سی‌وسومین دوره از مسابقات قرآن ایران در 9 پرده

به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، سی‌وسومین دوره از مسابقات بین‌المللی قرآن ایران در حالی به کار خود پایان داد که مردم و جامعه قرآنی کشور شاهد خلق حماسه‌ای دیگر از جنس نور بودند. رتبه‌های نخست این دوره از مسابقات در رشته‌های حفظ، قرائت و بخش ویژه روشندلان را سه شرکت‌کننده ایرانی از آن خود کردند. همچنین برگزاری مسابقات در محل مصلای حضرت امام‌ خمینی(ره)، حضور اقشار مختلف مردم در این برنامه‌ها، برگزاری مراسم افتتاحیه با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی، اجرای برنامه‌های جذاب توسط نونهالان، تجلیل از مقام خانواده‌های شهدای قرآنی و شهدای فاجعه منا در خلال برنامه‌های روزانه، برگزاری نمایشگاه قرآن، ایجاد فرصت مناسب برای معرفی حافظان و قاریان جهان‌ اسلام به ویژه قاریان ممتاز سایر کشورها و بهره‌مندی مردم از قرائت‌های زیبا و جذاب قاریان داخلی و خارجی و نیز کیفیت بالای داوری مسابقات بین‌المللی که جایگاه آن را به سطح بزرگ‌ترین رویداد قرآنی جهان اسلام ارتقا داده است، از جمله ویژگی‌های این دوره از مسابقات بین‌المللی قرآن‌ کریم در ایران است. در ادامه به چند بخش از این رویداد بین‌المللی اشاراتی خواهیم داشت.

مسابقات قرآن ایران قابل مقایسه با دیگر مسابقات قرآن سایر کشورها نیست

سازمان اوقاف و امور خیریه از سال ۱۳۶۰ تاکنون مبادرت به برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن‌ کریم کرده است که البته در سال‌های ۱۳۶۱ و ۱۳۶۴ به علت شرایط خاص جنگ تحمیلی در کشور و ناامن بودن حریم‌ هوایی کشور این مسابقات برگزار نشد.

ایران، تنها کشوری نیست که به برگزاری مسابقات قرآن اهتمام ورزیده است، کشورهای دیگری نیز در گوشه‌ و کنار دنیا مسابقات بین‌المللی قرآن را برگزار می‌کنند. مسابقات بین‌المللی قرآن کریم کشور مالزی از سال ۱۳۳۹ شمسی در این کشور برگزار می‌شود. مسابقاتی که از آن به عنوان قدیمی‌ترین مسابقات بین‌المللی قرآن در جهان یاد می‌شود و با حضور آقایان و بانوان در رشته قرائت تحقیق و حفظ کل برگزار می‌شود و تاکنون 58 دوره خود را پشت سر گذاشته است. معمولا مراسم افتتاحیه و اختتامیه این مسابقات با حضور پادشاه و مقامات سیاسی و اجتماعی این کشور برگزار می‌شود. اولین قاری ایرانی که در مسابقات قرآن مالزی بعد از انقلاب موفق به کسب رتبه اول شد؛ استاد «عباس سلیمی» در سال ۱۳۵۸ بوده است و آخرین فرد نیز شهید منا «محسن حاجی حسنی کارگر» در سال 1394 بود. امسال نیز «سیدمصطفی حسینی» حائز رتبه چهارم این دوره از مسابقات شد.

کشور مصر با توجه به سابقه‌ای که در پرورش قاریان برجسته قرآن در جهان دارد، تنها 23 دوره مسابقات بین‌المللی قرآن برگزار کرده است. کشور اردن نیز در ماه مبارک رمضان، مسابقات بین‌المللی قرآن را در دو بخش بانوان و آقایان البته به شکلی کاملا مجزا از هم برگزار می‌کند. کشور لیبی را هم باید یکی دیگر از کشورهایی به‌شمار آورد که در برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن حرفی برای گفتن دارد. مسابقات بین‌المللی قرآن لیبی در رشته حفظ قرآن کریم برگزار می‌شود و نمایندگان کشورمان در این مسابقات در چندین دوره حضور داشته‌اند. برای حضور در مسابقات بین‌المللی قرآن در کشور لیبی شرایط خاصی حاکم است که از جمله آنها باید به این موارد اشاره کرد: شرکت‌کنندگان در این رقابت‌ها نباید بیش از ۲۵ سال سن داشته باشند، شرکت‌کنندگان در رشته قرائت باید حافظ قرآن نیز باشند و شرکت‌کنندگان باید ملیت کشوری که نماینده آن هستند، داشته باشند. در کشور تونس نیز با اینکه سابقه برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن در این کشور به سال‌های قبل از جریان بیداری اسلامی برمی‌گردد اما در مسابقاتی که بعد از جریان بیداری اسلامی، برگزار می‌شود، ادوار قبل از جریان بیداری اسلامی را به حساب نمی‌آورند.

یکی از مسابقاتی که نمایندگان ایرانی حاضر در آن پای ثابت کسب رتبه بود‌ه‌اند، مسابقات بین‌المللی قرآن در کشور سوریه است، مسابقاتی که حالا دیگر به دلیل درگیری‌ با تروریست‌ها خبری از برگزاری آن نیست و مشخص نیست چه زمانی طول خواهد کشید تا مجددا شاهد از سرگیری این مسابقات و هنرنمایی قاریان و حافظان ایرانی در آن باشیم. علاوه بر مسابقاتی که در این گزارش به آنها پرداخته شد کشورهای دیگری هستند که مسابقات بین‌المللی قرآن را نه در سطح مسابقاتی همچون مسابقات ایران و مالزی، برگزار می‌کنند که از جمله آنها می‌توان به قطر، هند، امارات، عراق، روسیه و ... اشاره کرد.

کارشناسان اهل‌فن و حتی متسابقین شرکت‌کننده در مسابقات ایران بر این باورند که این مسابقات از لحاظ کیفیت و داوری یکی از معتبرترین مسابقات قرآن در سطح دنیا است. این کیفیت را بسیاری از حیث تعداد شرکت‌کنندگان در مسابقات و نیز تعداد کشورهای حاضر در آن عنوان می‌کنند. بررسی مسابقات بین‌المللی قرآن جمهوری اسلامی ایران به این جهت پس از مسابقات مالزی و عربستان صورت گرفته است که از لحاظ قدمت در رتبه سوم مسابقات بین‌المللی قرآن در سطح دنیا است. در سی‌وسومین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم نیز نمایندگان بیش از ۷۳ کشور حضور داشتند؛ ۱۳۰ حافظ و قاری در این دوره از مسابقات شامل ۵۷ قاری، ۵۷ حافظ و 16 حافظ روشندل حضور پیدا کردند. مسابقات بین‌المللی قرآن روشندلان نیز امسال برای اولین بار در نظام جمهوری اسلامی ایران به همت سازمان بهزیستی تدارک دیده شد و برگزاری این مسابقات نیز از افتخارات جمهوری اسلامی است.

جایگاه نخست در دست ایران

در طی این سال‌ها؛ از بهمن ماه 1360، که اولین دوره از مسابقات بین‌المللی قرآن‌کریم در ایران آغاز شده است، تا اردیبهشت ماه 1395، قاریان و حافظان ایرانی موفقیت چشمگیری داشته‌اند، به ویژه در رشته قرائت که در هر دوره، نمایندگان ایران، رتبه نخست مسابقات را از آن خود کرده‌اند. در پایان این دوره نیز، نمایندگان ایران؛ مجتبی فردفانی، حامد ولیزاده و عبدالغفور جوهرچی در سه بخش؛ حفظ، قرائت و بخش ویژه روشندلان حائز رتبه‌های نخست مسابقات شدند.

قاریان بهشتی

یکی دیگر از جلوه‌های شکوه این دوره از مسابقات، تجلیل از خانواده‌های شهدای قرآنی و شهدای حادثه منا بود. مهر سال گذشته در فاجعه منا دو قاری جوان ایرانی با بی‌تدبیری سعودی‌ها به شهادت رسیدند و مسابقات امسال بدون آن‌ها برگزار شد. جای خالی دو شهید قرآنی حادثه منا؛ شهیدان «حسن دانش» و «محسن حاجی‌حسنی کارگر»، کاملا محسوس بود. پخش تصاویر این دو شهید بزرگوار و صوت زیبای آنان، برای دقایقی فضای مصلی را با صدای گریه‌های خانواده‌های شهدای منا و حضار همراه کرد.

حضور پرشور مردم؛ حضور کم‌رنگ مسئولان

قرآن و فعالیت‌های قرآنی برای عامه مردم است و این نوع مسابقات ملی و بین‌المللی قرآن دو جنبه تخصصی و عمومی دارد که در بحث تخصصی آن حافظان و قاریان حضور پیدا می‌کنند و جنبه عمومی مسابقات نیز این است که عموم‌مردم حضور پیدا کرده و از این برنامه قرآنی بهره می‌گیرند. حضور مردم در اولین روز این رقابت‌ها چشم‌گیر بود، هر چند که بی‌نظمی‌هایی در این بین دیده می‌شد. روزانه بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ نفر از سطح استان تهران برای حضور در این مسابقات خود را به محل برگزاری مسابقات می‌رساندند. حضور مردم در اغلب روزها به حدی بود که جمعیت بسیاری بر روی زمین می‌نشستند.

رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه در مراسم اختتامیه این دوره از مسابقات، درباره این نوع حضور آحاد مردم، اظهار کرد: حضور پرشور مردم در این مسابقات نشان داد که اگر ما مسئولان در زمینه قرآن به شکل جهادی عمل کنیم فعالیت‌های قرآنی رو به افزایش خواهد بود.در پس حضور پرشور مردم نباید از گلایه‌های مسئولان امور و فعالیت‌های قرآنی از حضور کم‌رنگ مسئولان و به‌ویژه هیئت دولت غافل شد. در این زمینه محمد انجم‌شعاع، معاون هماهنگی و نظارت راهبردی شورای توسعه فرهنگ‌ قرآنی کشور در گفت‌وگو با کانون خبرنگاران ایکنا؛ نبأ اذعان کرد: گرچه حضور پرشور مردم عمق عظمت این جریان را به تصویر کشید، اما نباید از گلایه‌های مسئولان امور و فعالیت‌های قرآنی، از حضور کم‌رنگ مسئولان و به‌ویژه رئیس محترم جمهور، اعضای محترم هیئت دولت و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی غافل شد.

وی بیان کرد: ما امروز مورد هجمه جدی فرهنگی واقع هستیم و باید بپذیریم بخشی از سنگرهای خود را در این حوزه از دست داده‎‌‌ایم. امروز دشمن در فضای مجازی غیر فرهنگی در واقع، در خانه ماست. دشمن درون خانه مؤمنین نفوذ کرده و چون موریانه درحال فروپاشی کانون‌های فرهنگی، اجتماعی و باورهای دینی است. انتظار جدی وجود دارد. ما باید در موقعیتی که قرار گرفته‌ایم، در مقابل دشمن پدافند کنیم و به تعبیری یک گام به جلو برویم. انتظار جامعه قرآنی در این موقعیت زمانی این است که همه اقشار انس با قرآن را جدی بگیرند. در این مسابقات سفره قرآن پهن بود و مردم شیفته و عاشقانه حضور پیدا کردند. قرار نیست برای همه دعوت‌نامه فرستاد چون قرآن، مادبةالله است و لازمه این فضا؛ ابراز علاقه و ابراز دلدادگی مسئولان به ساحت مقدس قرآن است.

این فعال قرآنی ادامه داد: وظیفه ستاد مسابقات این بوده که دعوت به‌عمل آورند، و قطعا همین‌طور بوده است. اینکه دعوت قرآنیان را نپذیرند و برسر سفره قرآن ننشینند و سهم خودشان را از توجه به قرآن ادا نکنند، گلایه‌مندی جدی جامعه قرآنی است. به عنوان عضو کوچک جامعه قرآنی، باور این امر که ریاست محترم جمهوری اسلامی در این مراسم حضور پیدا نکردند، سخت است. شما ملاحظه نمایید در مسابقات قرآن مالزی، هر ساله در مراسم افتتاحیه و اختتامیه پادشاه این کشور در مراسم حضور پیدا می‌کند. جا دارد از بزرگوارانی که از هیئت دولت، مجلس شورای اسلامی و همچنین جمع هنرمندان، ورزشکاران و فرهیختگان شیفته قرآن که در این روزها همراه مردم در این مسابقات حضور یافته و از فضای انس معنوی با قرآن بهره بردند، قدردانی کنیم.

مصلی؛ مکانی مناسب فعالیت‌های قرآنی

مسابقات بین‌المللی قرآن کریم، از شروع اولین دوره آن در سال 1360 در مکان‌های مختلفی برگزار شده است. به غیراز مردادماه 1387 که مسابقات قرآن، در سالن همایش‌های صداوسیمای مشهد برگزار شد، تاکنون؛ حسینیه ارشاد، سالن همایش‌های صداوسیما، سالن همایش‌های برج‌میلاد، سالن اجلاس‌ سران و اکنون؛ مصلی حضرت امام(ره) میزبان مسابقات قرآن‌ک ریم بوده‌اند. مصلی حضرت امام(ره) تقریبا در مرکز شهر است و مردم نیز با این فضا بیشتر مانوس‌اند و دسترسی به این فضا نیز برای عموم مردم آسان‌تر است. مصلی به جهت داشتن معماری دینی-اسلامی، مکانی مناسب برای این دوره از مسابقات است.

مطلوب بودن این مکان جهت برپایی مسابقات قرآن، از نگاه برخی صاحب‌نظران امر قرآن جالب توجه است و تاییدی بر انتخاب این مکان است. امین پویا؛ قاری بین‌المللی کشورمان درباره برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن برای نخستین بار در مصلی، گفت: بنده این فضا را می‌پسندم و خیلی دوست دارم و شاید این احساس رضایت بنده به این جهت است که امکاناتی که در سالن اجلاس سران است و فرم سالن که برای اجلاس طراحی شده است، به خوب برگزار شدن مراسم کمک می‌کند، اما این موضوع را هم نباید نادیده بگیریم که مصلی خانه خدا است و شکل و شمایل و معماری دینی‌ومذهبی مصلی و آیاتی که بر در و دیوار آن نقش بسته است، مکانی است برای تلاوت قرآن و اقامه نماز، همه‌وهمه به جایگاه ارزشمند مسابقات کمک می‌کند و از این بابت این مکان برای برگزاری مسابقات جایگاه خوبی است. آماده‌سازی مصلی برای برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن سخت است و اینکه صندلی‌ها را نصب کنند و بعد از یک هفته جمع کنند سخت است و زحمت زیادی دارد اما بنده این مکان را برای برگزاری مسابقات قرآن بیشتر می‌پسندم.همچنین حجت الاسلام والمسلمین محمدجواد حاج علی اکبری، رییس مرکز رسیدگی به امور مساجد کشور گفت: موضوعی که در این دوره بیشتر باعث خرسندی بنده شده است تغییر محل برگزاری مسابقات به مصلی بزرگ امام‌خمینی(ره) است. مصلی حضرت امام(ره) هم به لحاظ مکان برگزاری تناسب بیشتری با قرائت و مسابقات دارد و هم به اجتماعی و عمومی‌تر شدن برنامه نیز حس بهتری را انتقال می‌دهد.

برنامه‌های جنبی کم؛ اما درخور توجه

نگاهی گذرا به برنامه‌های متنوع فرهنگی و قرآنی اجرا شده در این دوره‌ها نشان می‌دهد که در حد امکان به موضوع تنوع برنامه‌ها، استفاده مناسب از ظرفیت‌های موجود و بهره برداری لازم از این فرصت ارزشمند برای ایجاد انس و ارتباط بیشتر آحاد جامعه با آموزه‌ها و هنرهای قرآنی و بهره‌مندی از مفاهیم ومعارف قرآنی با محوریت دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب توجه شده است. اگر چه وجود برخی کاستی‌ها هم اجتناب‌ناپذیر بوده است.همزمان با برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن؛ نمایشگاه بزرگ قرآنی، فرهنگی و هنری به همراه عرضه آثار فاخر قرآنی و تبیین سبک زندگی اسلامی برگزار شد که مورد استقبال مردم، علاقه مندان و شرکت‌کنندگان قرار گرفت. این نمایشگاه که سمت چپ درب‌های وردی به محل سالن مسابقات قرار داده شده بود با بنرهایی مدعوین را برای بازدید از این نمایشگاه ترغیب می‌کرد. غرفه کانون خبرنگاران ایکنا؛ نبأ نیز در قسمتی از نمایشگاه به معرفی این کانون پرداخت و اقدام به جذب خبرنگار افتخاری کرد. این نمایشگاه و برخی غرفه‌ها که خالی از فعالیت بودند فرصتی مناسب برای گسترش و تعمیق فعالیت‌های دینی و قرآنی فراهم کرد، اما برای چنین جمعیتی از سطح پایین‌تری برخوردار بود.نکته مثبت قابل توجه در این مسابقات، پخش زنده آن از شبكه قرآن سيما، رادیو قرآن، رادیو تلاوت بود و همچنین بخش‌هايی از آن به صورت زنده در شبكه سوم سيما پخش شد. برگزاری مسابقه پیامکی روزانه، طرح ختم روزانه کل قرآن‌کریم، از ویژه برنامه‌های جنبی این دوره از مسابقات بود.

یک کتاب، یک امت در سال اقتصاد و عمل

گردهمایی نمایندگان بیش از ۷۰ کشور حول محور قرآن کریم، یکی از بهترین فرصت‌ها برای تحقق یکی از ضروری‌ترین مسائل جهان اسلام یعنی اتحاد، انسجام و وحدت بین امت‌اسلامی است. علاوه بر این، مسابقات بین‌المللی قرآن، نقش به‌سزایی در وحدت امت مسلمان، نزدیکی و تبادل اندیشه‌ها و بیداری اسلامی ملل مسلمان و تغییر نگاه مسلمانان به جمهوری اسلامی ايران داشته است. امسال كه از سوی رهبر معظم انقلاب به سال «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نام گرفته، مسابقات قرآنی می‌تواند زمينه‌ساز اقدام شكوه‌مند و عمل به معنویت قرآن باشد.

بانوان قرآنی؛ طلایه‌داران انس با قرآن

تجلیل از بانوان فعال در عرصه قرآن‌کریم طی شش دوره، این مسابقات را از مسابقات بین‌المللی قرآن سایر کشورهای جهان متمایز ساخته است. تجلیل از برترین بانوان قرآنی از اتفاقاتی است که تنها در مسابقات قرآنی کشور ما دیده می‌شود و در مسابقات قرآنی سایر کشورها به هیچ عنوان به این موضوع توجه نشده است. این همایش، همزمان با برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن با حضور جمع کثیری از مدیران، مربیان و فعالان قرآنی خانم برگزار شد؛ این همایش امسال برای دومین بار به صورت بین‌المللی و با تجلیل از هفت بانوی فعال قرآنی جهان‌اسلام برگزار شد. ۲۶ اردیبهشت ماه از ۲۱ بانوی فعال قرآنی ایران و جهان تجلیل شد؛ 13 بانو در بخش داخلی و 8 بانو در بخش خارجی.

شهیندخت ملاوردی؛ معاون رئیس‌جمهور در امور بانوان ضمن حضور در مراسم تجلیل از بانوان فعال قرآنی، در گفت‌وگو با کانون خبرنگاران نبأ، گفت: تلاش این بانوان جای قدردانی دارد. این امر با هدف شناسایی و معرفی بانوان نمونه قرآنی به جامعه و به عنوان یک الگو است. اینان تاثیرات خودشان را در تحولات زندگی جاری خواهند داشت. مهم این است که هم انس با قرآن و هم عمل به قرآن بتواند جای خودش را در زندگی ما باز کند. حضور در این محافل، یک فرصتی است برای تجدید قوا و نفس کشیدن در آرامش و معنویت همراه با قرآن.

وی با اشاره به انتخاب شعار «بانوان امت، طلایه داران انس و عمل با قرآن» برای پنجمین روز برگزاری مسابقات، گفت: یکی از عرصه های مهم در این حوزه تحقیق و پژوهش است که باید در این بخش به حوزه درک مفاهیم این کتاب آسمانی توجه ویژه‌ای صورت بگیرد. کارگروه‌های تخصصی در زمینه تعمیق باورهای دینی راه‌اندازی کرده‌ایم و سلسله نشست‌هایی طراحی شده با نام: «زن، معرفت دینی و اندیشمندان معاصر» و از آن طریق دیدگاه‌ها و برنامه‌های خود را دنبال می‌کنیم.

ديدار با ولی امر مسلمين؛ سنتی ماندگار و زيبا

دیدار با مقام معظم رهبری(مدظله العالی) آخرین رخداد این دوره از مسابقات و البته آغازی برای استفاده از رهنمودهای ایشان برای دوره‌های آتی مسابقات قرآن بود.

*مریم روزبهانی