بررسی گزینه‌های روی میز برای مکان برگزاری نمایشگاه قرآن

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)،‌ با اعلام رسمی معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر برگزاری بیست و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در زمان مقرر و معرفی سه گزینه برای میزبانی آن، گمانه‌‌زنی‌های مختلفی در مورد مکان برپایی این نمایشگاه از هم اکنون آغاز شده است.
گمانه‌زنی‌ها حکایت از این دارد که احتمال برپایی نمایشگاه قرآن در باغ موزه دفاع مقدس بیشتر از دو گزینه دیگری که توسط معاون قرآن وعترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی شده است، خواهد بود. در این گزارش شرایط، امکانات و ویژگی‌های هر یک از سه گزینه‌ای که برای میزبانی معرفی شده است مورد بررسی قرار گرفته است تا شاید افق روشنتری پیش روی مسئولانی که برای انتخاب میزبان نمایشگاه قرآن در حال تدارک جلسات متعدد هستند، قرار بگیرد.
باغ‌موزه دفاع مقدس
همانطور که گفته شد، ‌اولین گزینه‌ای که بیشترین احتمال برای میزبانی آن داده می‌شود، باغ موزه دفاع مقدس است، این مکان که سال گذشته و پس از کش و قوس فراوان میزبانی بیست و دومین دوره نمایشگاه بین‌المللی قرآن را برعهده گرفت تا بیشترین استفاده را از این فرصت برده و مردم هرچه بیشتر با این موزه منحصر به فرد آشنا شوند،‌ به نظر می‌رسد فاصله چندانی برای میزبانی دومین بار از نمایشگاه قرآن را نداشته باشد.

دسترسی‌ها
باغ موزه دفاع مقدس از لحاظ دسترسی دارای سه مسیر اصلی است، دسترسی اول آن از طریق ایستگاه مترو حقانی، دسترسی دوم آن نیز از طریق ایستگاه مترو شهید همت است و سومین مسیر دسترسی نیز از طریق بزرگراه شهید حقانی و خیابان سرو است که البته در هر کدام از این دسترسی‌ها مقدار زیادی پیاده روی برای رسیدن به قلب باغ موزه دفاع مقدس که محل برپایی احتمالی نمایشگاه قرآن خواهد بود،‌ وجود دارد.
در اهداف طراحی این باغ موزه بیشترین تأکید بر مکانی برای میزبانی از مراسم‌ها و حتی جشن‌هایی که به حماسه هشت سال دفاع مقدس مربوط است اشاره شده است و به همین خاطر است که فضای داخلی آن ویژه برپایی نمایشگاه‌هایی با مضمون دفاع مقدسی طراحی شده است. اولین حسی که از ورود به این مکان به فرد دست می‌دهد حضور در جبهه‌های جنگ است، در گوشه گوشه این مکان ادوات جنگی است که چشم‌ها را به دیدن خود وا می‌دارد. از جاذبه‌های این موزه می‌توان به طراحی یکی از محله‌های خرمشهر و البته بخشی از پالایشگاه آبادان با استفاده از قطعات اصلی و ... اشاره کرد.

امکانات و ایرادات
این مکان علاوه بر تمام ویژگی‌ها و خصوصیات بصری که دارد دارای تالارهای نمایشگاهی است، سامان‌دهی ویژه برای گذر جانبازان و معلولان حرکتی در تمامی فضاهای روباز و بسته از دیگر ویژگی‌های این مکان است و البته نباید از وجود سه آمفی تئاتر خلیج فارس، با ظرفیت 500 صندلی، آمفی تئاتر هویزه، با ظرفیت 120 صندلی و آمفی تئاتر سوسنگرد در فضای باز، با ظرفیت 700 صندلی با امکان برگزاری برنامه‌ها و نشست‌های مختلف، غافل شد.

باغ موزه دفاع مقدس تاکنون تنها میزبانی دو رویداد نمایشگاهی نسبتاً بزرگ را برعهده داشته که هر دو این موارد هم در سال 93 بوده است، مورد اول میزبانی از نمایشگاه قرآن و مورد دوم نیز میزبانی از نمایشگاه کتاب دفاع مقدس بوده که غیر از این دو، میزبانی نمایشگاه دیگری را نداشته است.
این باغ موزه شاید تنها مکانی باشد که به فاصله‌ای کوتاه بتوان ده‌ها گونه گیاهی مختلف را دید، وجود فضای سبز متنوع امکان استراحت در مکانی سرسبز و با نشاط و البته دسترسی نسبتاً مناسب از ویژگی‌هایی است که انتخاب باغ موزه دفاع مقدس را در زمره یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های میزبانی از نمایشگاه قرآن در می‌آورد.

با این همه این مکان خالی از ایراد برای میزبانی از نمایشگاهی با وسعت نمایشگاه قرآن نیست، اولین ایرادی که به آن وارد است متمرکز نبودن فضای نمایشگاهی در داخل این باغ موزه است، سال گذشته که نمایشگاه قرآن در این مکان برپا شده بود اولین اعتراضات مربوط به همین غیر متمرکز بودن بخش‌ها بود. یکی دیگر از ایرادات آن روباز بودن فضای نمایشگاهی این مجموعه است که با توجه به آب و هوای متغیر فصل بهار که گاهی گرمای آن کشنده و گاهی نیز همراه با بارندگی‌های تند است می‌تواند به ناکارآمدی این گزینه برای میزبانی از نمایشگاه قرآن منجر شود.
در کنار این ایرادات صرف هزینه‌های فراوان برای نمایشگاهی کردن فضای باغ موزه دفاع مقدس با توجه به اینکه از ابتدا برای این کار طراحی نشده است از دیگر ایراداتی است که می‌تواند مسئولان برپایی نمایشگاه قرآن را از فکر کردن به این گزینه باز دارد. نبود فضای کافی برای پارکینگ و کمبود سرویس‌های بهداشتی و فضای نمازخانه‌ای غیر از فضای باز محوطه از دیگر مشکلاتی است که نیاز به تأمل بیشتری برای میزبانی از نمایشگاه قرآن دارد.
این موضوع را نباید از قلم انداخت که در باغ موزه دفاع مقدس و در ایام ماه مبارک رمضان هر شب جشن شب‌های شیدایی برگزار می‌شود که همراه با پخش موسیقی در فضای باز باغ موزه است، این امر سال گذشته سبب اعتراض برخی از بازدیدکنندگان از نمایشگاه قرآن شده بود.
بوستان ولایت
بوستان ولایت با 300 هکتار مساحت و بهره‌برداری از 60 هکتار آن در فاز اول، یکی دیگر از گزینه‌های محتمل میزبانی نمایشگاه قرآن است که معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به آن اشاره کرده است، این بوستان تاکنون میزبان نمایشگاه‌های فراوانی بوده است که عمده‌ترین آنها نمایشگاه‌های بهاره و پائیزه و عطر سیب بوده است. این بوستان در ماه مبارک رمضان و در زمان بازگشایی مدارس نیز میزبان نمایشگاه‌هایی بوده است.

4 ورودی برای دسترسی بهتر
بوستان ولایت دارای چهار ورودی است که ورودی اصلی آن از ضلع جنوبی و خیابان علوی است،‌ علاوه بر این ورودی اصلی، از اتوبان آیت‌آلله سعیدی و نیز انتهای اتوبان نواب قابلیت دسترسی دارد، اتوبان شهید تندگویان یکی دیگر از دسترسی‌های این بوستان بزرگ است، نزدیکترین ایستگاه مترو به این بوستان ایستگاه مترو قلعه‌مرغی است و غیر از آن ایستگاه دیگری در اطراف آن دیده نمی‌شود که همین امر می‌تواند جزء معایب این مکان برای میزبانی نمایشگاه قرآن باشد.
بوستان ولایت دارای رینگ داخلی به طول شش کیلومتر است که به احتمال زیاد در صورت میزبان شدن، از آن برای تمرکز بخش اصلی نمایشگاه قرآن استفاده خواهد شد، این رینگ دایره شکل است و فضای متمرکزی را ایجاد کرده است.

ویژگی‌ها و امکانات
یکی از ویژگی‌های منحصربه فرد این بوستان که در دو گزینه دیگر میزبانی نمایشگاه قرآن کمتر دیده می‌شود، ‌بحث پارکینگ است، معضلی که سال گذشته مشکلات عدیده‌ای را برای برگزارکنندگان نمایشگاه قرآن به وجود آورد، بوستان ولایت دارای 15 هزار متر مربع فضای پارکینگی در ضلع شمالی و 10 متر مربع در بخش دیگری از بوستان است.
از حیث نمازخانه و سرویس‌های بهداشتی که از دیگر معضلات باغ موزه دفاع مقدس برای میزبانی نمایشگاه قرآن در دوره گذشته بود،‌ بوستان ولایت دارای وضعیت مناسبی است، ‌این بوستان دارای فضای نمازخانه‌ای به ظرفیت 500 نفر است و این علاوه بر فضای باز آن است. همچنین این بوستان دارای 240 چشمه سرویس بهداشتی است که رقم مناسبی برای میزبانی از نمایشگاهی در ابعاد نمایشگاه قرآن به نظر می‌آید. در این بوستان تمهیدات نسبتاً خوبی برای تسهیل در عبور و مرور جانبازان و معلولان اندیشیده شده است.

معضلی به نام فضای باز
با وجود همه این مزایا که برشمرده شد، اما همچنان باز بودن فضای این بوستان و مشکلات مختص به آن می‌تواند هزینه‌هایی را بر مسئولان برپایی نمایشگاه قرآن جهت استفاده از سازه‌های موقتی تحمیل کند. استقرار جغرافیایی این بوستان با توجه به برپایی نمایشگاه قرآن تا ساعات پایانی شب نیز موضوع قابل تأمل دیگری برای مسئولان برگزارکننده نمایشگاه بین‌المللی قرآن خواهد بود. 
بوستان ولایت در ماه مبارک رمضان و در سال‌های اخیر میزبان نمایشگاهی با حدود 200 تا 300 غرفه بوده است که در آن محصولات فرهنگی به نمایش گذاشته می‌شود و باید این موضوع و تداخل آن با نمایشگاه قرآن مد نظر قرار داد.
مصلای تهران
شاید کسی تا دو سال قبل فکر نمی‌کرد که نمایشگاه قرآن در دوره بعد، از مصلی قرآن دور شود و یکی از طولانی‌ترین نمایشگاه‌های کشور جای خود را در فهرست نمایشگاه‌های مصلی تهران از دست بدهد چرا که نام نمایشگاه قرآن و مصلی تهران نزد قرآنیان و عموم مردم به هم گره خورده بود. اما این اتفاق افتاد و دوره بیست و دوم نمایشگاه قرآن در فضای مفرح اما غیرمتمرکز باغ موزه دفاع مقدس برگزار شد. اقدامی که مخالفان و موافقان زیادی را در مقابل خود دید.

مجتمع بزرگ مصلّای امام خمینی در ۲۰٤هکتار از اراضی عبّاس‌آباد در زمینی به وسعت ۶۵ هکتار که از شمال به بزرگراه رسالت از جنوب به خیابان عباس‌آباد از شرق به خیابان شهید قنبرزاده و از غرب به بزرگراه شهید مدرس محدود است، احداث شده و البته هنوز هم در حال احداث است.
موقعیت مصلی در گسترده شهر تهران از دیدگاه‌های متفاوتی نظیر دسترسی راحت، نزدیک بودن به جمعیت میلیونی مورد بررسی قرار گرفته است بنابر این میزبانی این مجموعه از نمایشگاه قرآن ظرفیت حضور میلیونی بازدیدکنندگان را در دل خود دارد، امکانی که دو گزینه دیگر میزبانی کمتر از آن برخوردار هستند.
طراحی مصلای تهران به گونه‌ای است که باهدف میزبانی از نمایشگاه‌ها و همایش‌ها مختلف و گوناگون بوده است و به همین دلیل است که در سال‌های اخیر نمایشگاه‌های متعددی در آن برگزار شده است،‌ علاقه‌مندی نهادهای برگزار کننده همایش‌ها و نمایشگاه‌ها به این مجموعه به دلیل تمامی امکاناتی که دارد باعث شده است تا برنامه این مجموعه در سال 94 از هم اکنون بر روی خروجی پایگاه‌ اطلاع‌رسانی آن قرار گرفته باشد.
نکته جالب ماجرا این است که در سایت اطلاع‌‌رسانی مصلای تهران به میزبانی این مجموعه از نمایشگاهی با عنوان نمایشگاه قرآن که مدت آن 30 روز اعلام شده، اشاره شده است. ‌برای پیگیری این که این نمایشگاه همان نمایشگاه بین‌المللی قرآن است یا خیر چیزی غیر از بوق‌های ممتد تلفن‌های این مجموعه که کسی جوابگوی آن نبود، حاصل نشد.

مصلای تهران در واقع احداث شده است تا میزبانی مناسب در قلب شهر تهران با دسترسی آسان برای انجام فرائض دینی، همایش‌های ملی و مذهبی، نمایشگاه‌های بزرگ فرهنگی و گردهمائی‌های همگانی باشد.
در مصلی سالن‌های متعددی به منظور برگزاری گردهمایی‌ها و سمینارهای داخلی و بین‌المللی، همچنین موزه انقلاب اسلامی، آمفی تئاتر، مرکز مطالعات و تحقیقات بین‌المللی اسلامی، موسسه آموزشی علوم اسلامی، مرکز آموزشی صنایع دستی و هنر های اسلامی و ایرانی، بنای یادمان وداع امت با امام(ره)، بازار صنایع دستی، محصولات فرهنگی، نشریات و...طراحی شده است. که البته محل استقرار نمایشگاه بیشتر در شبستان مصلی خواهد بود.

مصلای تهران با واقع شدن در نواحی مرکزی تهران دارای بهترین دسترسی نسبت به دو گزینه دیگر میزبانی نمایشگاه قرآن است،‌ این مجموعه به لحاظ امکانات پارکینگی نیز شرایط چندان بدی ندارد و به همه اینها باید فضای مسقف آن را اضافه کرد که همین امر هزینه‌های زیادی را که برای ساخت سازه‌های موقت که برای برپایی نمایشگاه قرآن در فضای باز نیاز است نیز خودبه خود از بین خواهد برد.
بسیاری از افرادی که در ادوار گذشته نمایشگاه قرآن که به میزبانی مصلای تهران برگزار شد، تنها معضل آن را تهویه نامطلوب آن می‌دانند، ‌تهویه‌ای که البته در دوره بیست و یکم تا حدودی مطلوب شده بود اما نارضایتی‌ها همچنان ادامه داشت. مصلای تهران به لحاظ نمازخانه و سرویس‌های بهداشتی نیز اگرچه به پای بوستان ولایت نمی‌رسد اما شرایطی به مراتب بهتر از باغ موزه دفاع مقدس دارد.
حال این سؤال مطرح است که آیا در انتخاب مکان برپایی نمایشگاه قرآن، خواسته مردم در نظر گرفته می‌شود یا ... آنچه که مسلم است اینکه نمایشگاه قرآن برپا می‌شود تا عامه مردم به بازدید از آن پرداخته و با دستاوردهای قرآنی کشور بیشتر از قبل آشنا شوند، عموم مردم و علاقه‌مندان به قرآن به عنوان اصلی‌ترین جامعه هدف نمایشگاه قرآن همیشه ثابت کرده‌اند که حتی اگر نمایشگاه قرآن در دوردست ‌ترین نقطه ممکن برگزار شود باز هم بازدید از آن را در صدر برنامه‌های خود قرار خواهند داد اما بهتر نیست رنج این بازدید در ماه مبارک رمضان را با انتخاب مناسب‌ترین مکان برای برپایی نمایشگاه قرآن برای آنها به حداقل برسانیم.
خبرگزاری ایکنا ضمن انجام گفت‌وگوهای کارشناسی با فعالان قرآنی کشور و انعکاس آن این آمادگی را دارد که نظرات احتمالی مخاطبان را در مورد بهترین گزینه میزبانی از نمایشگاه قرآن، در اختیار مسئولان امر قرار دهد.