حجت‌الاسلام یوسفی‌مقدم عنوان کرد:
«فرهنگنامه واژگان مشابه قرآن»؛ تحولی عمیق در مطالعات تفسیری
گروه ادب: رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم گفت: «فرهنگنامه واژگان مشابه قرآن» تحولی عمیق در مطالعات تفسیری ترتیبی و موضوعی به وجود خواهد آورد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدصادق یوسفی‌مقدم، رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره «فرهنگنامه واژگان مشابه قرآن» گفت: یکی از موضوعات بسیار مهم در عرصه تفسیر قرآن کریم در مطالعات تفسیری آشنایی با واژگان قرآن کریم است. این آشنایی با واژگان قرآن کریم، مفسر را در فهم تفسیر آیه کمک می‌کند. در این میان یکی از بحث‌هایی که در میان دانشمندان علوم قرآنی وجود دارد این است که آیا در قرآن کریم ما واژگان مترادف یا هم معنا داریم یا خیر؟
وی افزود: واژگان مترادف به این معناست که دو یا سه لفظ در قرآن دارای معنای واحدی باشند، به عبارت دیگر هر یک از این واژگان می‌توانند جای یکدیگر را بگیرند، به صورتی که در معنا تفاوتی به وجود نیاید. در این صورت به این واژگان مترادفات یا واژگان مترادف گفته می‌شود.
حجت‌الاسلام یوسفی‌مقدم ادامه داد: بحث دیگر اینکه، بر فرض ثبوت و اثبات اینکه در فرهنگ لغات عرب واژگان مترادف وجود دارد، آیا در قرآن کریم هم این واژگان هست یا خیر؟ در این راستا دو نظریه غالب وجود دارد؛ یکی اینکه در قرآن کریم واژگان مترادف نیست، به این معنی که هر واژه‌ای در قرآن بار معنایی دارد و آن بار معنایی خاص، آن را از واژگان دیگر که امکان تصور ترادف در آنها وجود دارد، متمایز می‌کند.
وی تصریح کرد: مبنایی که در اینجا قابل قبول واقع شده این است که در قرآن کریم واژگان مترادف در ترادف معنا در بین واژگان نیست، بلکه هر واژه‌ای معنای خاصی دارد، بر همین اساس دو کار صورت گرفته است؛ یکی بحث نظریه علمی است و آن اینکه از نظر علمی ثابت شده که در قرآن کریم واژگان مترادف نیستند و در کنار آن بحث علمی دیگر این است که تمام واژگانی که تصور ترادف در آنها می‌شود، در قرآن کریم احصاء شده و همه این واژگان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم در ادامه عنوان کرد: در دسته‌های متفاوت این واژگان بررسی شده است؛ به طور مثال واژگان آخر، خاتم و عاقبت یک گروه واژه هستند. واژگان آل، اهل، رحم، موالید و نسب و گروه آلاء، منت، نعمت و .... در یک گروه هستند.
وی بیان کرد: واژگانی که تصور می‌شود ترادف در معنا دارند، احصاء و در گروه‌های مستقلی قرار داده شده و از نظر علمی مورد بررسی قرار گرفته‌اند که در سه محور این بررسی‌ها انجام شد. یک محور از نظر معناشناسی است، یعنی از نظر لغوی بررسی شده‌اند. همچنین از نظر تفسیری هم معناشناسی شده‌اند، یعنی نگاه‌های مفسران و لغویان به صورت جداگانه در مورد گروه‌های متفاوت واژگان بررسی شده و در مرحله سوم جمع‌بندی و تحلیل نهایی در هر گروه از واژه ارائه شده است.
حجت‌الاسلام یوسفی‌مقدم گفت: این فرهنگنامه تحولی عمیق در مطالعات تفسیری، در عرصه مطالعات تفسیری ترتیبی و یا موضوعی پدید خواهد آورد. این مطالعات تفسیری به وسیله فرهنگنامه تحقق می‌یابد و ارتقای خوبی پیدا خواهد کرد و ظرفیت گسترده‌تر و وسیع‌تری در مطالعات تفسیری با توجه به این فرهنگنامه به وجود خواهد آمد.
وی با بیان اینکه این فرهنگنامه در چهار مجلد به چاپ می‌رسد، بیان کرد: جلد اول منتشر شده و از کلمه «آخر، خاتم و عاقبت» شروع می‌شود و با گروه واژگان «احصاء، حساب، عدّ» پایان می‌پذیرد.
