آیت‌الله مهدوی‌کنی با حجت شرعی سخن می‌گفت/ ضرورت افزایش نظارت بر بازار اسلامی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، حسن رحیم‌پور ازغدی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در خطبه‌های پیش از نماز جمعه امروز تهران ابتدا ضمن تسلیت درگذشت آیت‌الله مهدوی‌کنی با اشاره به ویژگی‌های ایشان اظهار کرد: در طول این سی وپنج سال پس از انقلاب اسلامی، افرادی تغییر موضع دادند و اعلام هم نکردند اما ایشان از جمله کسانی بودند که این ویژگی منفی را نداشتند. من چند بار ایشان را از نزدیک ملاقات کردم و در این مدت آن چیزی که دیدم همانی بود که قبلا درباره ایشان شنیده بودم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: نقطه بسیار مثبتی که همه درباره ایشان شهادت داده‌اند، این است که مرحوم آیت‌الله مهدوی‌کنی با هرکس به هر اندازه که موافق یا مخالف بود با حجت شرعی و استدلال سخن می‌گفت و در کتاب خاطرات ایشان هم دیدم با کسانی که نه بر سر مسائل شخصی بلکه بر سر اصول انقلاب اختلاف داشت هم حد را نگه داشته‌اند.

وی افزود: این رفتارها به معنی انصاف و تقوای اسلامی است و این اختلاف‌نظر و چنین رفتاری به این دلیل است که ما در مکتب شیعه، تعبد محض نظری نداریم و این در فرهنگ شیعه عیب نیست و یک افتخار است اما عیب این است که بعد از اعلام نظر معصوم یا ولی فقیه، موضع‌گیری مخالف خود را ادامه دهیم و این اشتباهی بود که برخی از منتقدان و مخالفان جمهوری اسلامی مرتکب شدند و این خلاف ولایت فقیه است.

وی اظهار کرد: من دو نکته در خاطرات ایشان دیدم و می‌خواهم به سیایسیون امروز یادآوری کنم که یکی وجود تقوا و انصاف در انتقادات و بدون تملق و چاپلوسی است و دیگری اینکه بعد که نظر امام روشن شد بر علیه اتحاد اجتماعی سخن نگوید. خاطره‌ای که خودم از مرحوم آیت‌الله مهدوی‌کنی دارم، این است که در جلسه‌ای که خدمت ایشان رسیدم ایشان با محبت سوالی از من پرسیدند که فلان صحبتی که در آن بحث گفته‌ای دو احتمال داشت، منظور تو کدام بود؟ من جواب دادم و مرحوم آیت‌الله مهدوی‌کنی اظهار کرند که این درست است و من قبول دارم اما اگر دیگری باشد اشتباه است و اینها مسائلی است که نیاز امروز سیاسیون ماست و امیدواریم خداوند به ایشان پاداش خیر بدهد.

رحیم‌پور سپس به ادامه مباحث خود در زمینه سلسله مباحث بازار اسلامی پرداخت و اظهار کرد: متأسفانه من تحقیقی دیدم که دو استاد دانشگاه در دانشگاه جرج واشنگتن در آمریکا درباره میزان اسلامی بودن بازارهای 208 کشور انجام داده‌اند و شاخص‌هایی همانند عدالت، رشد ثابت اقتصادی، بحث انطباق فعالیت‌های مالی با اصول فقهی و اخلاق اسلامی آورده‌اند و آنکه مایه تأسف است، این است که کشوری اسلامی که به استاندارهای اسلامی بیشترین نزدیکی را داشت، کشور مالزی است که رده سی‌وسوم را دارست و سی دو کشور اول در انطباق با دستورات اسلامی، غیرمسلمانند و کشورهای اسکاندیناوی در رأس و از همه به معیارهای اسلامی نزدیک‌ترند.

وی افزود: در بازار این کشورها گرانفروشی، قسم، سفته‌بازی، ربا و... کمتر است و متاسفانه ایران در رده‌های بالای صد است. این درحالی است که ما همه ادعا و مشروعیت‌مان به این مربوط بود که بازار و فرهنگ و هم چیز ما اسلامی باشد و یکبار مقام معظم رهبری اظهار کردند: ما در این سی و چند سال از لحاظ شاخص‌های مادی توسعه بسیار پیشرفت کرده‌ایم اما اتفاقا آنجا که عقب ماندیم در شاخص‌های فرهنگی، معنوی و تربیتی بود. این مسئله‌ای است که باید علاج کرد و شاخص‌های آن هم روشن است. اسلام در این زمینه چیزی کم نگذاشت و برای اصلاح بازار از مسائل درونی فرد تا فرهنگ‌سازی تا عدالت اجتماعی و نظارت قانونی را مطرح کرد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: امام صادق(ع) به نقل از پیامبر اسلام(ص) فرمودند: ایشان هر نوع دخالت در بازار به نفع خودت را حرام دانستند و این روایت را باید در سر در همه نهادهای اقتصادی نوشت که پست‌ترین مردم کسانی هستند که بار خود را بر دوش دیگران می‌ریزند و قصد سود‌آوری به شکل ربا و سود مفت دارند و هیچ خدمتی به جامعه نمی‌کنند. از طرفی دیگر، حضرت علی(ع) به وظیفه ثروتمندان اشاره کرده‌اند که هیچ فقیری گرسنه نمی‌شود الا ثروتمندی مانع سیر شدن وی شده است.

وی اظهار کرد: همچنین در بازار اسلامی توکل وجود دارد که یک فعل است نه یک قول. خود توکل یک امر واقعی و قلبی و بدین معنی است که کار را انجام دهید و بدانید خدا رازق و رزاق است و این اعتقاد نیازمند لوازم عملی است، پس برای تشکیل بازار اسلامی هم باید فرهنگ‌سازی شود، هم در بازار به این مسائل عمل کنیم و هم برخورد و نظارت قاطع حکومتی وجود داشته باشد.

رحیم‌پور افزود: موضوع بعدی که می‌خواهم بیان کنم مربوط به سندی است که گمان می‌کنم همه شما تاکنون ندیده‌اید و آن اینکه هزار سال پیش در بازارهای اسلامی چنین نظارتی بر بازارهای اسلامی حاکم بوده است و ما اصلی تحت عنوان امور حِسبیه داشتیم که به معنی کارهایی است که همه حکومت‌ها انجام می‌دهند. یک از این امور مربوط به نظارت اجتماعی است که همان امر به معروف و نهی از منکر است. بخشی از آیات قرآن که به وضوح وارد جبهه‌بندی توحید و شرک شده است مربوط به بازار است. خداوند در دو جا از محاربین سخن گفته است؛ یکی کسانی‌که امنیت اجتماعی را به هم می‌ریزند و دوم ربا‌خوار است که امنیت اقتصادی را به هم می‌ریزد و باید با آنها برخورد کرد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان اظهار کرد: مخاطب آیه 152 سوره مبارکه انعام، بازار است و خداوند در جاهایی مستقیما بازاریان را خطاب قرار داده و می‌گوید ترازوهای شما باید میزان کار کند و این ترازو به معنی تمام معیارهای اندازه‌گیری در همه معاملات است. و نکته بعدی که باید به آن اشاره کنم این است که متاسفانه اکنون که هزار سال از این نامه‌های حکومتی گذشته است که دقیق و مشخص برای هر صنف مشخص می‌کردند که چگونه باید رفتار کنید؟ ما هنوز این دقت‌ها را در بازارهای خود شاهد نیستیم.