معطلی چندساله ترجمه‌های قرآن برای مجوز ارشاد/ دارالقرآن نباید قرآن چاپ کند
گروه ادب: مدیر انتشارات کاتبان وحی با انتقاد از عملکرد سازمان دارالقرآن در حوزه چاپ قرآن گفت: زمانی که چاپ یک قرآن به دلیل بررسی ترجمه آن در ارشاد چند سال معطل می‌ماند، نباید انتظار داشته باشیم که چاپ قرآن کاهش نیابد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حوزه چاپ و نشر قرآن با مشکلات متعددی مواجه است، در راستای انعکاس برخی از این مشکلات به سراغ حسن تفکری، مدیر انتشارات کاتبان وحی و مدیرکل سابق دفتر نظارت بر چاپ و نشر قرآن کریم سازمان دارالقرآن رفته و با وی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
ـ آقای تفکری عمده مشکلاتی که ناشران قرآنی با آن مواجه هستند، چیست؟
یکی از مشکلات این است که سازمان دارالقرآن به عنوان متولی صدور مجوز چاپ و نشر قرآن اقدام به چاپ قرآن می‌کند و این امر سبب می‌شود ناشران نتوانند در بازار رقابت حضور مؤثری داشته باشند؛ چرا که سازمان بخشی از قرآن را اهدا و بخش دیگری را نیز با قیمت اندک به مخاطبان عرضه می‌کند. البته عرضه قرآن با هدیه پایین توسط برخی ناشران نیز اتفاق می‌افتد، اما آنها قدرت رقابت با این سازمان را ندارند.
ـ فکر نمی‌کنید اقدام سازمان دارالقرآن به دلیل کاهش شدید چاپ قرآن در کشور است؟
من به شما قول می‌دهم که چاپ قرآن کاهش نیافته است. به دلیل اینکه دارالقرآن در اعطای مجوز چاپ قرآن سخت‌گیری می‌کند و ناشران قرآن رغبتی برای این امر نشان نمی‌دهند و در برخی موارد این موضوع ماه‌ها به طول می‌انجامد. از این رو بدون داشتن مجوز دارالقرآن اقدام به چاپ قرآن می‌کنند.
ـ صدور مجوز بازنشر قرآن که برعهده اداره کتاب است، شما چطور می‌گویید که سازمان دارالقرآن مجوز صادر نمی‌کند؟
بله، مجوز بازنشر را اداره کتاب به معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد ارجاع می‌دهد. من حرفم این است که سازمان دارالقرآن و وزارت ارشاد پای یک میز بنشینند و این مشکلات را حل کنند؛ زمانی که چاپ یک قرآن به دلیل بررسی ترجمه آن چند سال معطل می‌ماند، نباید انتظار داشته باشیم که چاپ قرآن کاهش نیابد و درست است که سازمان دارالقرآن مجوز چاپ قرآن را صادر می‌کند، اما بسیاری از امور اجرایی آن دست وزارت ارشاد است.
ـ غیر از سازمان دارالقرآن، عملکرد وزارت ارشاد در زمینه ارائه صدور مجوز به ترجمه‌های قرآن چگونه است؟
عملکرد خوبی را شاهد نیستیم، چهار سال پیش قرآنی را به سازمان دارالقرآن دادم که آن را با سرعت بیشتری بررسی کردند و مجوز آن صادر شد، اما برای بررسی ترجمه فارسی آن که به وزارت ارشاد ارجاع شده است، هنوز جوابی نگرفته‌ایم و با اینکه مجوز دارالقرآن را داریم، اما ترجمه فارسی آن را که علی تقدیسیان انجام داده است، هنوز صادر نشده است و جواب قانع‌کننده‌ای هم در این زمینه داده نمی‌شود، هر چند برای ترجمه‌های مشهور مجوز به سرعت صادر می‌شود، اما کسی که ترجمه جدیدی نوشته است، از کار خود پشیمان می‌شود.
ـ شما زمانی را که برای دریافت این مجوز صرف کرده‌اید، چقدر بوده است؟
مجوز گرفتن از دارالقرآن برای چاپ قرآن به دو شکل است؛ برخی برای نخستین بار می‌خواهند قرآن را چاپ کنند که یکی دو ماه طول می‌کشد تا غلط‌گیری شود، سپس به ناشر برای تصحیح داده می‌شود که این زمان به چند ماه می‌رسد و برخی برای نشر دوباره مجوز می‌خواهند که در طول یک هفته صادر می‌شود. البته چون غلط نداشتن قرآن‌های انتشارات کاتبان وحی برای سازمان دارالقرآن محرز است، از این رو این زمان برای من اندک بود، اما برای برخی ناشران این زمان طولانی‌تر است.
ـ فکر نمی‌کنید صرف این زمان طبیعی است و باید قرآن‌ها بدون غلط چاپ شوند و این نشان‌دهنده حساسیت کار است؟
شاید طبیعی باشد، اما ناشرانی هستند که نمی‌خواهند این زمان طولانی را معطل بمانند.
ـ در مورد سخت‌گیری‌های سازمان دارالقرآن صحبت کردید، بیشتر در این باره توضیح دهید.
یکی از مواردی که سازمان دارالقرآن سخت‌گیری می‌کند، نوع رسم‌الخط قرآن است؛ از این رو ناشران زمانی که می‌بینند سازمان به خط ایرانی مجوز نمی‌دهد، با مجوزهای گذشته خود اقدام به چاپ قرآن می‌کنند.
ـ در واقع این ناشران تخلف می‌کنند؟
بله، ناشرانی هستند که با یک بار دریافت مجوز از سازمان دارالقرآن، قرآنی را 40 بار چاپ کرده‌اند؛ از این رو معتقدم که باید زمینه‌های ارتکاب خلاف را از بین ببریم و این امر به این دلیل رخ می‌دهد که سازمان دارالقرآن به قرآن‌ها با خط ایرانی مجوز نمی‌دهد.
ـ مشکلات دیگری هم در این زمینه وجود دارد؟
بله، اینکه نباید در چاپ قرآن مانع نوآوری ناشران شوند.
ـ منظور شما از نوآوری چیست؟
همین رسم‌الاملائی که وجود دارد، یک نوع نوآوری است؛ در حالی که ناشران قرآنی ملزم هستند قرآن‌های خود را براساس رسم‌المصحف چاپ کنند که این امر مانع نوآوری در چاپ قرآن می‌شود.
ـ یکی از مشکلات مردم درباره قرآن‌ها هدیه‌های متفاوت آن برای نمونه‌های مشابه قرآن است، نظرتان در این باره چیست؟
در اغلب موارد، قیمت تمام شده چاپ یک جلد قرآن حدود 5 هزار تومان است و ناشرانی هستند که با 500 تومان سود قرآن را عرضه می‌کنند. هر چند اگر هدیه قرآن را با قیمت کتاب‌های دیگر مقایسه کنید، باز هم هدیه قرآن پایین‌تر است.
ـ به نظر شما زمانی که قیمت تمام شده یک جلد قرآن 5 هزار تومان است، چرا باید با هدیه 20، 30 و یا 40 هزار تومان عرضه شود، در حالی که اغلب مخاطبان ما از نظر اقتصادی در سطح متوسط به پایین هستند؟
این موضوع را قبول دارم، ولی اغلب ناشران سود کمتری از چاپ قرآن عایدشان می‌شود. هر چند نظارتی هم بر قیمت قرآن‌ها انجام نمی‌شود و ناشر خود براساس هزینه‌هایی که صرف کرده هدیه آن را تعیین می‌کند.
