جلسات قرآن رهبر شیعیان نیجریه/ از تفسیر تا آموزشی همراه با عمل

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، ابراهیم یعقوب زکزاکی، رهبر جنبش اسلامی نیجریه و روحانی شیعیان این کشور در سال ۱۹۵۳ چشم به جهان گشود، وی دانش‌آموخته رشته اقتصاد است و چندین بار در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی به زندان افتاد.
در روزهای نخست ماه ربیع‌الاول سال ۲۰۱۵، ارتش نیجریه طبق اظهاراتی واهی مبنی بر اینکه شیعیان این کشور چندین روز پیش از این به رهبری شیخ زکزاکی، رهبر نهضت اسلامی نیجریه به کاروان ژنرال توکور بوتای، رئیس ستاد مشترک ارتش این کشور حمله کرده‌اند، اقدام به کشتار بیش از صدها نفر از شیعیان نیجریه در شهر زاریا(مرکز شیعیان این کشور) کرد.
چند ساعت پس از انتشار تکذیب این اتهام از سوی شیخ در رسانه‌ها، در تاریخ۲۱ آذر ۱۳۹۴ مصادف با ۱۲ دسامبر ۲۰۱۵، ارتش نیجریه به منزل شیخ زکزاکی حمله کرده و پس از به شهادت رساندن سه فرزند پسر و خواهرش، او و همسرش، زینت ابراهیم را هم به رگبار گلوله بسته سپس به مکانی نامعلوم منتقل و محبوس کردند.
همیشه قرآن همراهش بود
زکیه زکزاکی، دختر خوانده شیخ زکزاکی در گفت‌وگو با ایکنا انس با قرآن ابراهیم یعقوب زکزاکی را این‌گونه توصیف کرد: ‌همیشه یک جلد کلام‌الله مجید را به همراه دارد و می‌خواند؛ چهارشنبه‌ها جلسه تفسیر قرآن و در روزهای دوشنبه نیز کلاس تفسیر نهج‌البلاغه داشت.
وی به دلیل قرآن‌آموزی و عشق به این کتاب آسمانی شیخ زکزاکی نیز اشاره‌ای کرد و گفت: پدرش روحانی بود و از کودکی با همراهی و راهنمایی وی قرآن را قرائت می‌کرد تا اینکه حافظ کل قرآن کریم شد.
حتی مسیحیان نیز پای منبرشان بودند
دختر خوانده رهبر دربند شیعیان نیجریه عنوان کرد: جلسات قرآن شیخ، بیش از 10 سال سابقه دارد، بعد از علنی شدن تغییر مبنای اعتقادی‌شان به شیعه، مردم را برای شرکت در فعالیت‌های قرآنی و معنوی در حسینیه بقیه‌الله جمع می‌کردند، در این میان اهل تسنن نیز از جلسه تفسیر ایشان استفاده می‌کردند، حتی مسیحیان نیز به حرف‌هایشان که از شبکه‌های رادیویی پخش می‌شد، گوش می‎دادند.
وی همچنین بیان کرد: شیعیان در کشور نیجریه، رسانه‌های ارتباط جمعی را در اختیار ندارند تا از این تریبون حرف و اعتقاد خود را به دیگران منتقل کنند بنابراین همین جلسات قرآن، یکی از رسانه‌های در دست نهضت اسلامی و شیخ زکزاکی است.
زکیه زکزاکی همچنین در رابطه با نفوذ کلام شیخ زکزاکی و انعکاس سخنانش در رسانه‌های منطقه‌ای گفت: برای شرکت در جلسات تفسیرشان از دیگر شهرها مانند کادونا نیز می‌آمدند، در سایت‌های نهضت اسلامی هم تفسیرشان را پخش می‎کردند، حتی از شبکه‌های اهل تسنن؛ همچنین در ماه مبارک رمضان جلسات قرآن هر روز تشکیل می‌شد و جلسات نهج‌البلاغه نیز کماکان روزهای دوشنبه برگزار می‌شد.
بدیعه زکزاکی، دیگر دخترخوانده ابراهیم یعقوب زکزاکی با اشاره به بهره‎گیری رهبر شیعیان نیجریه از کتب تفسیر مورد استفاده اهل سنت در نیجریه، بیان کرد: شیخ با اطلاع از این کتب به جذب آنان به مکتب شیعه اقدام می‌کرد تا بدین وسیله خلأها و مشکلات را طرح کند.
وی با ذکر نتایج معنوی دوره تفسیر قرآن شیخ زکزاکی ابراز کرد: پدرم حافظ کل قرآن بوده و خودش قرآنی را به خط خوش کتابت کرده است، که البته در ماجرای آتش‌سوزی منزل‌مان در حمله ارتش، از بین رفت؛ از جمله نتایج معنوی محفل قرآن پدرم، تربیت چند حافظ قرآن کریم در کشور نیجریه است.
فکر نمی‌کردیم این طوری باشد
زکیه زکزاکی به بیان جاذبه‌های شخصیتی شیخ پرداخت و گفت: هر کسی با ایشان برخورد می‌کند بلافاصله به حقانیت اندیشه‌اش پی می‌برد چرا که رفتارشان عقلانی است، هر کسی سیره زندگی‌شان را می‌دید می‌گفت، فکر نمی‌کردیم این‌گونه باشد.
وی افزود: برخوردش با همسرش بسیار خوب بود، در پخت و پز خانه به مادرم کمک می‌کرد، هیچ‌وقت به کسی دستورانجام دادن کاری را نمی‌داد تا آنجا که به فرزندان‌شان اجازه تمیزکردن اتاقش را نمی‌داد تا اینکه برای اقامه نماز یا انجام سایر کارها از اتاقش خارج می‌شد و ما  فوراً آنجا را تمیز می‌کردیم.
دخترخوانده رهبر مبارز نیجریایی، خلق و خوی و منش وی را از تمام ابعاد عالی ارزیابی کرد و در این‌باره توضیحاتی ارائه داد: به همه مردم یاری می‌رساند، با اینکه معمولاً در خانه چیز زیادی نداشتیم اما با اضافه بودن یک خوراکی یا شیء آن‌ را به دیگران انفاق می‌کرد.
وی با اشاره به یکی از ویژگی‌های اخلاقی شیخ تاکید کرد: هیچ‎گاه درباره انتخاب غذا نظری نمی‌دادند، هرگز نمی‎گفتند باید امروز این غذا را که من می‌خواهم بپزید، می‌گفتند، هر چه خودتان دوست دارید تهیه کنید، مادرم نیز رأی بچه‌ها را مقدم می‌داشتند، در نهایت اگر شیخ غذایی را نمی‎خوردند، می‎فهمیدیم به آن علاقه‌ای ندارند و بالعکس.
بدیعه زکزاکی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با بیان اینکه هیچ فرقی میان شیعه، سنی و مسیحی قائل نبودند، اظهار کرد: به خاطر حسن خلق‌شان مسیحیان هم به ایشان نزدیک می‌شدند؛ حتی گاه در برخی مراسم از دشمنان وهابی نیز با احترام پذیرایی می‌کردند.
بروید عمل کنید
دختر خوانده رهبر شیعیان مبارز نیجریه، کیفیت قرآن‌آموزی شیخ زکزاکی را این‌گونه تشریح کرد: بعد از هر درس به مادرم و سایر شاگردانش می‌گفت، بروید و تا جلسه بعد به آن درس عمل کنید تا درس بعدی را به شما بیاموزم، در هفته آینده نیز گزارشی از کارهای صورت گرفته را از ما درخواست می‌کرد، مثلاً اگر موضوع درس، کمک کردن به دیگران بود، باید نمونه‌ای عملی از آن را بیان می‌کردیم و نتیجه بدست آمده و احساس‌مان بعد از اجرای کار را توصیف می‌کردیم.
وی به ذکر برخی از توصیه‌ها و تاکیدات وی پرداخت و عنوان کرد: بیشتر به عمل توصیه می‌کرد، به ادامه تحصیل تاکید داشت و نیاز امروز را تربیت کسانی برای تربیت مردم می‌دانست؛ پیش از سفر به ایران به قصد درس خواندن، زیاد راغب به این کار نبودیم اما با تشویق پدرم برای این امر اقدام کردیم.
شگفتی از اقامه یک نماز
زکیه زکزاکی همچنین از انجام اعمال دینی همچون اقامه نمازهای نافله، نماز شب، ماهیانه یک دور ختم قرآن کریم توسط مادر و پدرش گفت و کیفیت انجام آن را بدین شرح توضیح داد: حتی زمانی که برای درمان در بیمارستان بقیه‌الله بستری بود از اقامه نماز شب غافل نشد تا جایی که پرستار بخش از این کارش در شگفت آمد.
بدیعه زکزاکی با اشاره به اینکه شیخ دوشنبه و چهارشنبه هر هفته با همراهی مادرم روزه می‎گرفتند و این روزه‌ها را هرگز ترک نکردند، تاکید کرد: طی 90 روز از اسارت ایشان به دست ارتش نیجریه هنوز روزه‌های ماه رجب و شعبان و روزه‌های هفتگی خود را می‌گیرند؛ قوت‌شان نیز خرما و چای و غذای سبک بوده است.
یک فنجان چای تا هدایت
دخترخوانده عضو مجمع جهانی اهل بیت(ع) درخصوص اعتقاد مردم کشور نیجریه خاصه شهر زاریا درباره جاذبه شخصیتی شیخ تصریح کرد: عموم مردم بر این باورند که هر کسی با وی چای هم بخورد شیعه می‌شود، دلیل آن بود که شیخ از هیچ فرصتی برای اثرگذاری نمی‌گذشت و با حرف و عملش در یک زمان کوتاه، مردم را برای پیوستن به مسیر اسلام تشویق می‌کرد.
وی افزود: از وقتی شرایط و اوضاع وخیم‌تر شده است و شیعیان مبارز تحت تعقیب هستند، نمی‌توانند در ایام رجب معتکف شوند، در غیر این صورت همواره در این ایام به این عمل مستحب مبادرت می‌ورزیدند.
دختر خوانده شیخ، با عنوان کردن استعداد مشترک خانواده شیخ زکزاکی ادامه داد: همه برادران در برخورداری از خط خوش با هم اشتراک داشتند، شیخ نیز به این هنر زیبنده‌اند و خودش هم آن‌را به ارث برده بود؛ وی قرآنی را به خطی خوش کتابت کرده بود.
زندگی شیخ به سبک روح‌الله
وی، تبعیت شیخ زکزاکی از رفتار فردی و منش سیاسی امام راحل را این‌گونه توصیف کرد: به دنبال آن بود تا هر آنچه را که امام خمینی(ره) در ایران انجام داده، در کشور نیجریه پیاده‌سازی کند؛ بسیار تمایل داشت تا به اخلاق فردی و رفتار سیاسی حضرت امام دقیقاً عمل کند تا موفق شود.
بدیعه زکزاکی با آوردن نمونه‌ای از سبک زندگی شیخ زکزاکی، تاکید کرد: از آنجایی که حضرت امام(ره) به گذر زمان و رعایت وقت مقید بود، ایشان نیز در زندگی شخصی خود وقت انجام هر کاری را دقیقاً مشخص کرده بود، طوری که ما می‌دانستیم رأس چه ساعتی قرآن، نماز و دعا را به انجام می‌رسانند، چه زمانی خبر گوش می‎دهند، کی غذا می‌خورند، ... و چه وقتی می‌خوابند.
زکیه زکزاکی، پیام رهبر شیعیان کشور نیجریه را برای همه مسلمانان اتحاد دانست و تصریح کرد: هر سال در سالروز هفته وحدت مراسم باشکوهی برگزار می‌کنند و اکثر میهمانان از اهل سنت هستند، دلیل تاکید ایشان بر اتحاد و برگزاری این‌گونه مراسم، اشتراک ما بر اعتقاد به خدا، پیامبر و کتاب مقدس قرآن است و اینکه برای دشمنان اسلام، شیعه و سنی فرق نمی‌کرد و ما همگی اسلام را خواهانیم.
وی در مورد کیفیت برگزاری مراسم جشن هفته وحدت در نیجریه افزود: در این روز میان علمای مذاهب و فرق مختلف حاضر در مراسم، مناظره اتفاق می‌افتد تا آراء و نظرات‌شان را شفاف و آزادانه مطرح کرده و با یکدیگر مقایسه کنند.
به گفته بدیعه زکزاکی، شیخ ساله لازاره، از جمله علمای بزرگ و مورد احترام اهل تسنن کشور نیجر است که در مراسم هفته وحدت شهر زاریا حضور یافت و با شیخ زکزاکی دیدار کرد، خودش با حیرت شرح ماوقع آن روز را این‌چنین روایت می‌کرد: سوالاتی را بروی برگه‌ای نوشته و در جیبم گذاشته بودم تا آنها را عنوان کنم اما قبل از بیرون آوردن برگه، شیخ زکزاکی به همه سؤالاتم پاسخ داد و وقتی آن را در آوردم دیدم هیچ پرسشی نمانده که ایشان جواب نداده باشد.