برگردان پارسی سَره قرآن خواننده فراگیر ندارد
گروه ادب: استاد زبان و ادبیات فارسی گفت: برگردان پارسی سره «نُبی»(قرآن) برگردانی نیست که همگان بتوانند بخوانند و از آن بهره ببرند.
میرجلال‌الدین کزازی، استاد زبان و ادبیات فارسی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره ضرورت انجام ترجمه‌های سره قرآن گفت: برای پاسخ به این پرسش، دو دیدگاه را باید از یکدیگر جدا کرد، یک زمان شما بر این پایه پاسخ می‌دهید که «نُبی» یا قرآن کتابی است که همه مسلمانان می‌باید آن را بخوانند، از این رو آن پاسخ چنین خواهد بود که آن را باید به زبانی برگرداند که ساده و روشن باشد و هر خواننده‌ای با هر دانش و آگاهی زبانی بتواند آن را دریابد.
وی افزود: از دیدگاه دیگر پاسخ به این پرسش پاسخی دیگرگون خواهد بود، اگر ما به «نُبی»(قرآن) چونان متنی ادبی بنگریم، می‌توانیم بکوشیم که ویژگی‌های ادبی را در برگردان خویش تا آنجا که می‌توانیم پاس بداریم و بازتاب بدهیم. بر این پایه اگر کسی بر آن سر بیفتد که آن را به پارسی ناب برگرداند، اما به گونه‌ای که زبان در این برگردان زیبا و هنری باشد، کاری ارزشمند کرده است و نه تنها نمی‌توان بر او خرده گرفت، بلکه باید هنر او را در این برگردان ستود و ارج نهاد.
استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به اینکه این نوع برگردان‌ها(ترجمه‌ها) باید دارای چه ویژگی‌هایی باشند، بیان کرد: آن برگردان را باید به تنهایی از دید ساختارهای زبانی، زیباشناسی سخن و شگردهای ادبی بررسی و ارزیابی کرد. چگونگی آن برگردان بازبسته به توان ترجمان(مترجم) است. هر چه او در زبان به ویژه در زبان پارسیِ پیراسته و ناب، چیره‌تر و تواناتر باشد، برگردان او نیز به همان اندازه سَخته‌تر، سُتوارتر و پسندیده‌تر خواهد بود.
هر چه برگردان روشن‌تر باشد، مورد پسند خواننده خواهد بود
وی درباره علاقه‌مند کردن مردم به این نوع ترجمه‌ها اظهار کرد: پاسخ این پرسش کمابیش در سخنان پیشین نهفته است؛ هر چه برگردان روشن‌تر و رساتر باشد و از سویی دیگر سَخته‌تر، پخته‌تر و هنری‌تر و با ویژگی‌های ساختاری و سرشتین «نُبی»(قرآن) همسازتر و هماهنگ‌تر باشد، بیشتر پسندیده خواننده خواهد بود و او را واخواهد داشت که آن برگردان را بخواند، مانند هر برگردانی دیگر از هر متنی دیگر.
این استاد زبان و ادبیات فارسی ادامه داد: هر کس می‌تواند هر متنی را، از آن میان «نُبی» را که متنی ادبی هم هست، به شیوه‌ای هنرورزانه بنگارد یا در ساختار کاربردی ویژه از زبان برگرداند. پیداست که آن برگردان را کسانی خواهند خواند که آن شیوه را می‌پسندند و خوش می‌دارند یا مایه و آگاهی بایسته را در خواندن و دریافتن آن برگردان خواهند داشت.
ترجمه پارسی سره از قرآن در گذشته سابقه نداشته است
وی در ادامه گفت: بی‌گمان برگردان پارسی سره «نُبی» برگردانی نیست که همگان بتوانند بخوانند و از آن بهره ببرند؛ مگر اینکه ترجمان(مترجم) آنچنان توانا باشد که بتواند هم پارسی سره را در برگردان به کار گیرد و هم متنی روشن، روان و رسا به دست بدهد، اگر این گونه بود همه خوانندگان با هر پایه و مایه‌ای از دانش می‌توانند آن برگردان را بخوانند.
کزازی در پاسخ به اینکه آیا ترجمه قرآن به پارسی سره در گذشته‌های دور سابقه داشته است؟ بیان کرد: به این شیوه نه، اما در گذشته‌های دور کمابیش همه برگردان‌های «نُبی»(قرآن) به گونه‌ای از زبان پارسی نوشته شده است که واژگان ناب و نژاده در آن بسیار است، از همین رو که این برگردان‌ها گنجینه‌ای است از این گونه واژگان. اما نمی‌توان گفت که ترجمانان(مترجم‌ها) آن روزگار در پی آن بودند که به پارسی سره بنویسند، زبان در آن زمان کمتر با وام‌واژه‌ها یا واژه‌هایی که از زبان‌های دیگر به زبان راه می‌جویند، پیوند گرفته بودند.
