آداب معاشرت فردی و اجتماعی از نگاه قرآن و روایات
کانون خبرنگاران نبأ: امام جمعه نیک‌شهر طی سخنانی به تبیین آداب معاشرت فردی و اجتماعی از نگاه قرآن و روایات پرداخت و گفت: برخی از آداب متوجه ترک برخی از رفتارهاست و برخی دیگر نیز رفتارهایی است که باید به عنوان رفتارهای درست و سالم مورد توجه قرارگرفته و بر آن اهتمام ورزیده شود.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبا، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد لطیفیان سرگزی، امام جمعه نیک‌شهر در گفتمان دینی «حقیقت اسلام» که در آستانه سی‌و‌هفتمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، در این شهرستان برگزار شد، گفت: برخی از آداب متوجه ترک برخی از رفتارهاست و برخی دیگر نیز رفتارهایی است که باید به عنوان رفتارهای درست و سالم مورد توجه قرارگرفته و بر آن اهتمام ورزیده شود. امام سجاد(ع) در روایتی درباره احترام یک مسلمان به معلم می‌فرمایند «صدایت را از صدای او بلندتر نکن و هرگاه کسی از او چیزی بپرسد تو در پاسخ پیش‌دستی نکن».
مصادیق آداب معاشرت
وی با اشاره به مصادیقی از آداب معاشرت، اظهار کرد: از مصادیق آداب معاشرت با همسر این است که با صدای خوش به او سلام کنید، همیشه در را برایش باز کنید، با روی خوش با او صحبت کنید، جلوی دیگران احترامش کنید، به احترام او از جای برخیزید، جای خود را به او بدهید، در لباس پوشیدن و آماده شدن کمکش کنید، هنگام خروج از منزل بدرقه‌اش کنید، در مواقعی خاص دستان او را بگیرید، نیازهای عاطفی و مالی او را جویا شوید.
استاد دانشگاه پیام نور نیک‌شهر همچنین با اشاره به مصادیق آداب معاشرت با همکاران و مردم، بیان کرد: از مصادیق آداب معاشرت با همکاران و مردم این است که باید به حریم شخصی، مقام و شخصیت همکار احترام گذاشت، به بهترین وجه ممکن به او کمک کرد، نزد دیگران از کاستی‌ها و ناتوانی‌های او سخنی نگفت، از کار و فعالیت خوب او تعریف کرد.
لطفیان با بیان اینکه ما انسان‌ها تمام لحظات زندگی را در ارتباط با خداوند، خود، خانواده، دوست، همکار، مشتری، همسایه، فامیل و طبیعت می‌گذرانیم، یادآور شد: در قرآن کریم حدود 65 بار واژه انسان یاد و توصیف شده است. برخی از آیات بعد منفی و برخی بعد مثبت نفس انسان را معرفی می‌کند تا انسان با شناخت ویژگی‌های خود بتواند راه درست را انتخاب کند.
مراتب نفس
امام جمعه شهرستان نیک‌شهر اظهار کرد: نفس شامل هفت مرتبه اماره یا نفس سرکش، لوامه یا نفس ملامت‌گر، ملهمه یا نفس الهام‌پذیر از عقل، مطمئنه یا نفس آرام و تسلیم شده، راضیه یا نفس خشنود و راضی، مرضیه یا نفس خشنودکننده، نفس قدسی یا نفس متزکی و صاف و پاک، است. نفس مطمئنه در اثر تزکیه حاصل می‌شود، نفس راضیه به مقام تسلیم حق و حقیقت نائل شده و رضایت بندگی خدا را تجربه می‌کند.
نفس مرضیه؛ مقام بندگی خداوند
وی گفت: در نفس راضیه، مرحله رضایت یک طرفه است؛ یعنی انسان از انجام وظایف خود طبق قواعد دینی و عملی راضی است. انسان با رسیدن به مرتبه نفس مرضیه، ضمن استمرار جهاد با نفس، با اعتدال به انجام وظایف دنیوی و اخروی خود می‌پردازد؛ در این مرتبه که انسان به مقام بندگی خداوند نائل آمده و خداوند از کارهای او راضی و خشنود است، مقام همنشینی با بندگان خاص خداوند، پیامبران، صدیقین، شهدا و صالحینی که خداوند از آن‌ها راضی است را داراست.
حجت‌الاسلام لطیفیان در ادامه به ویژگی‌های مبلغان پرداخت و عنوان کرد: انسان‌های بزرگ با ساده‌زیستی بهترین مبلغ بودند در آیه 69 سوره مبارکه عنکبوت آمده است «وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ؛ و كسانى كه در راه ما كوشيده اند به يقين راههاى خود را بر آنان مىنماييم و در حقيقتخدا با نيكوكاران است». انسان‌های بزرگ به ما آموختند که الگو بودن، مهارت‌های ارتباطی، رهبری منتهی به نفوذ، آراستگی ظاهری و پوشش، ساده‌زیستی، درگیر نبودن در مسائل اقتصادی، تطبیق مباحث مطرح شده با مصداق‌های روز و مناسبت‌ها، منظم بودن و ... می‌تواند در تبلیغ موثر باشد. ما می‌توانیم با شناخت، خداجویی، ایمان، عمل صالح، مقاومت، عدالت و توکل که ابزارهای جهاد با نفس هستند به این مقام قدسی نائل شویم.
نفس اماره؛ محرک لذات زودگذر دنیوی
وی با معرفی قوای نفس درباره شیوه‌های دشمنی نفس اماره، گفت: قوای چهارگانه نفس عبارتند از قوه عقلانی (فرشته صفت)، قوه وهم (شیطان صفت)، قوه شهوت (حیوان صفت) و قوه غضب (درنده صفت). شیوه‌های دشمنی نفس عمدتا شیوه‌های درونی و باطنی است که از قوای غضب، شهوت و وهم گرفته تا مال، اولاد، جاه، مقام، آمال و آروزهای دور و دراز را شامل می‌شود.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی نیک‌شهر افزود: از جمله شیوه‌های دشمنی نفس اماره می‌توان به مواردی همچون تحریک به شنیدن غیبت، دروغ، دور شدن از صدای حق و علم، کم‌فروشی، دزدی و ... اشاره کرد. نفس اماره بیشتر به لذات زودگذر توجه دارد به این دلیل غفلت از حق و هدف خلقت، سرگرم کردن به دنیا و لهو و لعب، تملق و چاپلوسی منافقانه، فریبکاری و خیانت و ... در سرلوحه کار خود قرار می‌دهد تا انسان را وادار به گناه و انحراف از حق کند.
خواص و اولیاء از نفس اماره مصون نیستند
وی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌ها و خصلت‌های نفس اماره، حریص بودن انسان بر گناه و معصیت و به دنبال ارضای تمایلات و غرایز است، گفت: این حرص تا حدی است که حتی خواص و اولیاء و انسان‌های برگزیده‌ای چون یوسف نبی نیز از شر آن ایمن و مصون نبوده و اعتراف کردند که اگر عنایت خداوند نبود نفس اماره نیز ما را می‌برد. در کتاب چهل حدیث امام خمینی(ره) با تفسیر آیه 24 سوره یوسف «وَلَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَهَمَّ بِهَا لَوْلا أَن رَّأَى بُرْهَانَ رَبِّهِ كَذَلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاء إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِينَ» به این موضوع به تفصیل پرداخته شده است.
امام جمعه نیک‌شهر در پایان یادآور شد: نفس اماره به واسطه صفات رذیله اخلاقی (کبر و خود بزرگ‌بینی، دروغ، کینه، حرام‌خوری، حسد، ریا، نفاق، سخن‌چینی، عجب، خیانت و ...) انسان را به تباهی و هلاکت می‌کشاند. لذا؛ در این زمینه صحیفه سجادیه با بیان مفاهیم اخلاقی جلوی زمینه‌های سوء‌استفاده شیطان از انسان را گرفته و او را در مسیر هدایت الهی و اخلاق انسانی قرار می‌دهد.
