پیچیدگی ترجمه‌های منظوم قرآن برای مخاطب قابل فهم نیست
گروه ادب: عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان گفت: ترجمه‌های منظوم قرآن رسا نبوده و پیچیدگی زبان آن برای مخاطبان قابل فهم نیست.
عباس اقبالی، عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان در گفت‌‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره ترجمه‌های منظوم قرآن گفت: در رابطه با اینکه اصلاً ترجمه‌های منظومی از قرآن ارائه شود یا نه، جای بحث دارد که آیا می‌توان این کار را انجام داد و از سوی دیگر آنچه خلق می‌شود، سخن شاعر است، با استناد به متن اصل که شاعر دارد.
وی افزود: وقتی قرآن به نظم ترجمه می‌شود، پیام اصلی را با خود به همراه نخواهد داشت؛ چرا که شعر این ظرفیت را ندارد که حامل پیام قرآن باشد و چون شاعر در محدودیت قافیه و ردیف قرار می‌گیرد نمی‌تواند ترجمه کاملی ارائه دهد.
اقبالی در پاسخ به اینکه آیا این موضوع شامل ترجمه‌های نثر قرآن هم می‌شود، بیان کرد: خیر، در ترجمه‌های منثور می‌توان پیام را منتقل کرد چون محدودیتی برای مترجم وجود ندارد، اما چون نظم دارای زبان خاصی است، رسا نیست و دارای پیچیدگی می‌شود که شاید برای مخاطب قابل فهم نباشد.
وی در پاسخ به اینکه با توجه به نیاز مخاطبان آیا باید ترجمه‌های مختلفی چون ترجمه منظوم وجود داشته باشد یا یک ترجمه واحد برای همه مخاطبان ارائه کرد، گفت: اگر بخواهیم براساس نیاز مخاطبان ترجمه قرآن ارائه کنیم، باید ترجمه‌های گوناگونی وجود داشته باشد و یک ترجمه واحد نمی‌تواند کفایت کند، برخی با ادبیات آشنایی دارند و ترجمه‌های ادبی یا منظوم قرآن را می‌پسندند و یا دوست دارند، ترجمه علمی قرآن را مطالعه کنند و یا ترجمه‌های دیگر.
اقبالی در پاسخ به اینکه با توجه به پرُمخاطب بودن یک اثر ترجمه‌ای مانند ترجمه‌های منظوم می‌توان آن را ترجمه‌ای خوب دانست، اظهار کرد: شعر در زبان عرفانی و عاطفی مخاطب زیادی دارد و مخاطب به راحتی می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند، اما آنچه اهمیت دارد انتقال پیام قرآن از طریق این ترجمه منظوم است که این اتفاق نمی‌افتد و به نظرم مخاطب هم از این ترجمه متوجه مفهوم نمی‌شود.
وی در ادامه گفت: اگر کسی که ترجمه قرآن را به نظم درآورده، معتقد است که ترجمه‌اش پِرمخاطب است، این پرمخاطب بودن به دلیل شعر بودن آن است نه ترجمه خوبی که انجام داده است و ما نمی‌توانیم صرف پُرمخاطب بودن یک اثر آن را اثر خوبی تلقی کنیم.
عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان با بیان اینکه نباید عنوان ترجمه قرآن را بر ترجمه‌های منظوم انتخاب کرد، ادامه داد: عنوانی که می‌تواند برای این اثر مناسب باشد، «شعر بر مبنای محتوای قرآن» است و ترجمه قرآن عنوان مناسبی نیست.
گفتنی است، عباس اقبالی، عضو هیئت علمی گروه عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان است که دارای دکتری رشته زبان وادبیات عربی، دانشگاه تربیت مدرس است. وی تاکنون کتاب‌های متعددی به نگارش درآورده که از جمله آنها می‌توان به «المجانی من النصوص العرفانیه»، «گامی در شیوه ترجمه شعر کلاسیک عربی»، «فرهنگ تطبیقی کنایات عربی ـ فارسی» و «نثر فنّی عربی» اشاره کرد. همچنین مقالاتی با عناوین «تحلیل اعتراض نحوی در ترجمه شعر»، «درآمدی در نقد ترجمه‌های کنایاتی از نهج‌البلاغه»، «تصویر شنیداری در معلقات سبع»، «تحلیل نماد ترادف در تفسیر مجمع البیان» و «نقد ترجمه کنایه در ترجمه‌های فارسی قرآن» از سوی وی منتشر شده است.
