وحید یاوری، رییس مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع) در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، عنوان کرد: برگزاری کرسیهای مشترک با حوزه علمیه و نیز دانشگاههای کشور به منظور تقویت پیوند حوزه و دانشگاه و انتقال فضای علمی حاصل از برگزاری کرسیها به سایر نقاط کشور صورت میگیرد.
رییس مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع)، پیشتر از برگزاری 23 کرسی مناظره علمی با حضور اعضای هیئت علمی دانشگاه و اساتید و فضلای حوزه علمیه از سال 1393 تاکنون خبر داده بود.
ایکنا: رویکرد دانشگاه امام صادق در برگزاری کرسیهای آزاد اندیشی، نقد و مناظره چگونه است؟ آیا برگزاری کرسیها تنها معطوف به محیط این دانشگاه است؟
یکی از اقداماتی را که در دانشگاه امام صادق(ع) پیگیری کردهایم، برگزاری کرسیهای مشترک در خارج از دانشگاه بوده است؛ به این نحو که بخشی از حمایت مالی برای برگزاری کرسی و نیز هماهنگی برای حضور اساتید از سوی دانشگاه امام صادق(ع) انجام و کرسی در خارج از دانشگاه برگزار میشود.
برای مثال برخی کرسیها که محوریت اصول و فقه حکومتی داشته است، پس از امضای تفاهمنامه همکاری به طور مشترک با انجمن علمی اصول فقه حوزه علمیه قم برگزار شده است که تاکنون 9 کرسی را در این زمینه برگزار کردهایم که یک استاد از دانشگاه امام صادق(ع) و یک استاد از حوزه علمیه در آن به مناظره علمی پرداختهاند و میتوان گفت که با این شیوه، گامی در راستای وحدت حوزه و دانشگاه برداشته شده است؛ برگزاری 9 کرسی مشترک با حوزه علمیه قم که از این تعداد چهار کرسی به میزبانی انجمن علمی اصول فقه در قم تشکیل شده است، دو کرسی در اصفهان و دو کرسی مشترک با دانشگاه عدالت از جمله تلاشهای دانشگاه به منظور انتقال این فضا به سایر نقاط کشورمان بوده است.
ایکنا: نحوه برگزاری کرسی ها چگونه است؟
کرسیهایی که توسط مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع) برگزار میشود، کرسی «مناظره علمی» است که ارائه دهنده و ناقد از اعضای هیئت علمی و اساتید دانشگاه هستند؛ نحوه برگزاری این کرسیها به این شکل است که یک استاد نظر و ایدهای نو دارد و پس از طرح آزادانه نظر خویش، استاد دیگری به عنوان ناقد به مناظره با وی میپردازد؛ در برخی موارد یک ناقد و در پارهای موضوعات نیز دو ناقد در جلسه حضور دارند و در مواردی که دو ناقد در جلسه حاضر هستند، سعی کردهایم تا یکی از آنها از اساتید خارج از دانشگاه باشد که فضای گفتوگو و چالشی بیشتری برقرار گردد.
ایکنا: موضوعات کرسی ها را چگونه انتخاب می کنید؟
در اثنای کارهای پژوهشی که در دانشگاه صورت میگیرد، چالشهای فکری که دو یا سه نظر در مورد آنها وجود دارد شناسایی میشود که در پی آن نیازمند فراهم شدن عرصهای برای گرد هم آمدن و بررسی این نظرات توسط افراد صاحب فکر و نظر در آن حوزه هستیم تا نهایتا در آن موضوعات تضارب آرا شکل گیرد؛ در این مناظرات علمی گاه ممکن است که خود ارائه دهندگان بحث، به ضعف نظرشان پی ببرند یا اینکه بالعکس قوت نظرشان آشکار شود و یا گرهای فکری از ایشان و نیز شرکت کنندگان در این جلسات گشوده میگردد، موضوعات و چالش های جدیدی شناسایی می شود و دستمایههایی برای پژوهشهای آینده فراهم میگردد.
همچنین برای کسانی که در این نشستها و جلسات حاضر میشوند، نظراتی که از بنیانهای استوارتری برخوردارند آشکار میشود؛ فضایی که اغلب در سر کلاسهای درس امکان تحقق ندارد، در این مناظرات علمی مورد توجه قرار میگیرد.
موضوعات این کرسیها از دل پژوهشهای دانشگاه، نتایج مطالعات و چالشهایی که گروه های مطالعاتی و تحقیقاتی درگیر آن هستند؛ مراوده با اعضای محترم هیات علمی دانشگاه، گفتمان نظام و انقلاب، بیانات و رهنمودهای مقام معظم رهبری و ... استخراج میشود و سپس دعوت از اساتید صاحب رای و نظر صورت میگیرد که البته این مرحله کمی مشکل است و ممکن است برخی اساتید علاقمند به حضور در بحثی نباشند و یا بنا به ملاحظاتی مایل نباشند در کنار استاد دیگری قرار گیرند؛ اگر این مشکلات نیز مرتفع گردد، کرسی قطعی شده و اقدامات اطلاع رسانی برای برگزاری این کرسیها صورت میپذیرد.
ایکنا: خروجی کرسیها به چه اشکالی است؟
پس از برگزاری کرسیها سه دسته خروجی داریم که یکی از آنها، کتابچههایی است که پس از تدوین دراختیار محققان حوزه و دانشگاه قرار میگیرد؛ در تدوین این کتابچهها تاکید بر آن است که نوشتار از فضای گفتاری چندان فاصله نگیرد و بدون هیچگونه حذف، عین گفتههای اساتید را پیاده میکنیم؛ کتابچهها به صورت محدود توسط دبیرخانه هیأت حمایت از کرسیهای نظریهپردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر میشود و پس از آنکه به دست عدهای از نخبگان میرسد، از آنان میخواهیم که این کتابچهها را همراه با نقد به ما برگردانند تا زمینه گفتگوهای علمی و نیز برگزاری کرسیهای بعدی فراهم گردد.
خروجی دیگر، نماهنگهای کوتاهی است که از این کرسیها تهیه و در شبکههای اجتماعی در دسترس گروههای نخبگان قرار میگیرد تا فضای گفتمانی پیرامون آن موضوع شکل گیرد.
خروجی سوم نیز ضبط تلویزیونی برخی از کرسیهاست که با هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی و سازمان صدا و سیما صورت میگیرد و در آیندهای نزدیک از طریق شبکه چهارم سیما پخش خواهد شد.
ایکنا: استقبال از کرسیها در دانشگاه امام صادق(ع)، چگونه است؟ چه موضوعاتی بیشتر مورد استقبال قرار میگیرد؟
تاکنون از برگزاری کرسیهایی با محوریت علوم انسانی اسلامی بیش از سایر کرسیها استقبال شده و این محور از سوی دانشجویان و اعضای هیات علمی این دانشگاه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری و حتی برخی از اساتید با حضور در این جلسات، در پی یافتن پاسخی برای سوالاتشان در این کرسیها هستند؛ دغدغههایی نظیر اینکه، به منظور اسلامی کردن علوم انسانی و اجتماعی نظیر اقتصاد، حقوق، سیاست، فرهنگ و... در آغاز باید بر کدام یک از رویکردهای قرآنی، فقهی و فلسفی تکیه کرد و این رویکردها چگونه قابل جمع اند؛ آنچه این کرسی ها را جذاب می کند دغدغه های آموزشی این چنینی است.
ایکنا: متاسفانه در برخی موارد مشاهده میشود که کرسیها آزاد اندیشی، نقد و مناظره از سطح نازلی برخوردار و با آسیبهای فراوانی نیز همراه است؛ دانشگاه امام صادق(ع) برای در امان ماندن از این آسیبها چه تدبیری اندیشیده است؟
تلاش میکنیم از صوریگرایی کرسیهای نقد، مناظره و آزاد اندیشی در دانشگاه امام صادق(ع) بپرهیزیم؛ نمیخواهیم دچار فرم و صورت کار شویم و بگوییم تعدادی کرسی برگزار کردهایم و به این شکل گزارش عملکرد بدهیم یا فقط زمینه دریافت امتیاز برای کسانی را فراهم کنیم؛ بلکه واقعاً در پی آنیم تا به اولویتهای نظام جمهوری اسلامی، گفتمان انقلاب، دغدغههای مقام معظم رهبری و اولویتهای علمی و پژوهشی دانشگاه، جامه عمل بپوشانیم و به دنبال آنیم تا کرسیهایی که در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار میشود همه در جهات ذکر شده باشد و یکدیگر را تکمیل کند؛ در واقع برگزاری این کرسیها در کنار سایر قالب های علمی و پژوهشی، یکی از ابزارهای نیل به اهداف مذکور است و بنابراین ما قائل به پویایی این کرسیها نیز هستیم. به این معنا که در محورهای مدنظر مانند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت این کرسیها یک جریان مستمر خواهند بود که علاوه بر تولید ادبیات برای این حوزه به گفتمان سازی نیز میپردازند و موضوعات جدیدتری را برای کرسیهای بعدی تولید میکنند.