نشست «سال‌یابی قرآن‌های خطی به روش کربن 14» برگزار شد

به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا)، این نشست به همت مرکز «آثار برتر»، با همکاری مسئولان پروژه کورپس کورانیکوم و با سخنرانی میشائیل مارکس، مدیر این پروژه در ساختمان «بنیاد دایرة المعارف اسلامی» برگزار شد.

در این نشست ابعاد مختلف این پروژه شامل تحلیل ویژگی‌های قرآن‌های خطی کهن، قرائات قرآن، متون و شواهد مربوط به بستر تاریخی و محیط قرآن و عوامل مختلفی که در روند و نتیجه تحقیقات نقش دارند به اجمال توضیح داده شد.

میشائیل مارکس، محقق آلمانی و مدیر پروژه «کورپس کورانیکوم» آکادمی برلین-برندنبورگ آلمان در سخنرانی خود با عنوان «سال‌یابی نسخه‌‌های کهن خطی قرآن به روش کربن 14»، با ارائه توضیحات علمی درباره فرآیند انجام آزمایش‌های کربن 14 بر روی قرآن‌های خطی قدیمی قرآن و ارائه گزارشی اجمالی از آخرین نتایج حاصل از آن‌ها، از اهمیت به کارگیری روش‌های تجربی و تاثیر آن بر مطالعه و فهم تاریخ قرآن سخن گفت و در پایان به سؤالات شرکت‌کنندگان در این خصوص پاسخ داد.

وی همچنین به برخی تردیدها و تأملات روش‌شناختی در این زمینه پرداخت و گفت: ما همچنان در ابتدای راه هستیم. اما مطالب زیادی هست که باید به آنها پاسخ علمی داد. با این حال، سالیابی از طریق کربن 14 کاملا علمی و مبتنی بر شواهد مستند تجربی است. بنابراین این روش می‌تواند به نتایجی ارزشمند در خصوص کشف بسیاری از ابهامات در زمینه تعیین قدمت و اعتبارسنجی نسخ خطی قرآن منجر شود همچنان که تاکنون نیز دستاوردهای بزرگی در این باره محقق شده است.

مارکس افزود: طی سال‌های گذشته، پروژه کورپس کورانیکوم بیش از 40 نسخه خطی عمدتا قرآنی را با استفاده از آزمایش کربن 14 سالیابی کرده که نتایج آن گاه در رسانه‌ها خبرساز شده است. این پروژه رویکردی نو در قرآن‌پژوهشی غربی را مطرح کرده و البته دارای مزایا و معایب خاص خود است.

وی به برخی مسائل پیش روی سالیابی نسخ خطی قرآن به روش کربن 14 اشاره کرد که عبارتند از: جنس موادی همچون پوست حیوانات، پاپیروس، شرایط جغرافیایی، تخریب بخشی اندک از صفحات نسخ دست‌نویس جهت تحقیقات آزمایشگاهی و برخی عوامل انسانی.

وی با بیان اینکه با این تحقیق به نوعی تاریخ تحول قرآن از سده اول تا چهارم و بعد از آن را شامل می‌شود، خاطرنشان کرد: در آینده امیدواریم این کار تحقیقی پلی میان شرق و غرب ایجاد کند.

سید علی آقاییف محقق ایرانی پروژه کورپس کورانیکوم نیز در این نشست گفت: این پروژه در مجموع شامل 4 قسمت است که عبارتند از: بررسی نسخه های قرآنی، مقایسه قرائت‌های قرآن با یکدیگر، شناخت سیاق تاریخی، دینی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در عصر نزول قرآن برای شناخت بهتر متن قرآن و در نهایت شرحی تاریخی ـ ادبی در متن قرآن مبتنی بر داده‌های حاصله از سه بخش دیگر.

گفتنی است، کورپس کورانیکوم پروژه‌ای قرآنی است که از سال 2007 میلادی در فرهنگستان علوم برلین_برندنبورگ در شهر «پوتسدام» آلمان آغاز شده و به طور تخصصی به پژوهش درباره تاریخ متن قرآن می‌پردازد.

این پروژه تحقیقاتی هم اکنون با نظارت «آنگلیکا نویویرث»، مدیریت «میشائیل مارکس» و با همکاری 12 محقق در حال جریان است. انتظار می‌رود این پروژه در مجموع 18 سال به طول انجامد که در حال حاضر در میانه مسیر قرار دارد.

بنياد دایرة المعارف اسلامی، نهادی عمومی و غیر دولتی است كه در سال ۱۳۶۲ش در تهران تأسيس شد و در حوزه مطالعات جهان اسلام و ايران با هدف اصلی تدوین و نشر دانشنامه جهان اسلام آغاز به کار كرد و به ­تدريج، يكی از مراکز  اصلی و معتبر دانشنامه‌­نگاری در جهان اسلام شد.