اثر «نور اعلی» چگونه شکل گرفت؟/ اولین اجرای هنر نمایشگون در نمایشگاه قرآن

به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، هنرهای تجسمی از مواردی است که هر ساله در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در شاخه‌های مختلف به نمایش گذاشته می‌شود؛ امسال نیز در بیست و چهارمین دوره از نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، هنرمندان آثار خود را در قالب‌های مختلف هنری به نمایش گذاشته‌اند.

با ارائه کار مفهومی در ذهن مخاطب ایجاد سؤال می‌کنم
بهمن استاد آسیابی، از هنرمندانی که در بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم آثار خود را به نمایش گذاشته است با بیان اینکه معمولا المان‌های استفاده شده در دوره‌های پیشین نمایشگاه رئال(واقعی) بوده است؛ اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین هدف‌های هنر مفهومی ایجاد سؤال در ذهن مخاطب است؛ اثر «نور اعلی» اولین کار مفهومی است که با این شکل در این دوره نمایش داده شده است.
وی افزود: این اثر متشکل از حروف قرآنی است؛ در واقع این کره نماد دنیاست که تیره رنگ است و وقتی نور خدا، قرآن و اهل‌ بیت(ع) به آن می‌تابد آن را رشد می‌دهد.
این هنرمند با اشاره به علت استفاده از فلز در این اثر، عنوان کرد: از آنجا که فلز سخت است، از آن در تولید این اثر استفاده کردم چراکه دنیا نیز مانند این فلز سخت است؛ اما در نهایت نور خدا در آن اثر می‌کند.
استاد آسیابی با اشاره به ویژگی بداهه بودن آثار خود، گفت:‌ سفارش این سازه از سوی معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود که طرح و ایده خود را به آن‌ها ارائه کردم و پس از موافقت با آن در مدت کمتر از نیم ساعت آن را اجرا کردم.

20 سال تجربه پشتوانه اثر
وی اظهار کرد: برای خلق آثاری همچون اثر نور اعلی، قطعا باید با قرآن و مفاهیم آن آشنایی داشت و مطالعاتی پشتوانه این ایده باشد؛ اینکه می‌گویم بداهه طرح را ارائه کردم منظور این نیست که بدون هیچ مطالعه‌ای این کار صورت گرفته است بلکه با پیش‌زمینه‌ای که به‌دلیل ۲۰ سال تجربه، مطالعه و قرائت قرآن کریم در ذهن من بود این ایده را توانستم طراحی کنم.
این هنرمند ادامه داد: پیشنهاد معاونت قرآن و عترت این بود که در این سازه از موادی استفاده شود که ماندگاری نداشته باشد، اما از آنجا که من با کارم زندگی می‌کنم و آثارم را بسیار دوست دارم از این متریال استفاده کردم و قرار است بعد از اتمام نمایشگاه این سازه یا به تالار وحدت و یا به ساختمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتقل شود.


ولایت‌پذیری، دعا و شهادت در قالب یک پرفورمنس
ابوالفضل همراه، مدیر گروه مجسمه‌های نمایشی ایران و کارگردان پرفورمنس(هنر اجرا) نیز در نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، گفت: سعی داریم به وسیله هنر نمایشی بی‌کلام یک پرفورمنس را برای مخاطبان نمایشگاه قرآن آماده کنیم.
وی با اشاره به محورهای این هنر نمایشگون، اظهار کرد: این نمایش دارای سه محور ولایت‌پذیری، دعا و نیایش، و ایثار و شهادت است که سعی داریم آن را در قالب این کار که مفهومی است بگنجانیم.
این کارگردان با بیان اینکه همه سنین مخاطب این پرفورمنس هستند، عنوان کرد: با توجه به فرمی که در کار گنجانده شده قطعا همه سنین متوجه مفهوم کار خواهند شد و به همین دلیل مخاطبان این نمایش محدود به سن خاصی نمی‌شود.
وی به اولین اجرای این هنر نمایشی در نمایشگاه‌ رسانه‌های دیجیتال اشاره کرد و افزود: امسال اولین سالی است که در نمایشگاه قرآن حضور داریم و از آنجا که این نوع کار برای مردم جذاب است معتقد هستم استقبال مردم از آن خوب خواهد بود.


پتانسیل نمایشگاه قرآن بسیار بالاست
عظیم فلاح، هنرمند نقاشی‌خط درباره حضورش در این دوره از نمایشگاه قرآن کریم، اظهار کرد: هفتمین سال است که در نمایشگاه قرآن شرکت می‌کنم و از سال ۷۲ خوشنویسی را آغاز کردم.
وی با انتقاد از اینکه تبلیغات مناسبی درباره نمایشگاه قرآن نمی‌شود، گفت: با توجه به اینکه نمایشگاه قرآن پتانسیل مناسبی برای ارائه کار دارد، معتقد هستم که نباید فقط صرف نمایش یک اثر در نمایشگاه حاضر شد بلکه می‌توان در کنار آن کارگاه آموزشی(ورکشاپ) نیز برگزار کرد.
این هنرمند ادامه داد: همچنین با ارائه بخش‌های جنبی در نمایشگاه می‌توان بیشتر از فرصت‌های ایجاد شده در آن استفاده کرد. اما، متأسفانه این اتفاق نمی‌افتد و به یک نمایشگاه ختم می‌شود.
فلاح افزود: متأسفانه امسال بخش رقابتی نمایشگاه حذف شده است که به نظر من این مسائل به بخش نمایشگاهی آسیب می‌رساند چراکه با توجه به ذهنیتی که نسبت به نمایشگاه قرآن وجود دارد هر ساله با حذف یک بخش از آن، حضور مخاطبان در نمایشگاه کمتر می‌شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره هنر نقاشی‌خط، بیان کرد: افرادی که نقاشی‌خط کار می‌کنند باید به هر دو گرایش خط و نقاشی مسلط باشند؛ خوشنویسانی هستند که به سمت نقاشی رفته‌اند یا اینکه گرافیست‌هایی هستند که برای آنها صرفا حروف جذابیت دارد و دستمایه خلق اثر می‌شود.
این هنرمند به نقاشانی که نقاشی‌خط کار می‌کنند نیز اشاره کرد و گفت: این گروه قدرت‌ کارشان بیشتر در رنگ‌گذاری است و حروف صرفا در آثار آن‌ها فقط حضور دارند؛ اما با توجه به اینکه هر دو گرایش را کار کرده‌ام در بعضی از آثارم حروف بیشتر نمود دارند و در بعضی دیگر حروف کاملا از آن شکل و حرکت خود خارج می‌شوند و در ‌‌نهایت تصویر است که خود را نشان می‌دهد.


فلاح با اشاره به کتابت کتب خطی توسط خوشنویسان، عنوان کرد: خوشنویسی در یک بازه زمانی بسیار کاربرد داشت و استفاده می‌شد؛ در یک دوره‌ای نیز خوشنویسان تابلونویسی می‌کردند اما با ورود صنعت چاپ، خوشنویسی جایگاه خود را از دست داد و این هنر جلوه‌های دیگر خود را بروز داد.
وی افزود: البته در گذشته نیز این جلوه‌ها را در سیاه‌مشق‌های خوشنویسان شاهد بودیم ولی مخاطب هیچ ارتباط معنایی با آن نمی‌گرفت و فقط از زیبایی آن لذت می‌برد.
این هنرمند در پاسخ به این پرسش که چقدر می‌توان با نقاشی‌خط مسائل اجتماعی را نشان داد، گفت: دایره‌ ارتباطی‌ نقاشی‌خط با مخاطب نسبت به سینما، عکس و ... کمتر است؛ در واقع این هنرها دغدغه‌های اجتماعی را در مدیاهای خود بیشتر می‌توانند نشان دهند.
فلاح در پایان با اشاره به شعار امسال نمایشگاه، یادآور شد: با توجه به اینکه محور نمایشگاه امسال فهم و تدبر قرآن است، آثارم را براساس نقطه ارائه دادم و طبق روایت حضرت امیرالمؤمنین(ع) که می‌فرمایند کل قرآن در سوره فاتحه است و کل سوره فاتحه در بسم‌الله آن و همه بسم‌الله در باء (بسم‌الله) است و من نقطه آن «باء» هستم؛ من نیز آثارم را براساس باء بسم الله کار کردم.
نجمه رحمتی