های گوناگونی دارند که یکی از آنها تکریم از پیشکسوتان و کارآفرینان صنعت چاپ است که با حضور وزیر ارشاد در 22 شهریورماه در تهران انجام می‌شود.
وی افزود: کارگروهی در این زمینه تشکیل شده و از دو ماه گذشته فعالیت خود را آغاز کرده و بررسی‌هایی درباره آثار ارسالی انجام شده است که شورایی زیرنظر وزارت تشکیل شده و مصوبات گوناگونی داشته که فعال بودن بیشتر استان‌ها و صنوف امسال مطرح شده است. جشن‌های کارگری که در گذشته منحصر به تهران بود، قرار شده است تا آخر شهریورماه در 10 استان برگزار شود.
برازش ادامه داد: کمیته مسابقات آثار چاپی نیز مشغول فعالیت هستند که با رویکرد تولید داخلی و اقتصاد مقاومتی بوده و براساس مسابقاتی که در دنیا در حوزه چاپ صورت می‌گیرد، تغییراتی در آن خواهیم داد که برندگان در دهه فجر اعلام خواهند شد. در حوزه آموزش چاپ نیز اقداماتی در دست انجام است و از سه‌شنبه هفته جاری، کتابخانه تخصصی چاپ در 10 استان راه‌اندازی می‌شود و کتاب‌هایی در این حوزه به کتابخانه‌ها تحویل خواهد شد.
وی در ادامه از آغاز به کار نمایشگاه دائمی چاپ از هفته آینده خبر داد و بیان کرد: کمک به توسعه فضای آموزشی، اصلاح قوانین و مقررات و تجهیز ماشین‌آلات چاپ از برنامه‌های آتی دفتر چاپ وزارت ارشاد است. در مسائل استانی نیز استان تهران آخرین استانی بود که در رابطه با تفویض امور، اقداماتی انجام شد تا چاپخانه‌داران به صورت مکانیزه امور خود را دنبال کنند. همچنین در رابطه با ترخیص کالا و ماشین‌آلات نیز قرار است امور مکانیزه شود، از سوی دیگر کمیته تخلفات در این زمینه نیز شروع به فعالیت کرده است.
برازش تصریح کرد: صنعت چاپ یک صنعت ویژه است و تمام تولیدات با چاپ هویت پیدا می‌کند و این گستردگی صنعت، کم‌نظیر است و باید توجه جدی به آن شود تا همپای سایر صنایع رشد یابد.
افزایش 20 درصدی اعلام وصول عناوین کتاب
علی شجاعی‌صائین، مدیر اداره کتاب وزارت ارشاد در ادامه با اشاره به رویکردهای اداره کتاب گفت: جنبه‌های سلبی و اثباتی قانون باید یکجا دیده شود و ما همچنان این دغدغه را داریم تا نکند اثری را غیرمجاز کردیم، اجحافی به آن شده باشد و اجازه نشر کتاب را از آن سلب نکرده باشیم. هر دوی این بخش‌ها برای ما مهم است و اگر اشتباهی رخ دهد، اقدام جبرانی را انجام خواهیم داد.
وی افزود: موضوع اعلام نظر برای صدور مجوز نشر کتاب به مدت یک ماه برای ما اهمیت دارد و به آن فکر می‌کنیم و برای اجرای مقدمات آن تلاش‌هایی را انجام می‌دهیم و از سوی دیگر دوری از سلایق با تشکیل هیئت نظارت در حوزه کتاب‌های بزرگسال و کودک و نوجوان آرزویی برای ما بود که این موضوع هم انجام شد و اوایل اردیبهشت نخستین جلسه هیئت نظارت برگزار شد.
شجاعی‌صائین ادامه داد: در این راستا کمیته تخصصی هیئت نظارت تشکیل جلسه داد و پس از تسهیل کلیاتی که نیازمند بودیم، به مرور به مصادیق وارد خواهیم شد و تلاش داریم تا ضوابط مورد نیاز این حوزه را به هیئت نظارت برسانیم و این رویه‌ها مکتوب خواهد شد، تا قابل ارجاع به استان‌ها و به ناشران باشد و در ادامه به گروه‌های کارشناسی اداره کتاب و استان‌ها ارائه می‌شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر در حوزه کتاب بزرگسال با میانگین 25 روز و در حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان میانگین 10 روز مجوز اعطا می‌کنیم و در حال حاضر هیچ کتابی در حوزه کتاب و نوجوان نیست که بازه‌ای بیش از 15 روز در اداره کتاب داشته باشد. ما در 5 ماه ابتدای سال 93 با افزایش 20 درصدی در بخش اعلام وصول عناوین کتاب مواجه بودیم که به نظر می رسد آمار خوبی است و در هفت ماهی که از ابتدای بهمن ماه تا مردادماه گذشته 29 هزار و 66 عنوان مجوز کتاب را صادر کردیم و در پایان مردادماه 607 عنوان کتاب در دست بررسی داشتیم.
شجاعی‌صائین ادامه داد: تلاش کردیم با افزایش بازه زمانی اعتبار پروانه‌ها، نیاز ناشران را در مراجعه به اداره کتاب کمتر کنیم همچنین 500 ناشر در بدو ورود من امکان ثبت الکترونیکی آثار را داشتند که امروز این آمار به 1500 ناشر ارتقاء می‌یابد تا بدون نیاز به اداره کتاب آثار خود را در دفتر انتشاراتی خودشان ثبت کنند. ما هم از طریق پیامک به ناشران وضعیت کتاب‌هایشان را گزارش خواهیم داد تا بدانند آثارشان در چه مرحله‌ای است و امیدوارم به درازا نکشد.
مدیر اداره کتاب تصریح کرد: آئین‌نامه صدور پروانه نشر با تشکیل اتاق فکر در اداره کتاب که جمعی از ناشران و صاحبنظران و مدیران فرهنگی هستند آغاز شده و بازبینی آن در حال انجام است و در صورت نهایی شدن به معاونت ارجاع خواهد شد. اصلاحیه مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را با توجه به آسیب‌شناسی‌هایی که داشتیم، شروع کردیم و نسخه اول را به اتاق فکر اداره کتاب ارجاع داده‌ایم و پس از بررسی به تشکل‌های نشر ارائه و سپس به صحن هیئت نظارت ارجاع و در نهایت برای بازبینی به شورا ارسال خواهیم کرد.
منکر تلاش‌های گذشتگان نیستیم/ کتاب در وضعیت هشدار است
در ادامه این نشست نجفعلی میرزایی، مدیر خانه کتاب با ارائه گزارشی ازوضعیت کتاب در ایران گفت: شاخص‌ها کتابشناسی نشان می‌دهد که وضعیت کتاب در ایران در حال هشدار است و آمارها وضعیت ناگواری را نشان می‌دهند و ضرورت‌های تحول‌خواهی ضربتی در این زمینه ضروری است و تلاشمان این بوده که چشممان را به مطالبات حاشیه‌ای ببندیم.
وی افزود: با نگاه به شاخص‌ها شمارگان 200- 500 نسخه در حد ایران نیست و این شمارگان از زمان ناصرالدین شاه هم پایین است. همچنین ما مطالبات علمی کم داشتیم و آن اندازه نبوده که به عنوان مطالبات زیرساختی باشد. از سوی دیگر در خانه کتاب به دلیل کثرت حاشیه‌ها، سعی کردیم هیچگاه منکر تلاش‌های گذشتگان نباشیم، منتها وضعیت نقد کتاب و کتابشناسی واطلاع‌رسانی کتاب وضعیت ناموفقی بوده است. این وضعیت دلیلی بر ناکارآمدی مدیران گذشته نبوده است و گاهی این عوامل نظیر مسائل مالی بیرونی بوده است.
میرزایی ادامه داد: بخشی از مأموریت‌های مؤسسه خانه کتاب ذاتی بوده و باید براساس کتابشناسی و اطلاع‌رسانی و ترجمه کتاب کار قابل قبولی وجود داشته باشیم و عملکرد مؤسسه باید مورد نقد حرفهای رسانه‌ها قرار گیرد.
وی در ادامه گفت: در نمایشگاه کتاب تهران هزار نخبه در سرای ویژه استقبال از نخبگان، شناسایی شدند و در حوزه نشست‌ها نیز نشست‌های موفقی را شاهد بودیم و از سوی دیگر در حال حاضر 35 پروژه تحولی را آغاز کرده‌ایم که آغاز آنها همراه با بودجه‌های کلان نبوده است. به ویژه در حوزه خبرگزاری ایبنا، 200 درصد رشد را شاهد بودیم، اما از نظر بودجه و نیروی انسانی کمترین تغییرات را داشتیم.
میرزایی تصریح کرد: برای نخستین بار کتابشناسی مناسبتی را در حال اجرا داریم و به مناسبت‌های گوناگون کتاب‌هایی معرفی می‌شود. همچنین برخی از نشریات که در کشور هیچ توزیعی نداشتند، در حال حاضر در تمام شهرستان‌ها توزیع می‌شوند. از سوی دیگر بخش‌های جدیدی چون خانه نقد کتاب، خانه ویرایش و خانه ترجمه، مرکز کتاب‌پژوهی ایران و دفتر حقوقی و حمایت از حقوق اهل کتاب راه‌اندازی شده که همه مدیران از افرادی کتابشناس انتخاب شده‌اند.
مدیرعامل خانه کتاب گفت: جریان نقد کتاب با کلیدخوردن فصلنامه‌های نقد کتاب آغاز می‌شود و این فصلنامه هفته آخر شهریور ماه نخستین شماره آن چاپ می‌شود و این اقدامات خط بطلانی بر فعالیت‌های گذشته نیست بلکه ادامه دهنده راه آنها هستیم.
ایران، میهمان ویژه نمایشگاه کتاب مسکو در 2016
امیرمسعود شهرام‌نیا، مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی هم در ادامه گزارشی از عملکرد خود ارائه کرد و گفت: باید به دیپلماسی فرهنگی و نقش مهمی که نمایشگاه‌های بین‌المللی و داخلی در عرصه دیپلماسی فرهنگی می‌توانند داشته باشند، توجه کنیم و همچنین به جایگاه صنعت نمایشگاهی توجه کنیم.
وی افزود: بحث مهم در این زمینه برون‌سپاری است، استفاده از مشارکت فعالانه تشکل‌ها، حوزه‌‌های مرتبط و بخش خصوصی، با این نگاه در مؤسسه فعالیت‌های خوب گذشته را نیز ادامه داده‌ایم و با بخشی از نوآوری این کار را به مرحله مناسبی رساندیم، اما عمده‌ترین فعالیت مؤسسه با محوریت برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است که اتفاق خوب در این زمینه تأسیس دبیرخانه دائمی آن در مؤسسه بود که تدابیر آن اتخاذ شد و از یک ماه پیش دبیرخانه فعالیت خود را آغاز کرده است.
شهرام‌نیا ادامه داد: تدابیر دیگری در وزارتخانه با محوریت نمایشگاه‌های بزرگ کشور و اجرای آن به مؤسسه سپرده شده است و پیش از این شاهد برگزاری نمایشگاه قرآن بودیم و مؤسسه مجری آن بود. از این پس نیز مؤسسه به عنوان مجری نمایشگاه رسانه‌های دیجیتال و مطبوعات خواهد بود و در حوزه نمایشگاه‌های استانی نیز، ما متولی نمایشگاه‌های استانی هستیم، عملا شبکه توزیع کتاب ما کارآمد نیست، از این رو ناچاریم در نگاهمان تأمین کتاب‌ها و ملزومات فرهنگی ساکنان استان‌ها را مدنظر داشته باشیم، زیرا این نمایشگاه‌ها نزدیک به 20 سال است که برپا می‌شود که در نحوه برگزاری آنها ایراداتی وجود داشت که بازبینی‌هایی در این زمینه صورت گرفته و در دور جدید با نگاه تازه نمایشگاه‌های استانی را برگزار خواهیم کرد و تا پایان سال، 24 نمایشگاه در 24 استان را برپا می‌کنیم که هفته آینده نمایشگاه اصفهان در این راستا کلید می‌خورد و در حال حاضر نمایشگاه کتاب زنجان در حال برگزاری است.
وی با اشاره به حوزه بین‌الملل و حضور در نمایشگاه‌های کتاب خارج از کشور بیان کرد: اصولا کتاب جزو مجموعه نمایشگاه‌هایی است که ما ظرفیت خوبی برای حضور داریم، هم فرصت خوبی برای معرفی نشر ایران است و از سوی دیگر امکان تبادل در نظر بین‌الملل و دیپلماسی فرهنگی فراهم می‌شود. ایران در صنعت نشر به جهات مختلف در بسیاری حوزه‌ها حرفهای بسیاری برای گفتن دارد. نمایشگاه‌های خارجی هم بازبینی شده و در تلاشیم به جای حضور تعدادی از مدیران ارشاد از حضور اصحاب نشر، فعالان نشر و نویسندگان استفاده کنیم و در این راستا 20 نمایشگاه خارجی برای امسال در دستور کار است.
شهرام‌نیا در ادامه با اشاره به اهمیت نمایشگاه کتاب فرانکفورت گفت: امسال نیز با برنامه‌ریزی خاص در نمایشگاه فرانکفورت حاضر می‌شویم، کل فضای در اختیار ایران به تشکل‌های نشر و ناشران اختصاص یافته و ناشرانی که امکان حضور مستقیم نداشتند، از طریق اتحادیه ناشران، آثارشان ارائه می‌شود و مجموعه تصورم این است که با دست پر در این نمایشگاه حضور داشته باشیم. ضمن اینکه مهمان ویژه سال 2016 نمایشگاه مسکو و 2017 نمایشگاه بولونیا خواهیم بود و توافقاتی در این زمینه صورت گرفته است.
شهرام نیا توزیع کتاب در کشور را نامناسب عنوان و اظهار کرد: از ابتدای سال 6 و نیم میلیارد تومان کتاب توزیع شده است و از اوایل شهریور سال گذشته تا امسال 15 میلیارد تومان خروجی کتاب‌های خریداری شده بوده که در اختیار کتابخانه‌ها قرار گرفته است.
مصرف‌کننده کتاب مغفول مانده است
علی‌اصغر سیدآبادی، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی نیز در ادامه این نشست گفت: این دفتر پیش از این تنها اسمی از آن مطرح بوده و فعالیت‌هایی دیگری انجام می‌داده است و ما در حالت تأسیس هستیم. آموزش و پژوهش، طرح و برنامه و نظارت و ارزشیابی از امور مهم این دفتر است و یکی از کارهایی که جایش خالی بوده و باید اقداماتی در راستای آن انجام شود، توجه به ارزیابی و ارزشیابی سیاست‌های معاونت فرهنگی است که به این دفتر محول شده است.
وی با بیان اینکه صنعت نشر چهار ضلع مهم تألیف، تولید، توزیع و مصرف را دارد، عنوان کرد: بیشتر سیاست‌ها در حوزه تألیف بوده است در حالی که پایه اصلی هر صنعتی مصرف کننده است و این صنعت نشر در صورتی موفق می‌شود که ما مصرف کالا(کتاب) را بالا ببریم و امیدواریم در این دوره با کارهایی که انجام می‌دهیم در ضلع مصرف متمرکز شویم و سپس توزیع را فعال کنیم. در این راستا رسانه‌ها می‌توانند کمک شایانی کنند.
سیدآبادی با بیان اینکه ما گزارش دقیقی از ارزیابی کتاب نداریم، بیان کرد: دو طرح «انتخاب روستای دوستدار کتاب» و «انتخاب پایتخت کتاب» را طراحی کردیم که به زودی اجرا خواهد شد. در این راستا ابزار فعالیت ما انجام پژوهش، تدوین گزارش‌ها و برگزاری نشست‌هایی است که باید انجام شود و یکی از این بحث‌ها که به نتیجه رسیده طرح حمایت از کتاب‌های ایران در بازارهای جهانی است که بخش دولتی یا هر نهاد دولتی می‌تواند در این زمینه فعالیت کند و نکته مهم در این راستا، تشویق بخش خصوصی است که در این زمینه نیازمند نگاه جدی است و به زودی به تصویب می‌رسد.
جایزه جلال آل احمد در مرحله تصویب آئین‌نامه
مهدی قزلی، مدیر دفتر شعر و ادبیات داستانی نیز گفت: دو ماه و نیم است که در حوزه معاونت فرهنگی هستم و این بنیاد کمی دچار رکود فعالیت بود به دلیل اینکه تغییراتی در ساختار آن وجود داشت و شعر به آن اضافه شد و در حال حاضر وضعیت بنیاد ثابت شده است و هیئت امنای خوبی برای آن انتخاب شده و امیدواریم این هیئت امنا پشتوانه خوبی برای انجام برنامه‌ها باشد.
وی ادامه داد: در کارگروه بازنگری جوایز ادبی، جایزه ادبی جلال، پروین و شعر فجر به عهده بنیاد شعر و ادبیات داستانی گذاشته شده است که اولویت ما در این جوایز است و در این راستا آقای میرزایی کمک زیادی کردند تا کار رو به جلو پیشرفت کند. تا اختتامیه جایزه جلال دو ماه و نیم فرصت داریم و انتخاب هیئت علمی در مرحله خوبی قرار دارد و با توجه به اینکه رایزنی‌هایی در حال انجام است قابل اعلام نیست و امیدواریم هفته آینده نتایج جمع‌بندی شود.
قزلی در ادامه تصریح کرد: سلسله سفرهایی برای نویسندگان را داریم که تبریز از جمله آنهاست و برنامه «17 دقیقه حرف حساب» و «شب‌های شعر» جریان‌ساز از برنامه‌های دیگری است که اجرایی خواهد شد و شب‌های شعر از 26 شهریور آغاز می‌شود که در این راستا گفت‌وگوهای اولیه با محمدعلی بهمنی برای مسئولیت این برنامه انجام شده است. همچنین برنامه‌ریزی‌هایی را در دست انجام داریم تا زمینه‌سازی برای اجرای بهتر و متفاوت‌تر جشنواره شعر فجر انجام شود.
