عامل اصلی شكست «قيام مختار»، سوء ظن اعراب نسبت به ايرانيان بود
گروه انديشه و علم: مدرس تاريخ اسلام دانشگاه زنجان، گفت: دليل اصلی شكست قيام «مختار ثقفی»، سوء‌ظنی بود كه اعراب نسبت به موفقيت نيروهای ايرانی در سپاه او داشتند.
«پرويز فتحاللهپور»، مدرس تاريخ اسلام دانشگاه زنجان، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، شعبه زنجان، با اشاره به فرارسيدن سالروز شهادت «مختار ثقفی»، از ياران امام حسين (ع)، گفت: مختار، فرزند ابو‌عبيد و از قبيله ثقفی بود و پدرش كه از صحابه پيامبر اسلام (ص) بود، فرمانده سپاه اعراب در حمله به ايران را بر عهده گرفت و در جنگ «جسر» يا «پل» كه تنها جنگی بود كه اعراب در مقابل ايرانيان شكست خوردند، در زير پاهای فيل‌های ايرانی به شهادت رسيد و مختار نيز در اين شرايط رشد يافت و جزو طرفداران خاندان علوی گشت.
وی افزود: مختار در جنگ صفين، امام علی (ع) را همراهی كرد و پس از شهادت ايشان نيز از ميادين كناره‌گيری كرد؛ به طوری‌كه در ماجرای خلافت و صلح امام حسن مجتبی (ع)، به كشاورزی و زراعت مشغول بود و تا زمان امام حسين (ع) شخصيتی در سايه محسوب می‌شد.
مدرس تاريخ اسلام دانشگاه زنجان با تأكيد بر اين‌كه قيام امام حسين (ع)، ابتدا بر اساس شرايط زمان بود، تصريح كرد: در واقعه كربلا روشن شد؛ كسانی با امام حسين (ع) ماندند كه صرفاً عشق به خدا و اهل‌بيت (ع) داشتند و كسانی توانستند وارد اين عرصه شوند كه تمام زندگانی خويش را وقف خدا و اهل‌بيت (ع) كرده بودند ولی مختار به جهت اين‌كه گام‌های خود را با سياست و عقل بر می‌داشت، وارد دشت بلا نشد و طبق برخی روايات در زندان‌های كوفه به سر می‌برد.
فتحاللهپور، خاطر‌نشان كرد: بعد از قيام امام حسين (ع)، توابين برای اظهار پشيمانی و ندامت خويش به جهت ياری نكردن سيد‌الشهدا (ع) در كربلا بر عليه عبيدالله‌بن زياد قيام كردند ولی مختار كه فردی حساب‌گر بود و چون در مقابل سليمان كه سابقه بسيار زيادی داشت، نمی‌توانست شيعيان را به خود جذب كند؛ با آنها همراهی نكرد و پس از شكست توابين، اقدامات خود را به صورت وسيع آغاز كرد ووبهترين زمينه برای آغاز فعاليت‌های او بحث مظلوميت امام حسين (ع) و پشيمانی اهل كوفه از همراهی نكردن با ايشان بود.
اين فعال فرهنگی، اظهار كرد: مختار با حمايت محمد‌بن حنيفه، شرايط را در كوفه مهيا كرد و با توجه به اين‌كه قدرت بنی اميه در عراق و كوفه رو به ضعف گذاشته بود، با شعار «يا لثارات حسين» و با هدف خون‌خواهی امام حسين (ع) و ياران او در كربلا، افكار عمومی را به دنبال خود كشاند و توانست قاتلان امام حسين (ع) و ياران او را يك‌به‌يك از بين برده و سر آنها را برای امام سجاد (ع) بفرستد؛ به طوری‌كه گفته می‌شود، تنها زمانی كه لبخند امام سجاد (ع) ديده شد، هنگام مشاهده سر قاتلان سيد‌الشهداء (ع) بود.
فتحاللهپور گفت: مختار و ياران او با شعار‌های شيعی و طرفداری از خاندان علوی وارد جريان شدند و به‌همين دليل بنی اميه و عبدلله‌بن زبير، ظهور جريان علوی پس از شهادت امام حسين (ع) را خطرناك تلقی كردند و شروع به اقدام عليه مختار كردند.
مدرس تاريخ اسلام دانشگاه زنجان، يكی از دلايل به بحران كشيده شدن سپاه مختار را، گرايشات همرزمان وی به ايرانيان دانست و ياد‌آور شد: مختار برای اين‌كه نشان دهد خاندان علوی فرقی بين عرب و عجم نگذاشته و به دنبال عدالت است، به جنگ‌آوران ايرانی خود تكيه كرد و نيروی جنگی 20 هزار نفری را با حضور آنها تشكيل داد اما اعراب اين عمل مختار را دليلی برای تسلط ايرانيان به خود دانستند و بر عليه مختار توطئه كردند.
وی در پايان، دليل اصلی قيام مختار را سوء ظن اعراب به ايرانيان دانست و عنوان كرد: اعراب به جهت عافيت طلبی، پشت مختار را خالی كردند و در سپاه مختار ايرانيان اندكی باقی ماندند و سر‌انجام در چهاردهم رمضان سال 67 هجری قمری، مختار و يارانش با تمام مقاومت‌های انجام شده به دست سپاهيان زبيری به شهادت رسيدند.
وی افزود: مختار در جنگ صفين، امام علی (ع) را همراهی كرد و پس از شهادت ايشان نيز از ميادين كناره‌گيری كرد؛ به طوری‌كه در ماجرای خلافت و صلح امام حسن مجتبی (ع)، به كشاورزی و زراعت مشغول بود و تا زمان امام حسين (ع) شخصيتی در سايه محسوب می‌شد.
مدرس تاريخ اسلام دانشگاه زنجان با تأكيد بر اين‌كه قيام امام حسين (ع)، ابتدا بر اساس شرايط زمان بود، تصريح كرد: در واقعه كربلا روشن شد؛ كسانی با امام حسين (ع) ماندند كه صرفاً عشق به خدا و اهل‌بيت (ع) داشتند و كسانی توانستند وارد اين عرصه شوند كه تمام زندگانی خويش را وقف خدا و اهل‌بيت (ع) كرده بودند ولی مختار به جهت اين‌كه گام‌های خود را با سياست و عقل بر می‌داشت، وارد دشت بلا نشد و طبق برخی روايات در زندان‌های كوفه به سر می‌برد.
فتحاللهپور، خاطر‌نشان كرد: بعد از قيام امام حسين (ع)، توابين برای اظهار پشيمانی و ندامت خويش به جهت ياری نكردن سيد‌الشهدا (ع) در كربلا بر عليه عبيدالله‌بن زياد قيام كردند ولی مختار كه فردی حساب‌گر بود و چون در مقابل سليمان كه سابقه بسيار زيادی داشت، نمی‌توانست شيعيان را به خود جذب كند؛ با آنها همراهی نكرد و پس از شكست توابين، اقدامات خود را به صورت وسيع آغاز كرد ووبهترين زمينه برای آغاز فعاليت‌های او بحث مظلوميت امام حسين (ع) و پشيمانی اهل كوفه از همراهی نكردن با ايشان بود.
اين فعال فرهنگی، اظهار كرد: مختار با حمايت محمد‌بن حنيفه، شرايط را در كوفه مهيا كرد و با توجه به اين‌كه قدرت بنی اميه در عراق و كوفه رو به ضعف گذاشته بود، با شعار «يا لثارات حسين» و با هدف خون‌خواهی امام حسين (ع) و ياران او در كربلا، افكار عمومی را به دنبال خود كشاند و توانست قاتلان امام حسين (ع) و ياران او را يك‌به‌يك از بين برده و سر آنها را برای امام سجاد (ع) بفرستد؛ به طوری‌كه گفته می‌شود، تنها زمانی كه لبخند امام سجاد (ع) ديده شد، هنگام مشاهده سر قاتلان سيد‌الشهداء (ع) بود.
فتحاللهپور گفت: مختار و ياران او با شعار‌های شيعی و طرفداری از خاندان علوی وارد جريان شدند و به‌همين دليل بنی اميه و عبدلله‌بن زبير، ظهور جريان علوی پس از شهادت امام حسين (ع) را خطرناك تلقی كردند و شروع به اقدام عليه مختار كردند.
مدرس تاريخ اسلام دانشگاه زنجان، يكی از دلايل به بحران كشيده شدن سپاه مختار را، گرايشات همرزمان وی به ايرانيان دانست و ياد‌آور شد: مختار برای اين‌كه نشان دهد خاندان علوی فرقی بين عرب و عجم نگذاشته و به دنبال عدالت است، به جنگ‌آوران ايرانی خود تكيه كرد و نيروی جنگی 20 هزار نفری را با حضور آنها تشكيل داد اما اعراب اين عمل مختار را دليلی برای تسلط ايرانيان به خود دانستند و بر عليه مختار توطئه كردند.
وی در پايان، دليل اصلی قيام مختار را سوء ظن اعراب به ايرانيان دانست و عنوان كرد: اعراب به جهت عافيت طلبی، پشت مختار را خالی كردند و در سپاه مختار ايرانيان اندكی باقی ماندند و سر‌انجام در چهاردهم رمضان سال 67 هجری قمری، مختار و يارانش با تمام مقاومت‌های انجام شده به دست سپاهيان زبيری به شهادت رسيدند.
