تنها راه رهايی انسان از خسران ابدی و فراق دوزخی، ايمان و عمل صالح است
حجت‌الاسلام احسانی، گفت: تنها راه رهايی انسان از خسران ابدی و فراق دوزخی، ايمان و عمل صالح در دو عرصه شخصی و اجتماعی است.
به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، حجت‌الاسلام والمسلمين احمد احسانی، دبير ستاد اقامه نماز استان قم، در جلسه ستاد اقامه نماز استان گفت: نگرش قرآن اين است كه همه انسان‌ها در زيان و خسران هستند زيرا دوزخ، آدمی را احاطه كرده و تنها راه رهايی انسان از خسران ابدی و فراق دوزخی، ايمان و عمل صالح در دو عرصه شخصی و اجتماعی است. به اين معنا كه خود، مومن و نيكوكار باشد و ديگران را به ايمان و نيكوكاری بخواند و در اين راه فعالانه مشاركت داشته باشد و تبليغ و توصيه كند و دستگير ديگران باشد تا از محاصره دوزخ و خسران و فراق راهايی يابد.
وی افزود: انسان موجودی است كه در دنيا مأموريتی از خداوند برعهده او گذاشته شده است. اين مأموريت همان چيزی است كه در آيه 30 سوره بقره از آن به خلافت الهی تعبير شده است، اما از آن جايی كه رسيدن به اين مقام در شكل كامل و تمام آن به سادگی مقدور نيست، انسان بايد راهی سخت و دشوار را در دوزخ دنيا بپيمايد و با دو دشمن درونی و بيرونی مبارزه كند.
احسانی ادامه داد: خداوند در برابر دشمن درونی هواهای نفسانی، عقل را به عنوان يار و رهبر قرار داده و در برابر دشمن بيرونی وسوسه‌های شيطانی، پيامبران را فرستاده است. خداوند در آياتی چند به وضعيت بحرانی انسان در دنيا اشاره می‌كند و وضعيت عمومی بشر را خسران و زيان ارزيابی می‌كند همانطور كه در سوره مباركه عصر، آيه 2 می‌خوانيم.
دبير ستاد اقامه نماز استان قم بيان كرد: تنها راه رهايی انسان از اين دوزخ دنيوی كه او را احاطه كرده و همه به ناچار از درون آن می‌گذرند، چنانكه در سوره مباركه مريم، آيات 70 و 71 می‌خوانيم، اين است كه پيرو عقل و وحی باشند و از صراط مستقيم از درون اين آتش دنيوی بگذرند و خود را سرگرم آرايه‌های حيات دنيوی نكنند و از زر و سيم برای خود آتشی درست نكنند كه درون و پشت و پهلويشان را بسوزاند و ايشان را در قعر دوزخ برد و خود هيزم دوزخيان گردند. خداوند به انسان‌ها در آيات قرآنی از جمله همين آيات هشدار می‌دهد كه در گذر از زندگی دنيوی و دوزخ آن، انتخاب درستی داشته باشند و در مسير عبوديت كه همان صراط و پل رهايی بخش است عبور كنند و به راست و چپ متمايل نشوند زيرا هرگونه افراط و تفريطی از اين راه به معنای سقوط در دوزخ است.
وی خاطرنشان كرد: به هرحال، وضعيت انسان، وضعيت بس خطرناكی در دنيا است زيرا با انتخاب درست و نادرست خود می‌تواند سعادت يا شقاوت ابدی را برای خود رقم بزند و انسان برای اينكه در اين راه حركت كند، نيازمند توشه‌ای است كه انرژی و سوخت حركتی او را فراهم آورد. اين سوخت كه همان فطرت و عقل است، موجب می‌شود تا انسان صفات الهی سرشته در ذات خود را بشناسد و آن را به كار گيرد و از هرگونه عامل سقوط در ورطه دوزخ دنيا دوری كند. اين دوری كردن همان تقوای الهی است.
حجت‌الاسلام احسانی اظهار كرد: آموزه‌های قرآنی برخلاف بسياری از شرايع و اديان، مسئوليت انسان را به گونه‌ای تعريف می‌كند كه فراتر از مسئوليت‌های فردی و شخصی است. به اين معنا كه وقتی در اسلام سخن از مسئوليت انسان و تكاليف او به ميان می‌آيد، اختصاص به مسئوليت انسان در برابر خود ندارد، بلكه انسان همان گونه كه در برابر خود مسئول است در برابر ديگران بلكه همه هستی نيز مسئوليت دارد زيرا خداوند انسان را به عنوان خليفه انتخاب كرده و بايد اين مسئوليت را به درستی بشناسد و به عهده گيرد همانطور كه در سوره مباركه بقره، آيه 30 می‌خوانيم.
وی عنوان كرد: انسان تنها با زهدورزی و ايمان و عمل صالح نمی‌تواند رهايی از خسران را برای خود تضمين كند، بلكه لازم است افزون بر آن به كمك ديگران بشتابد و ديگران را به ايمان و عمل صالح دعوت و توصيه كند.
دبير ستاد اقامه نماز استان قم گفت: با نگاهی به آيات قرآنی می‌توان اين مسئوليت و نقش اجتماعی را در اشكال گوناگون به دست آورد. به سخن ديگر، غير از كلياتی كه بيان شده، خداوند در شكل احكام نيز اين مسئوليت‌ها را به تفصيل تبيين كرده است. از جمله در آيه 2 سوره مائده به مؤمنان فرمان می‌دهد كه در همه عرصه‌های اجتماعی حضور فعال داشته باشند. مؤمنان بايد در كارهای خير و نيك با يكديگر معاونت كنند و از هرگونه كارهای زشت و نابهنجار جلوگيری به عمل آورند. خداوند نيز در آيه 62، سوره مباركه نور خواهان مشاركت فعال مؤمنان در عرصه‌های اجتماعی می‌شود. مؤمنان بايد در همه عرصه‌های اجتماعی مشاركت فعال داشته و مسئوليت‌پذير باشند.
وی افزود: اين مشاركت می‌تواند در مسئله همفكری و مشورت باشد همانطور كه در سوره آل عمران، آيه 159 به آن اشاره شده است و يا در عمل اجتماعی ديگری چون حضور در ميادين نبرد و جهاد جلوه گر شود چنانكه در سوره انفال، آيه 72 و آيات ديگر به آن تصريح شده است. همچنين كمك به ديگران و دستگيری ناتوانان و مستضعفان و كودكان و زنان و پيرزنان، از ديگر امور اجتماعی است كه خداوند بر آن تأكيد كرده و حتی خواهان آن است كه برای نجات ايشان از هرگونه ظلم در برابر ظالمان و مستكبران بايستند و به جهاد و مقاتله قيام كنند، همانطور كه در سوره نساء، آيه 75 آمده است.
حجت‌الاسلام احسانی يادآور شد: از برخی آيات قرآنی به دست می‌آيد كه گاه امور اجتماعی حساس مانند جهاد و بيعت و انتخابات حتی بر امور شخصی مقدم است و هرگاه رهبری جامعه به امر اجتماعی مهمی فراخواند بر مردم است تا فعالانه در آن عرصه وارد شوند و كارهای شخصی خود را رها كنند. هرگونه تخلف از مشاركت و حضور در امر اجتماعی جايز نيست و هر كسی بايد به طور مشخص از رهبری جواز عدم حضور و مشاركت را كسب كند. اين به آن معنا است كه مشاركت در امر اجتماعی، مهم و تقدم آن بر امور شخصی امری قطعی است و هرگاه درباره موردی شك و ترديدی مطرح شد بايد اصل را بر حضور و مشاركت قرار داد.
وی عنوان كرد: تنها راه رهايی از خسران و دوزخ، ايمان و عمل صالح است. نمادهای مهمی كه قرآن برای ايمان و عمل صالح بيان كرده نماز و اطعام است. نماز بهترين و زيباترين حالت عبادی و تزكيه نفس است. از اين رو ستون دين و مرز اسلام و كفر معرفی شده است.
دبير ستاد اقامه نماز استان قم خاطرنشان كرد: با نگاهی به آثار نماز در زندگی مادی و معنوی و نيز دنيوی و اخروی بشر می‌توان دريافت كه چرا خداوند نماز را مهم بيان می‌كند و آن را نماد رهايی بخش بشر از دوزخ فراق و سوز می‌داند. در آيات قرآنی به بيش از 80 اثر بسيار مهم نماز پرداخته شده كه هر يك به تنهايی به معنای همه چيز است و خداوند هنگامی كه از وضعيت دوزخيان گزارش می كند، در بيان علت ورود به دوزخ آنان می گويند كه اهل نماز نبودند همانطور كه در سوره مباركه مدثر، آيات42 و 43 به آن تأكيد شده است.
وی افزود: نماز، برترين نماد در ايمان و خداپرستی است چنان كه اطعام و غذادادن به بينوايان و ناتوانان مهم‌ترين و بهترين نماد برای كارهای اجتماعی در قبال جامعه است. البته عبادت چهره‌های مختلفی به خود می‌گيرد كه جنبه‌های فردی و اجتماعی نيز از جمله آنها است. به اين معنا كه كارهايی چون زكات و نيكوكاری و احسان و انفاق خود جلوه‌ای از عبادت است، چنان كه كارهايی چون نماز و روزه و خواندن قرآن و حج و مانند آن نيز جلوه‌ای ديگر از عبادت هستند. اما دو چهره مهم ايمان و عمل صالح يعنی عبوديت و بندگی را بايد در نماز و اطعام ديد. از اين رو خداوند همواره بر نماز و اطعام تأكيد می‌كند و در آياتی از جمله سوره انسان به مسئله اطعام اهل بيت(ع) اشاره كرده و می‌گويد كه ايشان با اطعام خود توانستند محبوبيت خداوند را كسب كرده و در مقام رضا قرارگيرند و از بهشت رضوان الهی سود بزند.
حجت‌الاسلام احسانی در پايان اظهار كرد: مؤمنان كسانی هستند كه نماز می‌خوانند و اطعام می‌دهند و ديگران را به اين دو عمل تشويق و ترغيب می‌كنند چنانكه در سوره معارج، آيات20 و 21و سوره فجر، آيات16 تا 18 و آيات ديگر به ان تأكيد شده است و در حالی كه كافران از اين دو عمل به شدت پرهيز كرده و حتی از آن باز می‌دارند همانطور كه در سوره حاقه، آيه34، سوره ماعون، آيات2 تا 7 و آيات ديگر به آن اشاره شده است.
وی افزود: انسان موجودی است كه در دنيا مأموريتی از خداوند برعهده او گذاشته شده است. اين مأموريت همان چيزی است كه در آيه 30 سوره بقره از آن به خلافت الهی تعبير شده است، اما از آن جايی كه رسيدن به اين مقام در شكل كامل و تمام آن به سادگی مقدور نيست، انسان بايد راهی سخت و دشوار را در دوزخ دنيا بپيمايد و با دو دشمن درونی و بيرونی مبارزه كند.
احسانی ادامه داد: خداوند در برابر دشمن درونی هواهای نفسانی، عقل را به عنوان يار و رهبر قرار داده و در برابر دشمن بيرونی وسوسه‌های شيطانی، پيامبران را فرستاده است. خداوند در آياتی چند به وضعيت بحرانی انسان در دنيا اشاره می‌كند و وضعيت عمومی بشر را خسران و زيان ارزيابی می‌كند همانطور كه در سوره مباركه عصر، آيه 2 می‌خوانيم.
دبير ستاد اقامه نماز استان قم بيان كرد: تنها راه رهايی انسان از اين دوزخ دنيوی كه او را احاطه كرده و همه به ناچار از درون آن می‌گذرند، چنانكه در سوره مباركه مريم، آيات 70 و 71 می‌خوانيم، اين است كه پيرو عقل و وحی باشند و از صراط مستقيم از درون اين آتش دنيوی بگذرند و خود را سرگرم آرايه‌های حيات دنيوی نكنند و از زر و سيم برای خود آتشی درست نكنند كه درون و پشت و پهلويشان را بسوزاند و ايشان را در قعر دوزخ برد و خود هيزم دوزخيان گردند. خداوند به انسان‌ها در آيات قرآنی از جمله همين آيات هشدار می‌دهد كه در گذر از زندگی دنيوی و دوزخ آن، انتخاب درستی داشته باشند و در مسير عبوديت كه همان صراط و پل رهايی بخش است عبور كنند و به راست و چپ متمايل نشوند زيرا هرگونه افراط و تفريطی از اين راه به معنای سقوط در دوزخ است.
وی خاطرنشان كرد: به هرحال، وضعيت انسان، وضعيت بس خطرناكی در دنيا است زيرا با انتخاب درست و نادرست خود می‌تواند سعادت يا شقاوت ابدی را برای خود رقم بزند و انسان برای اينكه در اين راه حركت كند، نيازمند توشه‌ای است كه انرژی و سوخت حركتی او را فراهم آورد. اين سوخت كه همان فطرت و عقل است، موجب می‌شود تا انسان صفات الهی سرشته در ذات خود را بشناسد و آن را به كار گيرد و از هرگونه عامل سقوط در ورطه دوزخ دنيا دوری كند. اين دوری كردن همان تقوای الهی است.
حجت‌الاسلام احسانی اظهار كرد: آموزه‌های قرآنی برخلاف بسياری از شرايع و اديان، مسئوليت انسان را به گونه‌ای تعريف می‌كند كه فراتر از مسئوليت‌های فردی و شخصی است. به اين معنا كه وقتی در اسلام سخن از مسئوليت انسان و تكاليف او به ميان می‌آيد، اختصاص به مسئوليت انسان در برابر خود ندارد، بلكه انسان همان گونه كه در برابر خود مسئول است در برابر ديگران بلكه همه هستی نيز مسئوليت دارد زيرا خداوند انسان را به عنوان خليفه انتخاب كرده و بايد اين مسئوليت را به درستی بشناسد و به عهده گيرد همانطور كه در سوره مباركه بقره، آيه 30 می‌خوانيم.
وی عنوان كرد: انسان تنها با زهدورزی و ايمان و عمل صالح نمی‌تواند رهايی از خسران را برای خود تضمين كند، بلكه لازم است افزون بر آن به كمك ديگران بشتابد و ديگران را به ايمان و عمل صالح دعوت و توصيه كند.
دبير ستاد اقامه نماز استان قم گفت: با نگاهی به آيات قرآنی می‌توان اين مسئوليت و نقش اجتماعی را در اشكال گوناگون به دست آورد. به سخن ديگر، غير از كلياتی كه بيان شده، خداوند در شكل احكام نيز اين مسئوليت‌ها را به تفصيل تبيين كرده است. از جمله در آيه 2 سوره مائده به مؤمنان فرمان می‌دهد كه در همه عرصه‌های اجتماعی حضور فعال داشته باشند. مؤمنان بايد در كارهای خير و نيك با يكديگر معاونت كنند و از هرگونه كارهای زشت و نابهنجار جلوگيری به عمل آورند. خداوند نيز در آيه 62، سوره مباركه نور خواهان مشاركت فعال مؤمنان در عرصه‌های اجتماعی می‌شود. مؤمنان بايد در همه عرصه‌های اجتماعی مشاركت فعال داشته و مسئوليت‌پذير باشند.
وی افزود: اين مشاركت می‌تواند در مسئله همفكری و مشورت باشد همانطور كه در سوره آل عمران، آيه 159 به آن اشاره شده است و يا در عمل اجتماعی ديگری چون حضور در ميادين نبرد و جهاد جلوه گر شود چنانكه در سوره انفال، آيه 72 و آيات ديگر به آن تصريح شده است. همچنين كمك به ديگران و دستگيری ناتوانان و مستضعفان و كودكان و زنان و پيرزنان، از ديگر امور اجتماعی است كه خداوند بر آن تأكيد كرده و حتی خواهان آن است كه برای نجات ايشان از هرگونه ظلم در برابر ظالمان و مستكبران بايستند و به جهاد و مقاتله قيام كنند، همانطور كه در سوره نساء، آيه 75 آمده است.
حجت‌الاسلام احسانی يادآور شد: از برخی آيات قرآنی به دست می‌آيد كه گاه امور اجتماعی حساس مانند جهاد و بيعت و انتخابات حتی بر امور شخصی مقدم است و هرگاه رهبری جامعه به امر اجتماعی مهمی فراخواند بر مردم است تا فعالانه در آن عرصه وارد شوند و كارهای شخصی خود را رها كنند. هرگونه تخلف از مشاركت و حضور در امر اجتماعی جايز نيست و هر كسی بايد به طور مشخص از رهبری جواز عدم حضور و مشاركت را كسب كند. اين به آن معنا است كه مشاركت در امر اجتماعی، مهم و تقدم آن بر امور شخصی امری قطعی است و هرگاه درباره موردی شك و ترديدی مطرح شد بايد اصل را بر حضور و مشاركت قرار داد.
وی عنوان كرد: تنها راه رهايی از خسران و دوزخ، ايمان و عمل صالح است. نمادهای مهمی كه قرآن برای ايمان و عمل صالح بيان كرده نماز و اطعام است. نماز بهترين و زيباترين حالت عبادی و تزكيه نفس است. از اين رو ستون دين و مرز اسلام و كفر معرفی شده است.
دبير ستاد اقامه نماز استان قم خاطرنشان كرد: با نگاهی به آثار نماز در زندگی مادی و معنوی و نيز دنيوی و اخروی بشر می‌توان دريافت كه چرا خداوند نماز را مهم بيان می‌كند و آن را نماد رهايی بخش بشر از دوزخ فراق و سوز می‌داند. در آيات قرآنی به بيش از 80 اثر بسيار مهم نماز پرداخته شده كه هر يك به تنهايی به معنای همه چيز است و خداوند هنگامی كه از وضعيت دوزخيان گزارش می كند، در بيان علت ورود به دوزخ آنان می گويند كه اهل نماز نبودند همانطور كه در سوره مباركه مدثر، آيات42 و 43 به آن تأكيد شده است.
وی افزود: نماز، برترين نماد در ايمان و خداپرستی است چنان كه اطعام و غذادادن به بينوايان و ناتوانان مهم‌ترين و بهترين نماد برای كارهای اجتماعی در قبال جامعه است. البته عبادت چهره‌های مختلفی به خود می‌گيرد كه جنبه‌های فردی و اجتماعی نيز از جمله آنها است. به اين معنا كه كارهايی چون زكات و نيكوكاری و احسان و انفاق خود جلوه‌ای از عبادت است، چنان كه كارهايی چون نماز و روزه و خواندن قرآن و حج و مانند آن نيز جلوه‌ای ديگر از عبادت هستند. اما دو چهره مهم ايمان و عمل صالح يعنی عبوديت و بندگی را بايد در نماز و اطعام ديد. از اين رو خداوند همواره بر نماز و اطعام تأكيد می‌كند و در آياتی از جمله سوره انسان به مسئله اطعام اهل بيت(ع) اشاره كرده و می‌گويد كه ايشان با اطعام خود توانستند محبوبيت خداوند را كسب كرده و در مقام رضا قرارگيرند و از بهشت رضوان الهی سود بزند.
حجت‌الاسلام احسانی در پايان اظهار كرد: مؤمنان كسانی هستند كه نماز می‌خوانند و اطعام می‌دهند و ديگران را به اين دو عمل تشويق و ترغيب می‌كنند چنانكه در سوره معارج، آيات20 و 21و سوره فجر، آيات16 تا 18 و آيات ديگر به ان تأكيد شده است و در حالی كه كافران از اين دو عمل به شدت پرهيز كرده و حتی از آن باز می‌دارند همانطور كه در سوره حاقه، آيه34، سوره ماعون، آيات2 تا 7 و آيات ديگر به آن اشاره شده است.
