قرضالحسنه عامل بهبود و رشد اقتصادی در جامعه
وی با بیان اینکه قرضالحسنه یکی از بهترین روشهای تامین
سرمایه است که میتواند به بهبود و رشد اقتصادی در جامعه کمک کند، افزود: قرضالحسنه
از نوع معاملات یا عقودی است که یک فردی از خودگذشتگی کرده و منافعی را که برای یک
سرمایه دارد به دیگری اهدا میکند و به تعمیق روابط انسانی، توزیع عادلانه و
بازتوزیع ثروت و درآمد در جامعه، تامین سرمایههای خرد و حتی کلان برای سرمایهگذاری
در امور تولیدی و افزایش رفاه و کاهش فاصله طبقاتی، از بین بردن فقر، تعمیق و
توسعه ارزشهای انسانی و اخلاقی، توسعه و تعالی سرمایه اجتماعی و بسیاری موارد
دیگر میانجامد.
این مدرس دانشگاه اضافه کرد: قرضالحسنه میتواند به عنوان
یک راهکار تامین مالی به بهبود روابط اجتماعی و توسعه و تعالی جامعه در همه ابعاد
اقتصادی، معنوی و رفاهی منجر شود.
قرضالحسنه زمینهساز کارآفرینی در جامعه
حیاتنیا با اشاره به اینکه واقعیت این است که اگر ما قرضالحسنه
را در جامعه ترویج دهیم خیلی از بحرانها و چالشهایی که در رابطه با بحث تامین مالی
برای بنگاههای کوچک و یا افراد کارآفرین خلاقی که منابع مالی ندارند را میتوانیم
برطرف کنیم، خاطرنشان کرد: قرضالحسنه زمینه را برای بهبود تعاملات اجتماعی،
افزایش اعتماد که از پایههای توسعه سرمایه اجتماعی است فراهم میکند و تولید و
رونق اقتصادی را به وجود میآورد.
وی ادامه داد: در صورتی که منابع قرضالحسنه در بخشهای
تامین کالاهای اساسی هزینه شود میتواند تقاضای کل در اقتصاد را افزایش دهد و همین
عامل نیز میتواند به رونق، رشد و بهبود چرخه فعالیتهای اقتصادی در سطح جامعه
بینجامد.
مدرس اقتصاد دانشگاههای ایلام با بیان اینکه «آمار تیاسن»
برنده جایزه نوبل اقتصاد، مدلی را برای تامین مالی خرد در بسیاری از کشورها طراحی
کرد که مبتنی بر همین تامین مالی قرضالحسنهای بود که در بسیاری از کشورها عامل
رشد و شکوفایی حتی در روستاها هم شده است، گفت: این طرح به فقز زداریی و توسعه
کارآفرینی انجامیده که در مالزی و کشورهای بلوک شرق اجرا شده و برای همین ایدهها
برنده جایزه نوبل شده است.
قرضالحسنه عامل حداکثر شدن منفعت جمعی
حیاتنیا یادآور شد: ما مفهومی تحت عنوان «کاهش هزینههای
مبادله و تولید» داریم که توسعه قرضالحسنه به کاهش هزینههای مبادله و تولید و
حداکثر شدن منفعت جمعی میانجامد و همین امر تعاملات و روابط اقتصادی را به سمت
بهبود پیش میبرد.
وی تاکید کرد: اگر ما بخواهیم به توسعه برسیم باید خیلی از
چارچوبهای نهادی را در جامعه ایجاد کنیم این چارچوبها شامل عرف، ارزشها، فرهنگ
و قوانین و مقررات است. قرضالحسنه در بهبود عرف و ارزشها و فرهنگ جامعه موثر است
و اگر قوانین و مقررات کافی و حمایتی زیادی داشته باشد میتواند به توسعه مناسبات
اقتصادی چه در سطح کلان کلان و خرد منجر شود.
این مدرس دانشگاه گفت: ما مفهومی در توسعه تحت عنوان
«آزادی معنوی» داریم که خیلی از علمای اقتصاد معتقدند توسعه چیزی جزء آزادی نفس
نیست یعنی ما از خودمان بگذریم تا به توسعه برسیم و قرضالحسنه یکی از بهترین
نمودهای گذشت از خود و اعطای مالکیت منابع به فرد دیگری برای انجام کار اقتصادی
است که رفاه و توزیع عادلانه ثروت در جامعه را به همراه دارد از طرفی دیگر به سمت
عادلانه شدن توزیع درآمد و کاهش فواصل طبقاتی میانجامد و دهکهای پایین جامعه را
توانمند میکند از طرف دیگر هم به بهبود تجارت، از بین بردن دلالی و رانتخواری و
همچنین سوداگری میانجامد و بانکها را از بنگاهداری به سمت تامین مالی سوق میدهد .
قرضالحسنه از بین برنده فاصله طبقاتی در جامعه
حیاتنیا اضافه کرد: در بسیاری از کشورهای غربی تامین مالی
با حداقل هزینه فرصت یا سود انجام میشود لذا به نظر میرسد که ما هرچه قرضالحسنه
را در جامعه ترویج دهیم میتوانیم در همه بخشهای چارچوب ساختار اجتماعی اقتصادی
به سمت تعالی حرکت کنیم.
وی با اشاره به اینکه واقعیت این است که چون بنگاهها یک
بخش اقتصادی هستند که به دنبال انتفاع هستند و منابع را از سطح جامعه میگیرند و
به افرادی که متقاضی این منابع هستند میدهند تابع مکانیسم بازار هستند، خاطرنشان
کرد: ما نمیتوانیم از بانکها انتظار داشته باشیم که خودشان اقدام کنتند. بانکها یک سری نقش اجتماعی دارند که در
ایران مغفول مانده است. بانک هم نقشها و کارکردهای اجتماعی دارند که علاوه بر
مباحث انتفتع و سوددهی بانکی.
مدرس دانشگاههای ایلام اظهار کرد: در بحث نهادی سازی ارزشها،
عرف و فرهنگ این رسالت باید به صورت آموزش از نهاد خانواده، مدارس و آموزشهای رسمی
اتفاق بیفتد و از طرف دیگر هم در رسانهها باید ترویج شود تا این ارزش را درونی
کنیم و آن را به عنوان یک ارزشی که در جامعه به صورت نمادین و سمبلیک درآمده،
معرفی کنیم و یا افردی که در این راستا کار میکنند به عنوان سرمایههای نمادین از
آنها یاد کنیم و از طرفی به عنوان ارزشی که همه آن را قبول کردهاند روی آن خیلی
تاکید شود.
قرضالحسنه عامل حرکت بانکها از بنگاهداری به
سمت تامین مالی است
حیاتنیا اضافه کرد: قرضالحسنه، بانکها را از بنگاهداری
کمکم به سمت تامین مالی میکشاند و این رابطه را به عنوان رابطه تامین مالی در
نظر میگیرد. در کاهش بیکاری، کاهش نرخ تورم و خیلی از کارکردهای گوناگون اقتصادی
اجتماعی ما میتوانیم روی قرضالحسنه تاکید داشته باشیم و آن را به عنوان یک
رویکرد اصلی در برنامههای توسعه قلمداد کنیم.
وی با بیان اینکه در ایران خیلی از طرحها تامین مالی قرضالحسنه
دارند، عنوان کرد: در استان یزد خیلی از اهالی یک روستا با یک مبلغی قرضالحسنه را
جمعآوری کرده و یک کارخانه کاشی دایر کردهاند همین این که سهامدار کارخانه شدند
و هم بچههای آنها نیز شاغل شدهاند. استان یزد در نرخ بیکاری جزء استانهای پایین
جامعه است.
این مدرس اقتصاد دانشگاههای ایلام تصریح کرد: الان صندوقهای
خانوادگی و حتی در ادارات صندوقهای اداری قرضالحسنه دایر شده که اهداف انسانی دارند
و زمینه کسب و کار را فراهم میکند و همچنین صندوق کارآفرینی و امید نیز در طول سالیان
گذشته در این زمینه فعالیت داشته است.
طرحهای قرضالحسنه
جنبه عامالمنفعه دارند
حیاتنیا با اشاره به اینکه افرادی که تسهیلات دریافت میکنند
عقلایی برخورد میکنند و ترجیحات نقدینگی آنها در جایی است که سوددهی بیشتری دارد،
گفت: چون معمولا طرحهایی که دولت برای آنها قرضالحسنه میدهد جنبه عامالمنفعه
داشته و کارکرد اجتماعی دارند لذا بحث انتفاعی کمتر مدنظر است. خیلی از این افراد
به این اسم، تسهیلات میگیرند و در جای دیگر خرج میشود که پرت منایع و یا خطایی
که برای تسهیلات و آن اهداف سیاستهای تسهیلاتی که در کشور وجود دارد ایجاد میشود
و در آن جایگاه مدنظر صرف نمیشود.
وی ادامه داد: اگر تسهیلات دامپروری استان در جهت مشخص خود
هزینه میشد باید الان قطب دامپروری و کشاورزی ایران بود ولی عملا این گونه نشد.
گاوداری تعطیل، گلخانه و طرح طوبی شکست خورده است چون انحراف منابع داشتهاند و از
طرف دیگر نظارت دقیق نبوده است و تسهیلات نیز قدم به قدم واگذار نشده است.
این دانشجوی دکتری اقتصاد با بیان اینکه خیلی از افرادی که
در بخش تولید و صنعت فعالیت دارند بر اساس شنیدهها وارد شدهاند، فاقد دانش فنی هستند
و الگو برداری غلط کرده و کفایت فنی و مالی ندارند، تاکید کرد: 3 بخش در حوزه تولید
در ایلام مشکل دارد یکی بحث مدیریت منابع و امور مالی، مدیریت تولید و دیگری مدیریت
بازاریابی است.
حیاتنیا در پایان افزود: بخشی از این وضعیت به نحوه آموزش
و تربیت نیروی انسانی و رویکردهای داخلی استان بر میگردد که افراد نمیتوانند
کارآفرین شوند و نباید فراموش کرد که متغیرهایی روی آن تاثیر گذاشتهاند.