پاسخ به یک شایعه درباره قراء متقدم مصری

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، شایعه‌ای در زمینه نسبت فامیلی سه قاری بزرگ مصری شعشاعی، شعیشع و عبدالباسط مدت زیادی است که وجود دارد این شایعه به حدی است که به هنگام فوت شعیشع به تاریخ دوم تیرماه 91 سایت‌ها و خبرگزاری‌ها اینگونه تیتر زدند که «دایی عبدالباسط فوت کرد» ظاهرا این شایعه از مدت‌ها قبل در اذهان عمومی بوده است و علت و علل آن معلوم نیست. حتی در پی گفت‌وگوی النعیمی، خطیب و قاری ملی عراق و کارشناس و مشاور برنامه‌های قرآنی در شبکه‌های ماهواره‌ای عربی در خصوص انتساب فامیلی ابوالعینین شعیشع با عبدالباسط و شعشاعی سخن به میان آمده است که این مصاحبه در ویژه‌نامه شماره47 «رایحه» خبرگزاری ایکنا(24 آبان87) نیز قابل مشاهده است.

ایکنا در این باره نظر دو پیشکسوت قرآنی را جویا شده است که در ادامه می‌خوانید.

تفاوت زادگاه و لهجه؛ دلایل آشکار بر رد نسبت فامیلی

محمدتقی مروت، قاری بین‌المللی و پیشکسوت قرآنی با توجه به نشست و برخاست چندین ساله‌اش با این بزرگان عصر طلایى تلاوت قرآن مجید در مصر در خصوص ابوالعینین شعیشع گفت: آنها مرا مانند فرزندانشان پذیرفته بودند و با خصوصیات زندگى آنان آشنایى کافى دارم. اولاً مرحوم أبوالعینین شَعِیشَع در قریه بیلا از توابع استان کفر الشیخ که در مصر سُفْلىٰ واقع است، متولد شده است و نه مصر عُلیا.

لهجه ابوالعینین همیشه لهجه «بحرى» بوده است یعنى لهجه مردم دلتا. اغلب استان‌هاى مصر که در دلتاى مصر واقع هستند ارتفاع ناچیزى از سطح دریاهاى آزاد دارند که ارتفاع برخى از آنان حتى از سطح دریا کمتر از یک متر است. به همین جهت دلتاى نیل را مصرى‌ها مصر سُفلى یعنى زمین بى‌ارتفاع و «وجه بحرى» مى‌نامند. از قاهره به طرف جنوب تا اسوان و مرز سودان به جهت داشتن ارتفاعاتى کوهستانى که تا احیانًا ۳۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا است مصر عُلیا مى‌خوانند.

زادگاه مرحوم عبدالفتاح الشعشاعى در بخشى از استان منوفیه بنام اشمون بوده که آن هم در وجه بحرى یعنى دلتاى رود نیل واقع است و شاید بخاطر شباهت نسبتاً نزدیک نام الشعشاعى با شعیشع این استنباط را کرده‌اند. اما مرحوم عبدالباسط که متولد بخش أرمنت از توابع استان قِنا که در ۴۰۰ کیلومترى قاهره و ۶۲۰ کیلومترى «بیلا»ى کفر الشیخ واقع است، چطور مى‌تواند خواهرزاده مرحوم شَعِیشَع باشد. بنابر این محل تولد ۶۲۰ کیلومتر با هم فاصله دارند؟ ثانیاً لهجه گویش عبدالباسط لهجه غلیظ صعیدى (متعلق به وجه قبلى مصر علیا) است که تفاوت بسیارى با لهجه مردمان وجه بحرى یعنى دلتاى رود نیل دارد. لهجه غلیظ بحرى و صعیدى؟

مثلًا شایعه کرده بودند که عبدالباسط خلبان بمب‌افکن‌ها و مرحوم المنشاوى تیمسار ارتش مصر بوده که در جنگ ۱۹۷۳ به شهادت رسیده در حالى که این بنده خدا در سال ۱۹۶۹ به بیمارى «بلهارسیا» التهاب کبدى حاد از دنیا رفته و یا این شایعه که شخصى بخاطر صداى خوش عبدالباسط در صحن کاظمین سکته مى‌کند.

ابوالعینین به مانند پدر برای تمامی قاریان بود

همچنین عبدالرسول عبایی، مدرس و داور بین‌المللی قرآن با تأکید بر اینکه قاری مشهور مرحوم استاد «عبدالفتاح شعشاعی» نه عموی شعیشع بوده و نه مرحوم استاد «عبدالباسط محمد عبدالصمد» خواهرزاده این استاد است، بیان کرد: هیچ نسبت فامیلی میان آنها وجود ندارد چون خودم شخصاً از ابوالعینین شعیشع این موضوع را پرسیدم.

عبایی ادامه داد: اما فرزندان عبدالباسط با ابوالعینین احساس فامیلی می‌کنند یعنی خیلی برای این استاد، احترام قائل بوده‌اند و این هم به دلیل آن بوده است که ابوالعینین به مانند پدر برای تمامی قاریان بود.

وی تصریح کرد: همانطور که شعیشع به ایران می‌‌آمد آن احساس پدری‌اش را نسبت به قاریان می‌دیدیم و لذا کل قراء او را دوست داشتند. او همیشه به فکر قراء بود و قاریان را مورد لطف قرار می‌داد به طوری که در مصر، خودش اتحادیه قراء را تشکیل داد و گاهی حتی درآمدش را در راه کمک به این اتحادیه هزینه می‌کرد.