محقق قرآنی:
بسیاری از مترجمان قرآن میان ترجمه و تفسیر خلط کرده‌اند
گروه حوزه‌های علمیه: محقق و پژوهشگر قرآنی گفت: بسیاری از مترجمان قرآن میان ترجمه و تفسیر خلط کرده‌اند از این رو دقایق و ظرایفی را به کار برده‌اند که در تفسیر لازم است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) رضا بابایی، نویسنده و محقق قرآنی، دیشب نهم خرداد ماه در نشست
نقد و بررسی ترجمه حداد عادل از قرآن کریم که در ساختمان انجمن‌های علمی حوزه برگزار
شد گفت: آقای حداد فرمودند که ترجمه من مفهوم‌گراست که من هم شخصا به این نوع ترجمه اعتقاد دارم زیرا هنوز ترجمه قرآن گریبانگیر ترجمه تحت‌اللفظی است و ترجمه‌های کنونی هم خیلی با ترجمه‌های 70 _ 80 سال پیش فرقی نکرده و این عارضه و آفت بسیار خطرناک در ترجمه است.
وی افزود: کلیدی‌ترین بحث این است که واحد ترجمه کلمه است یا جمله؟ و بیشتر بحث بر سر این است که فلان کلمه چگونه به فارسی باز گردد ولی مسئله اصلی چرایی ترجمه است که اگر این چرایی پاسخ درستی دریافت نکرده باشد به رهیافت درستی منتهی نخواهد شد.
بابایی بیان کرد: ابتدا هر کسی که می‌خواهد وارد ترجمه شود، باید این سؤال را از خود بپرسد که من با ترجمه خود می خواهم چه کار جدیدی انجام بدهم؛ مسئله دیگر اینکه درباره مصرف‌کننده ترجمه و تفسیر خلط شده است از این رو دقایق و ظرایفی که مترجمان می‌کوشند به کار ببندند شاید مورد توجه مخاطبان و مصرف‌کنندگان نباشد.
این محقق عنوان کرد: مترجمان می‌کوشند بگویند ما به ظرایفی دست یافتیم که دیگران دست نیافته‌اند در حالی که مخاطب ترجمه می‌خواهد بداند این مجموعه از آیات چه پیام و چه نظم و نسقی دارد.
وی تاکید کرد: مترجمان ما بسیار نخبه‌گرایانه و برای اهل فضل ترجمه می‌کنند در حالی که مردم عادی که عربی نمی‌دانند کار چندانی با این مسایل تخصصی ندارند و می‌خواهند ارتباط روحی با ترجمه برقرار کنند.
خلط میان تفسیر و ترجمه
بابایی تصریح کرد: نباید کاری که در تفسیر اتفاق می‌‌افتد، در ترجمه نیز رخ بدهد. به همین دلیل ترجمه دهه‌های اخیر ترجمه فارسی نیست و فضای ترجمه عربی است. به عنوان مثال در آیه 49 سوره حجرات ترجمه شده است که «ای کسانی که ایمان آورده‌اید» در حالی که «ای مومنان» دقیق‌تر از تعبیر قبلی است ولی مترجم ممکن است به علت ترس از منتقدان این طور ترجمه می کند؛ یا در «لا یسخر قوم من قوم» آورده اند که قومی از شما قوم دیگر را مسخره نکند در حالی که در زبان فارسی معنای این عبارت آن است که ای مومنان همدیگر را مسخره نکنید، لذا ایشان هم مانند دیگر مترجمان مقهور زبان مبدا و فضای عربی بوده‌اند.
این پژوهشگر عنوان کرد: پیشینیان ما که تحفظشان بر الفاظ قرآن بیش از ما هم بود این قدر ملا نغطی نبوده‌اند که برخی از مترجمان ما اسیر این مسئله هستند و دقیقا با همان قالب عربی ترجمه نکرده‌اند به همین دلیل است که زبان مقصد در ترجمه‌های ما بسیار ضعیف است.
وی افزود: مترجم به ترجمه‌خوان متعهد است و قرار است مردم آن را بخوانند و نیازی به این دقایق و ظرایفی که برخی منتقدان می‌گویند نیست و این دقت‌ها باید در تفسیر بررسی شود.
ترجمه فرهنگی قرآن
بابایی ادامه داد: هر مترجمی پیش فرض‌هایی دارد ولی بهترین مترجمان قرآن کسانی هستند که این پیش فرض ها را کمتر دارند از این رو قرآن باید ترجمه فرهنگی هم بشود یعنی اگر یک مسیحی و یهودی که به وحیانی بودن قرآن معتقد نیست ولی لغت بلد است هم بتواند از آن ترجمه استفاده کند.
وی افزود: کلیدی‌ترین بحث این است که واحد ترجمه کلمه است یا جمله؟ و بیشتر بحث بر سر این است که فلان کلمه چگونه به فارسی باز گردد ولی مسئله اصلی چرایی ترجمه است که اگر این چرایی پاسخ درستی دریافت نکرده باشد به رهیافت درستی منتهی نخواهد شد.
بابایی بیان کرد: ابتدا هر کسی که می‌خواهد وارد ترجمه شود، باید این سؤال را از خود بپرسد که من با ترجمه خود می خواهم چه کار جدیدی انجام بدهم؛ مسئله دیگر اینکه درباره مصرف‌کننده ترجمه و تفسیر خلط شده است از این رو دقایق و ظرایفی که مترجمان می‌کوشند به کار ببندند شاید مورد توجه مخاطبان و مصرف‌کنندگان نباشد.
این محقق عنوان کرد: مترجمان می‌کوشند بگویند ما به ظرایفی دست یافتیم که دیگران دست نیافته‌اند در حالی که مخاطب ترجمه می‌خواهد بداند این مجموعه از آیات چه پیام و چه نظم و نسقی دارد.
وی تاکید کرد: مترجمان ما بسیار نخبه‌گرایانه و برای اهل فضل ترجمه می‌کنند در حالی که مردم عادی که عربی نمی‌دانند کار چندانی با این مسایل تخصصی ندارند و می‌خواهند ارتباط روحی با ترجمه برقرار کنند.
خلط میان تفسیر و ترجمه
بابایی تصریح کرد: نباید کاری که در تفسیر اتفاق می‌‌افتد، در ترجمه نیز رخ بدهد. به همین دلیل ترجمه دهه‌های اخیر ترجمه فارسی نیست و فضای ترجمه عربی است. به عنوان مثال در آیه 49 سوره حجرات ترجمه شده است که «ای کسانی که ایمان آورده‌اید» در حالی که «ای مومنان» دقیق‌تر از تعبیر قبلی است ولی مترجم ممکن است به علت ترس از منتقدان این طور ترجمه می کند؛ یا در «لا یسخر قوم من قوم» آورده اند که قومی از شما قوم دیگر را مسخره نکند در حالی که در زبان فارسی معنای این عبارت آن است که ای مومنان همدیگر را مسخره نکنید، لذا ایشان هم مانند دیگر مترجمان مقهور زبان مبدا و فضای عربی بوده‌اند.
این پژوهشگر عنوان کرد: پیشینیان ما که تحفظشان بر الفاظ قرآن بیش از ما هم بود این قدر ملا نغطی نبوده‌اند که برخی از مترجمان ما اسیر این مسئله هستند و دقیقا با همان قالب عربی ترجمه نکرده‌اند به همین دلیل است که زبان مقصد در ترجمه‌های ما بسیار ضعیف است.
وی افزود: مترجم به ترجمه‌خوان متعهد است و قرار است مردم آن را بخوانند و نیازی به این دقایق و ظرایفی که برخی منتقدان می‌گویند نیست و این دقت‌ها باید در تفسیر بررسی شود.
ترجمه فرهنگی قرآن
بابایی ادامه داد: هر مترجمی پیش فرض‌هایی دارد ولی بهترین مترجمان قرآن کسانی هستند که این پیش فرض ها را کمتر دارند از این رو قرآن باید ترجمه فرهنگی هم بشود یعنی اگر یک مسیحی و یهودی که به وحیانی بودن قرآن معتقد نیست ولی لغت بلد است هم بتواند از آن ترجمه استفاده کند.
مطالب مرتبط
