پرکاری فرهنگی بیرونی و کم‌کاری درونی/ 7 هزار نفر خود متخلق به اخلاق اسلامی شوند

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حضرت علی(ع) می‌فرمایند: ‌هرگز ندیدید که شما را به چیزی امر کنم مگر اینکه قبلاً خود‌م به آن عمل کرده‌ام و من هرگز شما را از چیزی نهی نمی‌کنم مگر اینکه قبلاً خودم آن را ترک کرده باشیم (نهج البلاغه- خطبه 175). هر فردی اول باید صالح باشد تا بتواند مصلح شود همانطور که در مکتب انبیاء و اولیاء این را بارها دیده‌ایم که همیشه می‌گویند ما رفتیم شما هم بیایید.

حقیقت امر به معروف و نهی از منکر هم، این است که اگر بخواهیم به شکل نامحسوس امر به معروف کنیم، یکی از راه‌های آن این است که خودمان صالح و باتقوا و اهل عمل باشیم. پس وقتی این طور بودیم الگو و نگینی از امر به معروف و نهی از منکر خواهیم بود.

جامعه اسلامی ما امروز با هجوم آسیب‌ها و مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند که هر کدام رها می‌شود، آسیب دیگری دامان‌گیر جامعه و افراد آن می‌شود. این آسیب‌ها از طرق مختلفی از جمله نوع زندگی، تربیت ناصحیح، رسانه‌های بیگانه و معاند، فضای مجازی و سایر موارد اینچنینی نمود پیدا کرده و کم‌کم به عنوان یک تفکر و عقیده جای خود را در زندگی ما باز کرده است.

ظرفیت‌ جامعه جوان برای ورود انواع فرهنگ‌ها بسیار بالاست. بدپوششی ‌و بی‌حجابی یکی از فرهنگ‌ها و آسیب‌هایی است که امروزه با سرعت بسیار بالایی درحال طی کردن پهنه وسیع کشور بخصوص در پایتخت است. البته تغییر الگوی پوششی جامعه به‌خصوص در جوانان از طریق فرهنگ‌ بیگانه، نشئت گرفته از موارد و مسائل گسترده‌تر داخلی هم می‌تواند باشد.

موضوعی که در این رابطه مطرح می‌شود چرایی استقبال جوانان از این فرهنگ‌ها، نحوه برخورد دولت، ملت و دستگاه‌ها برای کاهش این موضوع و در نهایت وظیفه‌ای است که تمامی دستگاه‌ها برای ترویج فرهنگ ناب اسلامی در قبال تک‌ تک افراد جامعه بر عهده دارند، است.

نیروی انتظامی در آغاز فصل جدیدی از گشت ارشاد خود، ون‌ها و نیروهایی را در میادین مهم شهر مستقر کرده تا با نمادهای بدحجابی برخورد ‌کنند. این طرح امسال رنگ و بویی دیگر به خود گرفته و به جز نیروهای محسوس گشت ارشاد، 7 هزار نیروی نامحسوس گشت ارشاد نیز وارد صحنه شدند تا با بدحجابی، صدای بلند ضبط صوت و ... در پایتخت مبارزه کنند.

جای تاسف است که بعد از انقلاب هنوز ، باید به فکر حجاب جامعه باشیم

مجید ابهری، آسیب‌شناس و متخصص علوم رفتاری در خصوص طرح جدید نیروی انتظامی و وضعیت کنونی عفاف و حجاب در جامعه به خبرنگار ایکنا گفت: جای تاسف است که بعد از گذشت 35 سال از پیروزی انقلاب اسلامی، باید به فکر حجاب جامعه باشیم. کم کاری نهاد‌های فرهنگی باعث شده که امروزه در زمینه حجاب و بعضی از هنجارهای فرهنگی توفیق چندانی نداشته باشیم.

اهداف فرهنگی نیاز به بستر‌سازی فکری و اجتماعی دارد
وی طرح کنترل نامحسوس حجاب را به عنوان یک برنامه موقت و کوتاه مدت دانست و افزود: ممکن است این طرح بتواند دستاوردهایی داشته باشد اما بر اساس تجربه 30 ساله بنده در آسیب‌شناسی اجتماعی، اهداف فرهنگی نیاز به بستر‌سازی فکری و اجتماعی و کارهای مستمر آموزشی دارد.

پرکاری فرهنگی بیرونی و کم‌کاری فرهنگی درونی
این آسیب‌شناس اجتماعی تصریح کرد: متاسفانه ما در جامعه دچار پرکاری فرهنگی بیرونی و کم‌کاری فرهنگی درونی شده‌ایم که نتیجه آن امروز در قالب بد حجابی و بعضی از رفتارهای ناهنجار دیده می‌شود. متاسفانه جنجال و سر صدایی که در رابطه با این طرح به راه افتاده، هم‌ حجم با فعالیت‌ها و اهداف آن نیست.

در موازین اخلاقی باید با احیای مبانی فرهنگی و دینی طرح‌ها اجرا شود
وی معتقد است: اگر قرار باشد از ترس مجازات و یا جریمه، کسی دستورات دینی را رعایت کند، این حرکت نمی‌تواند مستمر باشد. همانطور که در ماه مبارک رمضان و در گرمای 40 درجه روزه‌داران فقط با کنترل ایمان، بر تشنگی و گرسنگی غلبه می‌کنند در موازین اخلاقی هم باید با احیای مبانی فرهنگی و دینی طرح‌ها اجرا شود.

ابهری با بیان اینکه تبلیغات منفی و گسترده ‌علیه این طرح باعث می‌شود برخی از بانوان جوان و کم‌تجربه بدون مطالعه عمقی در موضع انفعالی قرار گیرند، گفت: هر طرح باید قبل از اجرا مورد مطالعه و نمونه‌سازی در حجم کوچک، مورد ارزیابی قرار گیرد و سپس در حجم بزرگتر اجرا شود تا بتوان نتایج مطلوب را از آن گرفت.

گزارش ایکنا حاکی‌ست تبلیغات منفی، نوع نگاه مردم، زمینه‌سازی نکردن، استفاده از افراد غیر متخصص، فراهم نبود امکانات، تبلیغات فرهنگی ضعیف و بسیاری دیگر از این موارد وجود دارد که باعث شده جامعه نسبت به رفتارهای سلبی حساس شوند و در برابر آن واکنش از خود نشان دهند. زمانی که طرح گشت ارشاد نامحسوس 7 هزار نفری اعلام شد با واکنش‌های بسیاری از سوی رسانه‌ها، مردم، دولت و شخصیت‌های اجتماعی و فرهنگی مواجه شد.

بعد از این واکنش‌ها سردار ساجدی‌نیا رئیس پلیس تهران در خصوص این طرح، گفت: «پليس براي انجام ماموريت‌هاي متعدد خود براساس قوانين و ضوابط جاري در كشور مي‌تواند از ماموران محسوس و نامحسوس خود استفاده كند. تمام سازوكارهاي لازم براي استفاده بهينه براي اين ماموريت در نظر گرفته شده و كليه اقدامات آنان تحت نظارت سيستم‌هاي نظارتي پليس از جمله بازرسي، حفاظت اطلاعات و... قابل كنترل است.»

این ماموران به هيچ‌وجه، مواجهه حضوري و برخورد با مردم را ندارند
بعد از این صحبت‌ها وی چند نكته را در خصوص ماموران نامحسوس و عملكرد آنها توضیح داد، براساس گفته‌هاي او كليه ماموران از كاركنان كادر پليس تهران و ضابط قضايي هستند. اين ماموران علاوه بر انجام وظايف و ماموريت‌هاي تخصصي خود، در ساعات غيراداري به عنوان ماموران نامحسوس و مورد وثوق، در صورت مشاهده جرايم مشهود، صرفا اطلاعات لازم را از طريق سيستم‌هاي ارتباطي به مركز پليس اعلام مي‌كنند. ماموران به هيچ‌وجه، مواجهه حضوري و برخورد با مردم را ندارند و بعد از مردم خواست اگر كسي با لباس شخصي به عنوان پليس امنيت اخلاقي با شخصي برخورد كرد با پليس ١١٠ تماس بگيرند.

حال که این نیروها تنها برای اعلام تخلف و نه برای امر به معروف و نهی از منکر آمده‎اند، این سوال مطرح می‎شود که لزوم این طرح و تاثیرگذاری آن تا چه حد است و آیا دستگاه‎های فرهنگی و نهادها دولتی نتوانسته‌اند نقش خود را در حوزه فرهنگ و امر به خوبی و نهی از بدی‌ها انجام دهند که نیروی انتظامی مجبور به راه‌اندازی این طرح شده است؟ مدیرعامل بنیاد پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در این رابطه می‌گوید: اگر ارگان‌های مسئول در این زمینه به وظیفه خود به درستی عمل می‌کردند نیاز به این نبود که فرمانده نیروی انتظلامی 7 هزار نفر را برای اینکه کم‌کاری‌های ارگان‌های دیگر را پوشش دهد، برای گشت نامحسوس تربیت کنند.

مصطفی راستینه، مدیرعامل بنیاد پیشگری از آسیب‌های اجتماعی در‌ گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، اظهار کرد: اگر ارگان‌هایی که موظف هستند کارهای فرهنگی و آموزشی انجام دهند، این وظایف را به نحو احسن انجام دهند نیازی به حضور پلیس نیست. اما زمانی که این کم‌کاری‌ها رخ می‌دهد برخورد فیزیکی آن توسط قوه مجریه و نیروی انتظامی انجام می‌شود.

مسئولان منتظر هستند تا یک اتفاق ناگوار رخ دهد و بعد اقدام کنند
وی با تاکید بر فرمایش مقام معظم رهبری در خصوص فرهنگ، گفت: سال‌هاست که ایشان می‌فرمایند باید در حوزه فرهنگ اقدامات جدی صورت گیرد، اما متاسفانه مسئولین منتظر هستند تا یک اتفاق ناگوار رخ دهد و بعد اقدام کنند.

مدیرعامل بنیاد پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی افزود: من با این نوع برخورد مخالف و بجای آن با فرهنگ‌سازی موافق هستم. باید فرهنگ‌سازی کنیم تا دیگر نیازی به این عوامل نباشد. زمانی که فرهنگ‌سازی نشود، اتفاقات ناگوار بسیاری را ‌در جامعه می‌بینیم و نیروی انتظامی هم مجبور می‌شود کارهایی را که شاید خودش هم نسبت به آن رغبت ندارد انجام دهد.

همه باید در بحث اخلاق و امنیت شهر مشارکت کنند
راستینه معتقد است همه باید در بحث اخلاق و امنیت شهر مشارکت کنند و انتظار برای بهبود وضعیت از سوی یک نهاد کار را به جایی نمی‌رساند. البته وقتی که من در امنیت شهرم مشارکت ندارم و با نوع پوششی بیرون می‌آیم که برای بسیاری از خانواده‌ها و جوان‌ها می‌توانم باعث گناه شوم، چاره‌ای دیگری نخواهد بود. چراکه اگر قرار باشد نیروی انتظامی هم اینکار را نکند سایر دستگاه‌ها هیچ‌وقت برای اینکار اقدامی نمی‌کنند.

آموزه‌های دینی و قرآنی؛ بهترین راه‌ حل
مدیرعامل بنیاد پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بیان کرد: با برخی از برخورد‌های گشت‌های ارشاد به‌هیچ وجه موافق نیستم و این رفتارها را در شأن زن ایرانی نمی‌بینم. زن ایرانی بسیار با ارزش است. البته خیلی بهتر می‌توان این برخورد‌ها را با توجه به آموزه‌های دینی و قرآنی انجام داد. با برخورد‌های حسنه می‌توان از این رفتارها جلوگیری کرد.

راستینه در رابطه با برخی برخورد‌های احتمالی گشت ارشاد، اظهار کرد: برخورد فیزیکی گشت ارشاد در برخی موارد می‌تواند در روحیه اجتماعی و اجتماع‌محوری ما تاثیر منفی بگذارد و باعث شود مردم نسبت به نیروی انتظامی علی‌رغم تمام زحماتی که می‌کشند و ما تمام امنیت شهر را مدیون آنها هستیم نظر خوبی نداشته باشند. اما متاسفانه وقتی می‌بینم که ارگان‌ها کارهای خود را به درستی‌ انجام نمی‌دهند، نیروی انتظامی مجبور می‌شود که جلو برود.

ماهیت گشت ارشاد، از نام آن مشخص است، یعنی راه درست را به مردم نشان دادن؛ اما برخی اوقات بجای ارشاد، فرد را از راه درست با برخوردی ناصحیح دور می‌کنند که می‌تواند تاثیر بسیار بدی در سایر طرح‌های این‌چنینی داشته باشد. وقتی که می‌بینیم قرآن بارها به این موضوع تاکید کرده است‌ به این نتیجه می‌رسیم که خود مردم هم باید به فکر باشند.

تلکیفی واجب و بسیار مهمی که باید در اولویت باشد

حجت‌الاسلام حیدر ظهرابی، مسئول سابق طرح تذکر لسانی ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر کشور، در خصوص امر به معروف و نهی از منکر در گفت‌و‌گو با ایکنا، گفت: این کار وظیفه عامه مردم است و همه مردم باید امر به معروف و نهی از منکر کنند. این یک تکلیف و واجب شرعی بسیار مهمی است که باید در اولویت باشد.

وی ادامه داد: برخی افراد هستند، که در جامعه جرایم مشهود انجام می‌دهند و با تذکر دست از گناه بر نمی‌دارند، بلکه هنجار شکنی می‌‌کنند، لذا جلوگیری از این هنجار شکنی وظیفه نظام است. در نظام کسانی که ضابط قضایی هستند مانند نیروی انتظامی نسبت به این موضوعات وظیفه‌مند هستند، که هم از نظر قانونی و هم از نظر شرعی ‌جلوی این هنجار شکنی‌ها را بگیرند. ‌

مسئول سابق طرح تذکر لسانی ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر کشور، ادامه داد: لازمه ارشاد صحیح، این است که با یک برخورد خوب و متین فرد را از کرده خود پشیمان کنیم. لذا باید با زبان لین و خوب این افراد را متقاعد کرد که رفتارشان در جامعه رفتار درستی نیست. بعضی از افراد هستند که در برابر چنین رفتاری عکس‌العمل متفاوت نشان می‌‌دهند. بجای اینکه مورد توجه‌شان قرار گیرد مورد تجری و سرپیچی اینها قرار می‌گیرد. با چنین افرادی باید قاطعانه برخورد شود تا دیگران هم حواسشان را جمع کنند.

این 7 هزار نفر باید با تعالیم اسلامی و احکام دین آشنا باشند
حجت‌الاسلام ظهرابی با تاکید بر اینکه تمامی نیروهای ارشاد و ضابطان قضایی باید آموزش ببینند، گفت: لازمه این کار این است که این 7 هزار نفر آموزش کامل ببینند و با تعالیم اسلام واحکام دین آشنا شوند و چگونگی امر به معروف و نهی از منکر را آموخته و بدانند در هر شرایطی چگونه باید این کار را انجام دهند تا برخورد خشن با افراد نشود. برخورد‌ها باید کاملا لین باشد مگر جایی که فرد با اینگونه مسائل جور دیگری برخورد کند و قصد هنجار شکنی داشته باشد، که با چنین فردی باید قاطعانه برخورد شود.

آنچه که سردار ساجدی‌نیا، رئیس پلیس تهران در مورد وظیفه این 7 هزار نفر گفته این است که این افراد در صورت مشاهده موارد ناهنجاری همچون: مزاحمت برای نوامیس، آلودگی صوتی، کشف حجاب در خودرو و انجام حرکات نمایشی در خیابان، شماره پلاک خودرو را برداشته و از طریق سامانه پیامکی به مرکز پلیس امنیت اخلاقی اطلاع می‌دهند سپس از سوی پلیس امنیت با این افراد تماس گرفته و از آنان خواسته می‌شود که در موعد تعیین شده به پلیس مراجعه کنند.

همه نهاد‌های فرهنگی باید وظیفه خود را در فرهنگ‌سازی و ترویج اخلاق و مبانی آن داشته باشند، باید دید عکس‌العمل مردم و دولت به این طرح چگونه خواهد بود و چه هماهنگی با نهادهای مسئول از جمله مسؤلین دولت در این رابطه انجام شده است.