مشارکت مردمی در چاپ قرآن به معنی منتفی شدن اعتبارات دولتی نیست

در این نشست محمدرضا پورمعین، مجری طرح ملی افق با مقایسه وضعیت نشر قرآن و انجیل در جهان گفت: انجیل به عنوان پرشمارگان‌ترین کتاب تاریخ بشر در جهان مطرح است و کتاب 32 درصد از مردم جهان را شامل و سالانه بیش از 200 میلیون نسخه اهداء می‌شود و شعار آنها نیز دسترسی عموم مردم به این کتاب مقدس است.

وی افزود: تنها در کشور آمریکا سالانه بیش از 20 میلیون نسخه انجیل فروخته و یا اهداء می‌شود و گردش مالی این امر نیز در سال 2012 در این کشور، 425 تا 650 میلیون دلار تخمین زده‌اند.

پورمعین با اشاره به تنوع نشر این کتاب مقدس عنوان کرد: انجیل به دلیل آمار بالای فروش و سفارش چاپ، مورد اقبال ناشران جهانی قرار گرفته و ناشران با نوآوری در طراحی و کیفیت چاپ سعی می‌کنند در فضای رقابتی ایجاد شده، سهم خود را در این بازار حفظ کنند و انتشارات Gideon انجیل‌ها را برای زندان‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و هتل‌ها به صورت رایگان ارسال می‌کند و ویرایش‌های جدید انجیل شامل تغییراتی در صفحه‌آرایی، رنگ‌آمیزی و چاپ می‌شود، انجیل‌های ویژه نوعروسان، دانشجویان و دانش‌آموزان، انجیل‌های ضدآب و حتی انجیل‌هایی که بتوان در مناطق جنگی از آنها استفاده کرد، از انواع این کتاب مقدس است.

وی درباره قرآن کریم نیز بیان کرد: 1449 سال از آغاز نزول قرآن می‌گذرد و 22 درصد مردم جهان این کتاب مقدس را دارند؛ البته آمار دقیقی از تعداد چاپ مصحف شریف در دنیا وجود ندارد و عربستان سعودی با انتشار و توزیع سالانه بیش از 30 میلیون جلد قرآن در جهان، با فاصله قابل توجهی از دیگر کشورهای اسلامی در جایگاه نخست قرار دارد و در حال حاضر 13 میلیون جلد از تعداد یاد شده، توسط مجمع ملک فهد، بزرگترین مرکز نشر قرآن در جهان منتشر می‌شود و این مجموعه تاکنون 153 میلیون جلد قرآن چاپ کرده است.

مجری طرح ملی افق ادامه داد: مالزی در حال حاضر یکی از بزرگترین ناشران قرآن با ویژگی رنگ‌ها، خط‌ها و چاپ‌های متنوع در جهان است. این کشور در سال جدید ساخت دومین مرکز بزرگ نشر قرآن جهان را آغاز کرده است. این مرکز که «مجتمع نشر قرآن» نام دارد، چاپ و انتشار سالانه بیش از 3 میلیون جلد قرآن کریم را در سطح جهانی در برنامه خود دارد و هزینه ساخت این مرکز 16 میلیون دلار برآورد شده که شامل ساخت بنا و تأمین تجهیزات صفحه‌بندی و چاپ است.

پورمعین در ادامه به وضعیت ایران در حوزه نشر قرآن اشاره کرد و گفت: نخستین قرآن چاپی در ایران در سال 1242 تهیه شد و در حال حاضر از سال 1364 که شورای عالی تبلیغات اسلامی وظیفه چاپ و نشر قرآن را عهده‌دار شد تا پایان سال 1393 بیش از 158 میلیون قرآن در کشور به طور رسمی چاپ شده است. همچنین از سال 1376 که مرکز طبع و نشر قران تأسیس شده تا اواخر سال 94، حدود 25 میلیون جلد قرآن به شیوه این مرکز چاپ و منتشر شده است.

وی با اشاره به روند چاپ قرآن در کشور بیان کرد: روند چاپ قرآن در ایران در 10 سال گذشته نزولی بوده و متوسط میزان کاهش چاپ قرآن در سه سال گذشته سالانه 34 درصد بوده است و تا پایان سال 1392، براساس آمار رسمی 95 درصد از مصاحف منتشر شده در کشور، با خط «عثمان‌طه» منتشر شده‌اند و این رقم تا پایان سال 1393، به 88 درصد کاهش یافته است.

پورمعین سرانه نشر قرآن در کشور را 175 تومان عنوان و اظهار کرد: این در حالی است که سرانه مصرف لوازم آرایشی برای هر ایرانی 145 هزار تومان و سرانه مصرف سیگار در سال 110 هزار تومان و مصرف نوشابه 84 هزار تومان است. گردش مالی حوزه نشر در کشور نیز در سال 1393، حدود 778 میلیارد تومان بوده که تنها 2.5 درصد از این حجم عملیات مالی در حوزه نشر قرآن کریم بوده است.

وی در ادامه درباره طرح ملی افق گفت: فاز نخست این طرح، تحقق انتشار 2 میلیون مصحف در سال با مشارکت مردمی است و این مشارکت از طریق خرید سهم در پروژه صورت می‌گیرد و هر شخص با پرداخت ماهیانه حداقل یک هزار تومان و در مجموع 12 هزار تومان در سال و خرید یک سهم در طرح مشارکت خواهد کرد.

منویات و مطالبات امام زمان(عج) را بشناسیم

عباس سلیمی، پیشکسوت قرآنی در ادامه این نشست با اشاره به میلاد امام عصر(عج) گفت: مسئولین جامعه قرآنی در رابطه با تحقق منویات و مطالبات امام عصر(عج) یک مسئولیت ویژه و مضاعف دارند و اگر بخواهیم در یک بسته‌بندی جامع بیان کنیم که چه انتظاراتی از جامعه منتظران امام عصر(عج) در جبهه امامت و ولایت می‌رود؟ باید به برخی منابع مراجعه کنیم و با تکالیف خود آشنا شویم.

وی با اشاره به حدیثی درباره عظمت جبهه ولایت و امامت گفت: یکی از اصحاب اظهار کرد که ما در محضر امام صادق(ع) بودیم، یکی از افراد فرهیخته حاضر در مجلس از خداوند خواست که بهشت را روزی‌اش قرار دهد، امام فرمودند: شما در بهشت هستید. از خدا تقاضا کنید که خداوند شما را از این بهشت اخراج نکند، عرض کردیم: جان ما به قربان شما، یا بن رسول‌الله(ص)، ما در دنیا هستیم. امام فرمود: آیا شما اقرار به امامت ما ندارید؟ همگان گفتند: چرا همینطور است. امام(ع) فرمود: این معنای بهشت است و هر کسی که به امامت ما معتقد باشد در بهشت است و از خداوند تقاضا کنید که این نعمت را از شما سلب نکند. از این رو این حدیث در زمان حاضر نیز باید مورد توجه باشد و نظام ولایی را قدر بدانیم و در هر زمینه‌ای به وظایف خود عمل کنیم تا خداوند فضای بهشتی را از ما نگیرد.

سلیمی در ادامه به دعای جامع امام زمان(عج) اشاره و عنوان کرد: این دعا می‌تواند به عنوان منشور مهدویت، نقشه راه منتظران امام عصر(عج) باشد؛ چرا که فاصله گرفتن از معاصی و گناهان، موجب نزدیکی انسان به خدا و تحقق آرمان‌های مهدوی می‌شود. در این دعا امام در سه بخش هم تکلیف توده مردم و عوام و هم خواص را مشخص کرده و پاره‌ای از مطالبات و منویات خود را عنوان فرموده‌اند که اطاعت و بندگی خدا، دوری از گناه و معصیت، صداقت و پاکی نیت، شناخت محرمات الهی، استقامت در مسیر الهی، آراستگی زبان به سخنان زیبا و عاقلانه، کسب علم و معرفت، پرهیز از لقمه حرام و شبهه، دوری از ظلم و سرقت، کنترل چشم از نگاه حرام، عدم استماع غیبت و کلمات بیهوده و حسن معاشرت با بندگان خدا بخشی از مطالبات آن حضرت از منتظران است.

وی ادامه داد: سپس در رابطه با علما، حکام، زمامداران، زنان و مردان و جوانان انتظارات خود را بیان کرده‌اند که درمی‌یابیم تحقق منویات مهدوی جز در تمسک به قرآن کریم امکان ندارد و باید هر اقدامی که می‌تواند مردم را با قرآن و فرهنگ آن آشنا کند در جامعه قرآنی انجام شود؛ چرا که علت همه نابسامانی‌ها، ناهنجاری‌ها و تخلفات و بداخلاقی‌ها دوری از فرهنگ قرآن کریم است. 

سلیمی با اشاره به آیه 124 سوره مبارکه «طه» گفت: آیت‌الله العظمی جوادی آملی در برداشت نخست این آیه می‌فرماید: «هر کسی از یاد خدا اعراض کند، زندگی سختی خواهد داشت»، اما برداشت دیگری نیز از این آیه دارند و آن اینکه، «هر کسی از قرآن من، اعراض و دوری کند باید در انتظار زندگی سخت و نابسامان باشد».

سلیمی با اشاره به عنوان نمایشگاه قرآن امسال که براساس فهم قرآن نهاده شده است، بیان کرد: مگر می‌توان مردم را بدون آشنایی آنها با روخوانی و روانخوانی قرآن به باور قرآنی رساند. رساندن مردم به فهم و باور قرآنی نیازمند مشارکت جدی است، از سوی دیگر نوآوری در چاپ و ترجمه قرآن باید با نظارت علما و قرآن‌پژوهان با دقت بیشتری انجام شود تا تبعات سوئی در پی نداشته باشد و ارائه طرح‌های نو و مبتکرانه فرهنگی از ضروریات این کار است.

وی با اشاره به برنامه پنجم توسعه در رابطه با واگذاری امور به مردم تصریح کرد: واگذاری امور به مردم باید با دقت بیشتری همراه باشد، نمی‌خواهم بحث حقوقی را مطرح کنم؛ چرا که اگر چنین اعتقادی در کشورمان وجود دارد، بسیاری از امور باید مردمی شود و در راستای اجرای این طرح، ممکن است سؤال شود که چرا سایر امور نیز به مردم واگذار نمی‌شود و گزینشی عمل می‌شود و اگر این گونه شود بسیاری از مسائل ناشی از رکود و مشکلات اقتصادی وجود نخواهد داشت.

سلیمی گفت: وظیفه حکومت و دولت، اقدام جدی در این زمینه‌هاست و اگر آماری از عربستان ارائه می‌دهیم، این دولت عربستان است که قرآن چاپ می‌کند و اطلاعی نداریم که مردم عربستان در این زمینه مانند امور خیریه مشارکتی دارند؛ از این رو پرداختن به این امر باید به گونه‌ای ظریف انجام شود که مسئولین دولتی نپندارند، وظیفه اصلی آنها در تخصیص اعتبار و بودجه‌های لازم منتفی شده است، ما واقعا به موازات تشکر از وزارت ارشاد و دولت در رابطه با نحوه توزیع بودجه که به صورت عادلانه مسائل فرهنگی را در برنمی‌گیرد، رضایت نداریم و باید به صورت برادرانه مسائل خود را مطرح کنیم.

وی افزود: مقدار اندکی از بودجه نیز که اختصاص داده می‌شود به دلیل کمبود نقدینگی، کمبود اعتبارات و توطئه‌های استکبار و دشمن و برخی از سوء مدیریت‌ها در بهره‌وری بهینه از بیت‌المال در داخل کشور، مانند برخی عناصر ناصالحی که امکانات را حیف و میل می‌کنند و از سوی دیگر مقدار بودجه‌ای که اختصاص داده می‌شود، به نهادهای قرآنی تخصیص نمی‌یابد؛ از این رو حرکت‌های مردمی نباید سبب شود که مدیران دولتی از مسئولیت خود غفلت کنند.

به عنوان مثال در سال 94، ریالی بودجه به بخش قرآنی اختصاص داده نشده است، این چه طرز تفکری است که نباید گلایه و انتقاد بکنیم. اینکه امام صادق(ع) می‌فرماید: تعجب می‌کنم از انسانی که در مورد برنامه غذایی و مادی خود برنامه‌ریزی می‌کند، اما درباره مسائل عقلایی خود این کار را انجام نمی‌دهد، ناظر بر همین مسئله است و همانطور که درباره مسائل اقتصادی، نظامی و تسلیحاتی و ... بودجه اختصاص داده می‌شود، حتی اگر برخی از مسئولان قائل به اولویت تخصیص بودجه‌های فرهنگی نباشد، با رعایت انصاف این مسئله مهم را که همه هویت و شرافت ما بستگی به آن دارد در ردیف همان مسائل معمولی ببینند.

وی در پایان با تأکید بر مطالبات جامعه قرآنی بیان کرد: مسئولان باید در راستای اجرای طرح ملی افق نیز جدیت داشته باشند؛ از این رو علاوه بر حمایت مسئولان نیازمند همت مردمی، غیرت مردمی، مشارکت مردمی و جلب مشارکت خیرین هستیم و این مردم همان مردمی هستند که در امور خیری چون مدرسه‌سازی، ساخت بیمارستان، مراکز خیریه فراوان، وقف، مشارکت در برنامه عظیم اربعین، نذورات و ... امتحان خود را پس داده‌اند و در این راه هزینه و سرمایه‌گذاری می‌کنند و می‌توانند در چاپ و توزیع رایگان قرآن نیز مشارکت کنند.

این پیشکسوت قرآنی بیان کرد: علما، روحانیان، اساتید قرآنی و بانوان و ... می‌توانند در اجرای بهتر طرح ملی افق سازنده و موثر باشند.

گفتنی است، مهمان ویژه این مراسم حنانه خلفی، حافظ و قاری قرآن بود و در ابتدای نشست والدین وی نیز به دلیل تلاش‌هایشان در راه خدمت به قرآن و تربیت قرآنی فرزندانشان با اهدای هدایایی تجلیل شدند.