حجتالاسلاموالمسلمين «مجيد كافی» استاد جامعهشناسی دانشگاه تهران در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) با بيان اين مطلب افزود: امروزه افراد تنها به تهمت زبانی توجه میكنند و تهمت رفتاری كه شامل انجام اعمالی بهمنظور زير سؤال بردن افراد است، مورد غفلت واقع شده است.
اين استاد حوزه علميه قم به نهفته بودن ديگر گناهان در بطن تهمت تأكيد كرد و گفت: انجام منكر تهمت در حضور فردی كه اين منكر بر او روا شده، گناه دروغ را بههمراه دارد و در غياب آن نيز علاوه بر دروغ، معصيت غيبت را نيز بههمراه میآورد.
اين جامعهشناس با بيان اين مطلب كه ميزان تأثيرگذاری مشكلات فردی در رواج تهمت بر كسی پوشيده نيست اما نمیتوان از تأثير عوامل اجتماعی در اين زمينه به راحتی گذشت، اظهار كرد: مشكلات و كمكاریهای شكل گرفته در فرهنگ و اقتصاد در جامعه را میتوان از دلايل اجتماعی شيوع اين ناهنجاری دانست كه اطلاعرسانی و شناساندن مسائل و آسيبهای ناشی از رواج اينگونه منكرات راهكاری مناسب برای رفع آن است.
استاد دانشگاه تهران با اشاره به سخنی از پيامبر(ص) مبنی بر اينكه «از مواضع تهمت دوری كنيد» تصريح كرد: افراد بايد از انجام اعمال مشكوك و مبهم كه راه را برای تهمت زدن به آنها میگشايد، دوری كنند.
وی با اعتقاد به اين موضوع كه رواج چنين منكراتی در قشر تحصيل كرده به دليل برخورداری از سطح مطلوب فرهنگ كمتر است، افزود: عوامزدگی و نداشتن فرهنگ اجتماعی مناسب در محيطهای اجتماعی كوچك زمينه را برای مشاهده منكرات اخلاقی مانند تهمت بيشتر فراهم میكند.
كافی با اشاره به آيه 16سوره «نور» مبنی بر «وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُم مَّا یَكُونُ لَنَا أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ؛ و{گر نه} چرا وقتى آن را شنيديد نگفتيد براى ما سزاوار نيست كه در اين [موضوع] سخن گوييم {خداوندا} تو منزهى اين بهتانى بزرگ است» درباره شيوه رفتاری مناسب در مواجهه با تهمتزننده گفت: افراد در صورت قرار گرفتن در محيط تهمت بايد با تكذيب سخنان تهمتزننده مانع تكرار عمل او شوند تا به اين شكل در جامعه جو تهمت ايجاد نشود و مردم بايد به اين موضوع آگاهی داشته باشند كه در اين مورد تكذيب از جايگاهی بالاتر از امر به معروف و نهی از منكر برخوردار است.
اين جامعهشناس درباره چگونگی كاربردی كردن مضامين اخلاقی به نقد فعاليتهای صورت گرفته در اين موضوع اشاره و تصريح كرد: متوليان آموزش مفاهيم دينی و قرآنی به اين نكته كه اكمال دين در برگيرنده توجه تام به شريعت و اخلاق است، توجه چندانی ندارند.
اين استاد دانشگاه افزود: تاكنون فرهنگسازی شايستهای در راستای آموزش تخصصی مسائل اخلاقی صورت نگرفته و به بيان مفاهيم اخلاقی تنها در سطح كلاس و كتاب اكتفا شده كه اين امر موجب راه نيافتن آن در سطح عام شده است.
وی با تأكيد بر درونی كردن پرهيز از انجام رذايل اخلاقی اظهار كرد: استناد به راهكارهای قانونی در جامعه امروز ما به دليل هزينههای مالی و زمانی و ترس از دست دادن آبرو چندان جوابگو نيست.
كافی در پايان فروپاشی نظام اجتماعی، خانوادگی و سلب اعتماد بين مسئولان و مردم را از تبعات رواج تهمت در جامعه برشمرد و گفت: همانگونه كه ايمان شرايط را برای ارتباط افراد با هم فراهم میكند، تهمت نيز بر اساس گفته امام صادق(ع) ايمان را از بين میبرد و رشتههای روابط ميانفردی را از هم میگسلد و بر اين اساس محيطهای زندگی اجتماعی، كوچك و روابط اجتماعی كمرنگتر میشوند.