سعیدیان در گفت‌وگو با ایکنا تشریح کرد:
توسعه رشته‌های قرآنی و معضل اشتغال فارغ‌التحصیلان
گروه دانشگاه: استاد دانشگاه و مدرس قرآن کریم با بیان اینکه مسئله بیکاری در کشور فقط مربوط به رشته‌های قرآنی نیست، اظهار کرد: رشد بی‌رویه رشته‌های دانشگاهی سنت سیئه‌ای بوده که معضلاتی را پدید آورده است.
محمدحسین سعیدیان، استاد دانشگاه و مدرس قرآن کریم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، اظهار کرد: کسانی که در رشته‌های قرآنی حال حاضر دانشگاه‌ها شرکت می‌کنند عده قابل توجهی از آنها علاقه خاصی به این رشته‌ها دارند. این دانشجویان می‌توانند مثل همه رشته‌ها به اشتغالات متنوع و مختلفی که در کشور است وارد شوند، همانطور که بسیاری از شغل‌ها هستند که افرادی از رشته‌های دیگر در آنها مشغول هستند، دانشجویان رشته‌های قرآنی نیز می‌توانند به شغل‌های دیگر دسترسی پیدا کنند.
وی افزود: عمده کارایی رشته‌های قرآنی برای حضور در عرصه‌های فرهنگی است، در وزارتخانه‌های مربوطه، در فعالیت‌های فرهنگ قرآنی، دانشگاه‌ها، نهادهای نمایندگی ولی فقیه و مهم‌تر از همه اینها، دانشجویان تربیت می‌شوند تا اگر ذوق معلمی داشته باشند برای مدارس دولتی و غیر انتفاعی به‌عنوان معلم و مربی قرآن کریم به کار گرفته شوند، این عمده اشتغالی است که می‌توان از این رشته‌ها توقع داشت.
سعیدیان در مورد وضعیت اشتغال دانشجویان رشته‌های قرآنی، بیان کرد: طبیعتاً مثل همه رشته‌ها که نیاز به تلاش است، قاعدتاً دانشجویان رشته‌های قرآنی هم همین بحث را دارند و به‌زودی جذب نمی‌شوند. آمار بیکاری در کل کشور بالاست و طبیعتاً به این رشته هم سرایت می‌کند؛ اما چون ذوق و علاقه خاصی بوده و این رشته انتخاب شده و کمتر کسانی به اجبار آمده‌اند و این رشته را انتخاب کرده‌اند، خود همین ذوق و انگیزه کافی و لازم موجب می‌شود که به نوعی پای کار و کارهای فرهنگی بایستند، تلاش کنند و کاری را جست‌وجو کنند. به نظرم تقریباً آمار خوبی از کسانی که فارغ‌التحصیل این رشته‌ها هستند و توانستند در مدت کمتری نسبت به سایر رشته‌ها تا آن جایی که اطلاع دارم شغلی را انتخاب کنند در دسترس است. بهترین شغل هم برای این رشته‌ها معلمی است یعنی تربیت قرآن‌آموز و آموزش عمومی قرآن کریم که مخاطب بیشتری در جامعه دارد؛ چه در مؤسسات، چه در آموزش و پرورش و چه در جاهای دیگر.
کارشناس به معنای واقعی تربیت نمی‌شود
رئیس اسبق دانشکده علوم قرآن تهران در پاسخ به این سؤال که آیا مقطع کارشناسی این رشته برای ورود به بازار کار کافی است؟ گفت: کارشناسی به معنای واقعی نیست، کارشناس این رشته‌ها یک ابتدائیات را یاد می‌گیرد، قاعدتاً باید کارشناسی ارشد را بخوانند. در کارشناسی ارشد چون دستشان به تحقیق باز می‌شود، تحقیقاتی را انجام می‌دهند و پایان‌نامه‌ای را ارائه می‌دهند عملاً در این عرصه ذوقشان به حد قابل قبولی می‌رسد. به نظرم برای این رشته، حداقل فوق لیسانس لازم است؛ منتهی چون افراد ممکن است بعد از لیسانس نیاز به کسب درآمد داشته باشند معمولاً وارد بازار کار می‌شوند و بعضی افراد هم که می‌توانند درآمدی داشته باشند تلاش می‌کنند و ضمن کار فوق لیسانس را هم می‌خوانند.
سعیدیان در پاسخ به این سؤال که نقص را در کجا می‌بینید که کارشناس به معنای واقعی تربیت نمی‌شود، بیان کرد: دانشگاه امام صادق(ع) را در این زمینه مقبول می‌دانم، آنها دانشجو را به سختی می‌پذیرند و مصاحبه‌های ویژه برای ورود دانشجو انجام می‌دهند، از بین دانشجویانی که مصاحبه انجام می‌دهند تعداد محدودی دانشجو می‌گیرند و آنها تا فوق لیسانس تحت یک شرایط ویژه علمی تمام عیار و تمام وقت، از دانشجویان وقت می‌گیرند و یک کارشناس زبده خبره در رشته مربوط تحویل می‌دهند؛ دانشگاه‌های ما چنین فرآیندی را دنبال نمی‌کنند، هم باید استاد توانا باشد و هم انگیزه تدریس او به‌گونه‌ای باشد که دانشجو را تربیت کند.
وی ادامه داد: دانشجو باید برای کار مهمی تربیت شود که می‌خواهد در آن وقت و عمر خود را هزینه کند، می‌خواهد به یک حدی برسد که بتواند در آن رشته بتواند زکات علم خود را به جامعه تحویل دهد. بخشی مربوط به دانشگاه‌هاست، بخشی به اساتید برمی‌گردد، یک بخشی به شیوه آموزشی ترمی و واحدی که در دانشگاه‌ها هست بر می‌گردد، این اشکال وارد است و باید اینطور رشته‌ها پیوسته باشد یا اگر هم پیوسته نیست باید در واحدهای درسی و سرفصل‌ها تجدید نظر شود، درس‌هایی را که نیاز به استاد ندارد خود دانشجویان بخوانند، درس‌هایی که نیاز به استاد دارد واحدهایش بیشتر شود که واقعاً در پایان دوره مشت دانشجو پر شود؛ بنا براین این ضعف در عمده دانشگاه‌ها و سرفصل‌ها هست، این سرفصل‌ها برای دهه 60 خوب بود نه برای دهه 90، الان باید در این بحث تجدید نظر جدی شود.
سعیدیان بیان کرد: مسئله بیکاری در کشور فقط مربوط به رشته‌های قرآنی نیست و همه درگیر آن هستند، رشد فله‌ای و بی‌رویه رشته‌ها و دانشگاه‌های سراسر کشور سنت سیئه‌ای بوده که متأسفانه پایه‌گذاری شده است، در شهرستان‌ها زیاد هستند رشته‌ها و دانشگاه‌هایی که بی‌جهت تأسیس شده‌اند، بدون تأمین هیئت علمی و بدون اینکه اصلاً ساختار اقلیم منطقه سنجیده شود که چقدر دانشگاه می‌طلبد، بعد هم دانشگاهی عریض و طویل احداث کردند و رشته‌های متنوع و متکثری را ایجاد کرده‌اند؛ این فایده ندارد.
وی گفت: مؤسسات قرآنی ورود کنند و بدون اعطای مدرک رسمی دانشگاهی، دانش‌پژوهان تحصیل و علم‌آموزی کنند و مدرکی هم دریافت کنند که مثلاً اگر کسی می‌خواهد معلم شود آن مدرک هم معتبر باشد، اما دانشگاهی که با این شرایط برپا می‌شود در عین حال نه دانشجوی خوبی تحویل می‌دهد و نه استاد خوبی. آنجا می‌تواند هیئت علمی شود، دانشگاه یک کارخانه نیست، تولید علم متریال متناسب با علم را می‌طلبد، این اشکال به طراحان مربوطه که در جاهای مختلفی مشغول طرح ایده هستند، وارد است.
وی افزود: عمده کارایی رشته‌های قرآنی برای حضور در عرصه‌های فرهنگی است، در وزارتخانه‌های مربوطه، در فعالیت‌های فرهنگ قرآنی، دانشگاه‌ها، نهادهای نمایندگی ولی فقیه و مهم‌تر از همه اینها، دانشجویان تربیت می‌شوند تا اگر ذوق معلمی داشته باشند برای مدارس دولتی و غیر انتفاعی به‌عنوان معلم و مربی قرآن کریم به کار گرفته شوند، این عمده اشتغالی است که می‌توان از این رشته‌ها توقع داشت.
سعیدیان در مورد وضعیت اشتغال دانشجویان رشته‌های قرآنی، بیان کرد: طبیعتاً مثل همه رشته‌ها که نیاز به تلاش است، قاعدتاً دانشجویان رشته‌های قرآنی هم همین بحث را دارند و به‌زودی جذب نمی‌شوند. آمار بیکاری در کل کشور بالاست و طبیعتاً به این رشته هم سرایت می‌کند؛ اما چون ذوق و علاقه خاصی بوده و این رشته انتخاب شده و کمتر کسانی به اجبار آمده‌اند و این رشته را انتخاب کرده‌اند، خود همین ذوق و انگیزه کافی و لازم موجب می‌شود که به نوعی پای کار و کارهای فرهنگی بایستند، تلاش کنند و کاری را جست‌وجو کنند. به نظرم تقریباً آمار خوبی از کسانی که فارغ‌التحصیل این رشته‌ها هستند و توانستند در مدت کمتری نسبت به سایر رشته‌ها تا آن جایی که اطلاع دارم شغلی را انتخاب کنند در دسترس است. بهترین شغل هم برای این رشته‌ها معلمی است یعنی تربیت قرآن‌آموز و آموزش عمومی قرآن کریم که مخاطب بیشتری در جامعه دارد؛ چه در مؤسسات، چه در آموزش و پرورش و چه در جاهای دیگر.
کارشناس به معنای واقعی تربیت نمی‌شود
رئیس اسبق دانشکده علوم قرآن تهران در پاسخ به این سؤال که آیا مقطع کارشناسی این رشته برای ورود به بازار کار کافی است؟ گفت: کارشناسی به معنای واقعی نیست، کارشناس این رشته‌ها یک ابتدائیات را یاد می‌گیرد، قاعدتاً باید کارشناسی ارشد را بخوانند. در کارشناسی ارشد چون دستشان به تحقیق باز می‌شود، تحقیقاتی را انجام می‌دهند و پایان‌نامه‌ای را ارائه می‌دهند عملاً در این عرصه ذوقشان به حد قابل قبولی می‌رسد. به نظرم برای این رشته، حداقل فوق لیسانس لازم است؛ منتهی چون افراد ممکن است بعد از لیسانس نیاز به کسب درآمد داشته باشند معمولاً وارد بازار کار می‌شوند و بعضی افراد هم که می‌توانند درآمدی داشته باشند تلاش می‌کنند و ضمن کار فوق لیسانس را هم می‌خوانند.
سعیدیان در پاسخ به این سؤال که نقص را در کجا می‌بینید که کارشناس به معنای واقعی تربیت نمی‌شود، بیان کرد: دانشگاه امام صادق(ع) را در این زمینه مقبول می‌دانم، آنها دانشجو را به سختی می‌پذیرند و مصاحبه‌های ویژه برای ورود دانشجو انجام می‌دهند، از بین دانشجویانی که مصاحبه انجام می‌دهند تعداد محدودی دانشجو می‌گیرند و آنها تا فوق لیسانس تحت یک شرایط ویژه علمی تمام عیار و تمام وقت، از دانشجویان وقت می‌گیرند و یک کارشناس زبده خبره در رشته مربوط تحویل می‌دهند؛ دانشگاه‌های ما چنین فرآیندی را دنبال نمی‌کنند، هم باید استاد توانا باشد و هم انگیزه تدریس او به‌گونه‌ای باشد که دانشجو را تربیت کند.
وی ادامه داد: دانشجو باید برای کار مهمی تربیت شود که می‌خواهد در آن وقت و عمر خود را هزینه کند، می‌خواهد به یک حدی برسد که بتواند در آن رشته بتواند زکات علم خود را به جامعه تحویل دهد. بخشی مربوط به دانشگاه‌هاست، بخشی به اساتید برمی‌گردد، یک بخشی به شیوه آموزشی ترمی و واحدی که در دانشگاه‌ها هست بر می‌گردد، این اشکال وارد است و باید اینطور رشته‌ها پیوسته باشد یا اگر هم پیوسته نیست باید در واحدهای درسی و سرفصل‌ها تجدید نظر شود، درس‌هایی را که نیاز به استاد ندارد خود دانشجویان بخوانند، درس‌هایی که نیاز به استاد دارد واحدهایش بیشتر شود که واقعاً در پایان دوره مشت دانشجو پر شود؛ بنا براین این ضعف در عمده دانشگاه‌ها و سرفصل‌ها هست، این سرفصل‌ها برای دهه 60 خوب بود نه برای دهه 90، الان باید در این بحث تجدید نظر جدی شود.
سعیدیان بیان کرد: مسئله بیکاری در کشور فقط مربوط به رشته‌های قرآنی نیست و همه درگیر آن هستند، رشد فله‌ای و بی‌رویه رشته‌ها و دانشگاه‌های سراسر کشور سنت سیئه‌ای بوده که متأسفانه پایه‌گذاری شده است، در شهرستان‌ها زیاد هستند رشته‌ها و دانشگاه‌هایی که بی‌جهت تأسیس شده‌اند، بدون تأمین هیئت علمی و بدون اینکه اصلاً ساختار اقلیم منطقه سنجیده شود که چقدر دانشگاه می‌طلبد، بعد هم دانشگاهی عریض و طویل احداث کردند و رشته‌های متنوع و متکثری را ایجاد کرده‌اند؛ این فایده ندارد.
وی گفت: مؤسسات قرآنی ورود کنند و بدون اعطای مدرک رسمی دانشگاهی، دانش‌پژوهان تحصیل و علم‌آموزی کنند و مدرکی هم دریافت کنند که مثلاً اگر کسی می‌خواهد معلم شود آن مدرک هم معتبر باشد، اما دانشگاهی که با این شرایط برپا می‌شود در عین حال نه دانشجوی خوبی تحویل می‌دهد و نه استاد خوبی. آنجا می‌تواند هیئت علمی شود، دانشگاه یک کارخانه نیست، تولید علم متریال متناسب با علم را می‌طلبد، این اشکال به طراحان مربوطه که در جاهای مختلفی مشغول طرح ایده هستند، وارد است.
