انتخابات رياست جمهوری مصر امروز، سوم خرداد، در حالی برگزار میشود كه نتايج شمارش آرا در 166 حوزه انتخاباتی خارج از كشور پيشتازی «محمد مرسی» نامزد اسلامگرای اخوانالمسلمين از ديگر رقبا را نشان میدهد. پيشبينی پيروزی كانديداهای اسلامگرا در اين دوره از انتخابات كار سختی نبود؛ چراكه ماهيت تغييرات در كشورهای عربی كه بيداری اسلامی آنها را تحت تاثير قرار داده برپايه آموزههای اسلام و احكام شريعت بنا شده است.
اما نكته مهم در مورد انتخابات رياست جمهوری مصر اينكه شورای نظامی حاكم روز گذشته طی اطلاعيهای از تمام مردم مصر خواست كه به نتيجه انتخابات پايبند باشند، اين درحالیاست كه «احمدشفيق» نامزد غربگرای حزب حاكم در انتخابات حوزههای خارج از كشور پنجم شد و تنها 6.7 درصد از آرار شركتكنندگان را بدست آورد. «عمرموسی» وزير امور خارجه مبارك هم كه در ميان رسانهها و مردم كشورهای عرب چهرهای شناخته شده است؛ بهعنوان گزينه اصلی كشورهای غربی در رتبه چهارم قرار گرفت.
صدور اين اطلاعيه از سوی شورای نظامی حاكم در شرايطی كه شواهد حاكی از پيروزی اسلامگريان در مصر است، موجب شده تا نگرانیهايی در مورد احتمال تقلب در انتخابات از سوی تحليلگران مطرح شود. از آنجايی كه اين شورا طی روزهای گذشته ضمن درگيری شديد با مردم معترض و بازداشت 22 روزنامهنگار خبر از برگزاری انتخابات سالم در اين كشور را داد؛ گمانهزنیها در مورد تقلب در انتخابات افزايش يافته است.
نگاهی به ساختار هرم قدرت در سيستم سياسی كنونی مصر سبب میشود تا نگرانیهايی از اين دست عقلانیتر جلوه كند. شورای نظامی حكومت را در دست دارد و وظيفه برگزاری انتخابات به عهده اين شورا است. اين شورا در دو نهاد ديگر يعنی كميته برگزاری انتخابات و قوه قضاييه نفوذ دارد. بر عكس مجلس خلق يا شورای شرع در دست اسلامگرايان است. حدود 47 درصد «اخوان»، نزديك 23 درصد «حزب نور» و 6 درصد «حزب وفد» سهم دارند و اين شورا در شورای تنظيم قانون اساسی نفوذ دارد. به اين ترتيب دو نهاد قانونگذار در دست نظاميان و انقلابيون است و اگر انقلابيون نتوانند، قوه قصاييه يا كميته برگزاری انتخابات را تحت نظر قرار دهند؛ انتخابات از دست میرود.
پيروزی «محمد مرسی» نامزد جمعيت اخوانالمسلمين يا «عبدالمنعم ابوالفتوح» نامزد اسلامگرای مستقل كه مورد حمايت برخی علمای مصری طرفدار اخوان نيز هست، سبب خواهد شد كه گفتمان اخوان به عنوان يك جريان معترض و ترقیخواه 80 ساله كه با بازتعريف اهداف خود و كسب تجربه طی سالهای متمادی به ادبياتی جديد در حوزه حكمرانی دينی دست يافته است و با عبور از گفتمانهای افراطی سكولار و اسلامگرايی صحبت از حكومت مدنی مبتنی بر شريعت به ميان آورد، در ديگر كشورهايی كه موج بيداری اسلامی آنها را تحت تأثير قرار داده مورد قبول واقع شود و به نوعی شاخههای ديگر اخوان نيز در اين كشورها مجال ترقی پيدا كنند.
با اين تفاسير میتوان دليل نگرانی تحليلگران و علمای اسلامی را از بروز تقلب در نتيجه انتخابات درك كرد؛ چراكه عدم پيروزی اسلامخواهان در انتخابات مصر اولاً سبب خواهد شد تا شائبه رد گفتمان اسلامطلبی از سوی كشورهايی كه بيداری اسلامی سبب تغييرات در آنها شده در رسانههای غربی به ميان بيايد و ثانياً معترضين به نتيجه انتخابات را مخالفين مردمسالاری قلمداد كنند. اين سبب خواهد شد كه گفتمان اخوان در كشوری كه سابقه 80 ساله دارد، شكست بخورد و اين شكست بهمثابه سرخوردگی اين انديشه در ديگر كشورها خواهد بود.
پس بهجاست كه رسانههای اسلامی و دولتمردانشان با استفاده از تريبونهای بينالمللی و مشروعيت خود به تبيين حساسيتهای موجود در انتخابات مصر برای امت اسلام بپردازند و نسبت به حمايت از انديشه اسلامگرايان در اين كشور اقدام كنند.
رضاعدالتیپور