فعالیت‌های قرآنی در کشور متولی واحدی ندارد/ ضرورت تأسیس نهاد «قرآن و عترت»

حجت‌الاسلام جمال ایزدی، معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، با بیان اینکه دو دیدگاه در خصوص مسابقات قرآن اوقاف و حضور متسابقان خراسانی در این رویداد بزرگ قرآنی وجود دارد، ابراز کرد: یک برداشت این است که با توجه به سابقه درخشان خراسان رضوی در سال‌های قبل و موفقیت‌هایی که شاهد آن بودیم، باید بررسی شود که چرا امسال این اتفاق نیفتاد و آنچه که مطلوب بود، رخ نداد و آیا این مطلب افت محسوب می‌شود؟.

معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی به برداشت دوم از اين مسئله اشاره كرد و افزود: مي‌توان از اين جنبه نگريست كه استان خراسان در مسابقات قرآن اوقاف افتی نداشته است، بلکه این استان‌های دیگر بودند که پیشرفت خوبی داشتند، شاید از خراسان رضوی الگو گرفته‌اند و در کنار تلاش به این توفیقات در عرصه قرآن دست پیدا کرده‌اند.
 
ایجاد مؤسسه تخصصی؛ راهکارهای پرورش نخبگان قرآنی

وی با بیان اینکه یکی از راهکارهای پرورش نخبگان قرآنی ایجاد یک مؤسسه تخصصی در این زمینه است، گفت: در واقع کسانی که دغدغه در این حوزه دارند، می‌توانند با تأسیس این مؤسسه، استعدادهای درخشان قرآنی را در استان شناسایی و در حوزه‌ها و رشته‌های مختلف متولی تربیت و تقویت برنامه‌های قرآنی شوند.

حجت‌الاسلام ایزدی ادامه داد: یعنی وقتی مشخص شد فردی استعداد دارد و می‌تواند در مسابقات به موفقیت برسد، این مؤسسه با ارائه خدمات مضاعف به وی زمینه رشد بیشتر او را فراهم کند، مانند مؤسساتی که در زمینه آموزش وارد می‌شوند و با تلاش آن‌ها افراد قابل توجه‌ای به توفیقات در این عرصه دست می‌یابند.

وی تصریح کرد: برای نخستین بار است که من این پیشنهاد را مطرح می‌کنم، لذا با حضور افراد و نخبگان مختلف استان، این پیشنهاد می‌تواند مورد ارزیابی و نظرسنجی قرار گیرد تا به تجمیع مناسب برسیم، همه افراد می‌توانند ورود پیدا کنند و نظرات خود را ارائه دهند تا زمینه پیشرفت در عرصه قرآنی برای استان فراهم شود.

معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی با بیان اینکه در خراسان می‌توان این چنین کاری را با همکاری یکدیگر انجام داد، عنوان کرد: وجود مؤسسات مختلف منافاتی با اوقاف که عنوان متولی مسابقات قر‌آن را یدک می‌کشد، ندارد؛ زیرا فعالیت‌های قرآنی در رشته‌های مختلف متولیان مشخصی دارد.

وی با بیان اینکه درست است که به شکل مشخص اوقاف متولی مسابقات قرآن است اما در کنار آن شاهد برگزاری مسابقات متنوع قرآنی نیز هستیم، اضافه کرد: نهادهای مختلف از جمله آموزش و پرورش و دیگر مؤسسات برای خود مسابقات قرآن را با محوریت و مدیریت اداره اوقاف انجام می‌دهند و در این عرصه حضور دارند.

حجت‌الاسلام ایزدی عنوان کرد: همچنین به جهت تأکید رهبر معظم انقلاب طی چند سال گذشته نسبت به تربیت 10 میلیون حافظ قرآن، اوقاف نیز در این مقوله ورود پیدا کرده است و در کنار مسابقات طرح حفظ را شروع و به موفقیت‌های خوبی نیز دست یافته است.

وی مأموریت اصلی اوقاف در زمینه قرآن را مسابقات دانست و گفت: در واقع هر سازمان و دستگاهی اگر بخواهد مسابقات قرآن را برگزار کند، باید از اوقاف مجوز دریافت کند که در حال حاضر نیز شاهد مسابقات مختلف و متنوع با محوریت و همکاری اوقاف هستیم، لذا در این راستا مانعی وجود ندارد که یک مؤسسه مردمی نیز ورود پیدا کرده و موضوع فعالیتش این باشد که استعدادهای قرآنی را شناسایی و برای پرورش آن‌ها تلاش کند.  

اوقاف تنها متولی برگزاری مسابقات قرآن است و نه آموزش 

معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی با بیان اینکه وظیفه اصلی اوقاف برگزاری مسابقات قرآنی است و نه آموزش، افزود: مؤسسات و افراد مؤثر در این حوزه باید زمینه‌ای را فراهم کنند تا علاقه‌مندان در مسابقات شرکت کنند، از طرفی طبق قوانین، اوقاف در بحث آموزش وظیفه‌ای ندارد، اما تا حدودی نیز در این عرصه وارد شده است.

وی ادامه داد: مثلا برگزاری دوره آموزشی قبل از مسابقات کشوری به میزبانی مشهد که البته جنبه آموزشی نداشت، بلکه ارائه راهکار و آشنایی متسابقان با قوانین آئین‌نامه این مسابقات بود، نمونه‌ای از این برنامه‌ها است، اما اینکه اوقاف تکلیفی در زمینه آموزش داشته باشد، در قوانین آن نیامده است.  

حجت‌الاسلام ایزدی با بیان اینکه آموزش به متسابقان نیازمند برگزاری دوره‌های فشرده است، ابراز کرد: یک متسابق ثمره سال‌ها تلاش و زحمت و آموزش است، لذا با برگزاری یک یا چند دوره مختصر نمی‌توان به پرورش نخبه دست یافت، از طرفی باید توجه داشت که مسابقات عاملی برای تشویق و معرفی استعدادهای قرآنی است که در جای خود مناسب و لازم است، اما این مسابقات نباید سبب دورشدن قاریان از قرائت‌های مجلسی و فعالیت‌های قرآنی دیگر شود و آن‌ها را تضیف کند.  

وی با بیان اینکه یک قرائت مسابقه‌ای و یک قرائت محفلی داریم، گفت: در حال حاضر مردم از قرائت‌های محفلی بیشتر استقبال می‌کنند، لذا نباید از این فضا دور شده و تحت تأثیر قرار گیریم، از همین رو دستگاه‌های متولی و کسانی که در عرصه آموزش فعال هستند و مأموریت آن‌ها این است، باید زمینه‌هایی را برای تقویت این عرصه‌ فراهم کنند.

معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی با اشاره به نهادهایی که در بحث آموزش قرآن ورود پیدا می‌کنند، ادامه داد: به شکل مشخص مأموریت آموزش قرآن به سازمان تبلیغات اسلامی و دارالقرآن کریم این مجموعه واگذار شده است، در کنار آن نهادهای دیگر مانند معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد نیز در این حوزه حضور دارند.

افراد موفق در مسابقات، خروجی مؤسسات قرآن نیستند

وی با بیان اینکه مؤسسات مردمی که خواستار دریافت مجوز هستند باید به این نهادها مراجعه کنند، عنوان کرد: البته کسی که در مسابقات به موفقیت دست پیدا می‌کند، خروجی این مؤسسات نیستند لذا عدم موفقیت آن‌ها در مسابقات نتیجه کوتاهی این دو نهاد به شمار نمی‌رود.

حجت‌الاسلام ایزدی تصریح کرد: این فرد نتیجه و خروجی جلسات قرآنی مردمی است، لذا این مؤسسات تنها به آن‌ها جهت می‌دهند، وگرنه ذخیره قرآنی آن‌ها از قبل در این جلسات قرآن خانگی و مردمی شکل گرفته است و در مؤسسات تنها تقویت شده و جهت پیدا می‌کند.  

وی در پاسخ به این سؤال که آیا جلسات خانگی قرآن توسط اوقاف مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، اظهارکرد: این جلسات خانگی و مردمی است و امکان رصد همه آن‌ها وجود ندارد، ضمن اینکه این امر وظیفه اوقاف نیست؛ این نهاد در جلسات طرح حفظ که در مکان‌های متفاوت برگزار می‌شود، به شناسایی استعدادهای قرآنی می‌پردازد.  

معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی با بیان اینکه یکی از مشکلاتی که در جامعه داریم این است که متأسفانه قرآن و عترت از یک ناحیه مدیریت نمی‌شود و مشکلات هم برگرفته از این موضوع است، تصریح کرد: به اعتقاد من باید یک مجموعه و نهادی تأسیس شود به نام «قرآن و عترت» و برای آن یک مدیریت واحد قرار داده شود.

وی اضافه کرد: همچنین در زیرمجموعه آن معاونت قرآن، معاونت عترت و چندین اداره کل می‌تواند، قرار گیرد و تمام دستگاه‌هایی که فعالیت‌های قرآنی انجام می‌دهند، زیر نظر این نهاد مدیریت شوند.

حجت‌الاسلام ایزدی ادامه داد: در این صورت همه بودجه‌های قرآنی به شکل درست و عادلانه با مدیریت این نهاد توزیع می‌شود و توسعه قرآن با برنامه‌ریزی، فکر مناسب و جهت‌دار و با یک محوریت صورت می‌گیرد و خلأهای آن نیز قابل رسیدگی بیشتر است.
 
ضرورت فرهنگ‌سازی برای حضور خودجوش مردم در عرصه قرآن همانند عترت

وی با اشاره به اینکه در موضوع عترت در سطح کشور دولت هزینه‌ای نمی‌کند، بلکه این مردم هستند که در جلسات و برنامه‌های مختلف با این محوریت، شخصا حضور پیدا کرده و هزینه‌های بسیاری را صرف می‌کنند، ادامه داد: اگر همین موضوع و اتفاق در عرصه قرآن با فرهنگ‌سازی میان مردم رخ دهد آنان نیز مانند بحث عترت خود به صرف هزینه می‌پردازند و قرآن جایگاه واقعی خود را در میان عامه مردم پیدا می‌کند.  

معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی با بیان اینکه اگر بحث قرآن را در جامعه درست مدیریت کنیم، شاهد برکات بسیار آن خواهیم بود، افزود: بنابراین اگر کار قرآن هم با فرهنگ‌سازی به شکل مردمی انجام شود و خود آنان پای کار بیایند، شاهد برکات واضح آن خواهیم بود.

وی با بیان اینکه مسابقات اوقاف به شکل ملی است و بالاترین سطح نسبت به دیگر مسابقات را دارد، در مورد عدم موفقیت بانوان قرآنی در مسابقات قرآن اوقاف نیز ابراز کرد: این موضوع به شکل خاص به تاریخ و سابقه آن باز می‌گردد، در گذشته حضور آقایان در قرآن و جلسات بسیار پررنگ بود و در نتیجه امروز شاهد ثمرات این حضور هستیم.

در سال‌های آینده شاهد خروجی خوب جلسات قرآن بانوان در مسابقات خواهیم بود

حجت‌الاسلام ایزدی تصریح کرد: از همین رو اگر بخواهیم شاهد خروجی خوبی در حوزه بانوان در بحث قرآن باشیم، باید حضور آنان را در دوره‌ها، کلاس‌های مختلف و جلسات پررنگ کنیم البته آن چیزی که امروز مشاهده می‌شود این است که درصد بالایی از مخاطبان اصلی مؤسسات و دوره‌های مختلف قرآنی را بانوان تشکیل می‌دهند لذا این حضور نشان از آینده پررنگ همراه با موفقیت در عرصه قرآن دارد.  

وی با بیان اینکه این جلسات می‌تواند به مرور با حضور اساتید نخبه از نظر کیفی نیز سطح بالاتری پیدا کند، گفت: در کنار آن نهادهای متولی نیز باید برنامه‌‌ریزی مناسبی را در کنار اساتید برای جهت‌دهی به استعدادهای خاص و پرورش آنان جهت بالارفتن خروجی جلسات بانوان انجام ‌دهند.

معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی اضافه کرد: همچنین اساتید می‌توانند بخشی از وقت خود را به شهرستان‌هایی که نیازمند حضور آنان هستند و استعدادهای ویژه‌ای دارند، اختصاص دهند تا با این حضور به شکوفایی بر‌سند و زمینه انتقال تجربیات این اساتید فراهم شده و در نهایت شاهد خروجی خوب در سال‌های آینده باشیم.  

وی در ادامه علت نبود فردی به عنوان همراه و هماهنگ‌کننده از اوقاف خراسان رضوی همراه متسابقان در مسابقات قرآن مرحله کشوری را وجود قوانین سازمان اوقاف دانست که براساس آن هیچ نیروی اداری نباید متسابقان را همراهی کند و گفت: سال گذشته مسابقات یک مرحله‌ای انجام می‌شد و همه متسابقان با یکدیگر اعزام می‌شدند لذا یک یا دو نفر همراه از طرف اوقاف آن استان، شرکت‌کنندگان را همراهی می‌کرد.

حجت‌الاسلام ایزدی، افزود: اما امسال که مسابقات چند مرحله‌ای شده است و متسابقان گروه گروه اعزام می‌شدند، امکان همراه شدن کسی وجود نداشت، از طرفی اگر هزینه‌های همراهان متسابقان را در سطح کشور در نظر بگیریم، مبالغ زیادی می‌شود و این برخلاف قوانین سازمان است. 

نبود همراه با متسابقان در مرحله کشوری؛ از سیاست‌های اوقاف

وی ادامه داد: از همین رو چند نفر از خود مسابقات بنا به تمایل خود به عنوان سرپرست گروه خود انتخاب می‌شدند، همچنین بدان جهت که امسال بخش شکوفه‌ها از بزرگسالان جدا شد و همه متسابقات 18 سال به بالا بودند، کمتر نیازمند حضور فردی به عنوان سرپرست بوده و خود از عهده برنامه‌ها در مسابقات کشوری برمی‌آمدند.  

معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی در پاسخ به این سؤال که بدون شک وجود همراه با متسابقان از استرس آنان می‌کاهد، با بیان اینکه نمی‌خواهم با این صحبت شما مخالفت و یا موافقت کنم، گفت: روال سیستم است که این‌گونه باید مدیریت و تدبیر شود و خود سازمان اوقاف برای همه نیازهای متسابقات از جمله اسکان و دیگر موارد، افرادی را انتخاب کرده که آنان در محل مسابقات به او مراجعه می‌کردند.

وی ابراز کرد: البته باید توجه کرد که ظرفیت و امکانات استان کرمانشاه در مقایسه با تهران و مشهد پایین‌تر است و حضور چنین جمعیتی سبب حداقلی‌شدن این امکانات می‌شود، لذا در حد توان و براساس امکاناتی که این شهرستان از آن برخوردار بود، نیازهای متسابقان برآورده شد.

حجت‌الاسلام ایزدی با بیان اینکه از طرفی برخی از متسابقانی که به مراحل بعد راه پیدا نمی‌کردند، خود خواهان بازگشت زودتر به شهرشان بودند، افزود: لذا این امر سبب می‌شود بلیطی که برای رفت‌وآمد متسابقان از قبل هماهنگ‌شده کنسل شده و تغییر کند؛ بنابراین برخی افراد دچار مشکل شدند و خود دوباره بلیط برگشت تهیه کردند، اما ما با پیگیری مکرر و هماهنگی تلاش کردیم که بهترین امکانات به ویژه برای رفت‌وآمد درنظر گرفته شود.  

وی در مورد مسابقات قرآن اوقاف مرحله شهرستانی که به میزبانی قوچان برگزار شد، نیز اظهار کرد: برای ارزیابی سطح کیفی این مسابقات طبق نظرسنجی که از خود متسابقان صورت گرفت، نتیجه کلی ارزیابی بخش آقایان خوب و به بخش بانوان هم امتیاز 60 تعلق گرفت.

معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی ادامه داد: از طرفی باید توجه کرد آن زمانی که من مسئولیت این کار را بر عهده گرفتم، نیمه‌های کار مسابقات بود و برنامه‌های دیگری مانند دهه کرامت، دهه ولایت و ... را نیز در پیش داشتیم.

وی ابراز کرد: از طرفی اوقاف هم حدود سه ماه بود که معاون فرهنگی نداشت، لذا بخشی از مسئولیت کار به سید جعفر حسینی، کارشناس قرآنی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی سپرده شد که البته قبل از آن مسئولیت طرح حفظ را به خوبی انجام داده بودند، از طرفی قوانین نیز تغییر کرد و بخش شکوفه‌ها از بزرگسالان جدا شد و باید برنامه‌ریزی دیگری انجام می‌دادیم.

سیاست اوقاف؛ برگزاری مسابقات مرحله استانی در شهرستان ها است                                       

حجت‌الاسلام ایزدی عنوان کرد: یکی از سیاست‌های اوقاف این است که مسابقات استانی در مشهد متمرکز نشود و براساس رایزنی که با شهرستان‌های استان داشتیم، مسئولان شهرستان قوچان اعلام آمادگی کرده و همکاری خوبی داشتند و در نهایت مسابقات در این شهرستان برگزار شد.

وی اظهار کرد: لذا باید به امکانات این شهرستان نیز توجه کرد، البته این مسابقات بهترین فرصت برای شهرستان بود، زیرا در کنار برگزاری مسابقات، فعالیت‌های فرهنگی متنوعی توسط نیروهای اوقاف در سطح این شهرستان برگزار شد تا در نهایت ترویج فرهنگ قرآنی را در استان و این شهرستان شاهد باشیم.

معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی تصریح کرد: همچنین اقدام دیگری که اوقاف خراسان انجام داد این بود که مبلغ هدایایی که طبق قوانین باید به متسابقات مرحله استانی اختصاص می‌یافت با پیش‌بینی‌های ما در راستای تشویق بهتر منتخبان افزایش پیدا کرد.