از زندانی شدن «شیخ رهنما» تا نشان فتح برای «گرمارودی»
گروه ادب: شروع سرایش اشعاری که با موضوع قدس خلق شده‌اند به 50 سال پیش باز می‌گردد که شیخ رهنما با ایجاد دفتر تعاونی ایران و فلسطین سعی کرد تا این جریان را در ادبیات فارسی راه‌اندازی کند که به همین خاطر به زندان افتاد و پس از آن شاعرانی چون سیدعلی موسوی گرمارودی به این جریان روی آوردند که شعر وی به دفتر سازمان فتح ارسال شد و یاسر عرفات برای آن نشان فتح فرستاد.
حسین اسرافیلی، پژوهشگر و شاعر آئینی کشورمان در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با بیان اینکه شعر پایداری ایران نگاهی مبتنی بر باورهای دینی به عنوان رویکرد ارزشی اسلامی به مسئله قدس دارد، اظهار کرد: شاعران ایرانی در سرودن اشعار پایداری درباره قدس و فلسطین نگاهی اسطوره‌ای دینی داشته و تاکید دارند که باید برای نجات قبله اول مسلمانان همه افراد جهان را بسیج کرد و این امر را وظیفه‌ای دینی می‌دانند.
وی افزود: در عین حال، اعراب نگاهی ناسیونالیستی به فلسطین و قدس دارند و فلسطین برای آنها تنها وطنی است که از دسترس آنها دور مانده که نگاهی صرفا احساسی و رمانتیک به آن دارند. به عنوان نمونه محمود درویش در شعری حکایت می‌کند که با پسرش در ساحل نشسته و به قدس می‌اندیشد یا توصیفات اعراب از قدس فاقد نگاه حماسی و تاثیرگذاری مانند اشعار شاهنامه است. اشعار شاعران عرب درباره قدس یادآور اشعار حماسی امثال نظامی و فتحعلی خان صباست که در آنها لحن حماسی، ولی تشبیهات غیرحماسی است. به عنوان نمونه فتحعلی‌خان صبا که شاعر دربار فتحعلی‌شاه بود و در زمان وی دو عهدنامه ننگین گلستان و ترکمانچای منعقد شد و شهرهای نخجوان، قره‌باغ، ایروان، باکو و ارمنستان از کشورمان جدا شدند، از خنجر رزمندگان تشبیهی غیرحماسی دارد.
اسرافیلی درباره شعر فلسطین در ادبیات فارسی گفت: پیشینه این نوع سروده‌ها به پیش از انقلاب باز می‌گردد. در حدود 50 سال پیش، شخصی به نام شیخ رهنما با ایجاد دفتر تعاونی ایران و فلسطین سعی کرد تا این جریان را در ادبیات فارسی راه‌اندازی کند که به همین خاطر به زندان افتاد. بعد از این جریان، شاعران بسیاری از جمله اوستا به این موضوع رغبت نشان دادند و آثار متفاوت و خوبی در فضای حکومت پهلوی که یکی از مدافعان رژیم صهیونیستی بود، تولید شد. از نمونه این اشعار می‌توان به سروده‌های سیدعلی موسوی گرمارودی اشاره کرد که با سرودن قطعه‌ای درباره فلسطین، تحول جدیدی در ادبیات مقاومت ایران ایجاد کرد. این شعر به دفتر سازمان فتح ارسال شد و یاسر عرفات برای آن نشان فتح فرستاد.
وی ادامه داد: پس از انقلاب این جریان و رویه با بیانات حضرت امام(ره) رنگ دیگری به خود گرفت؛ به طوری که ما شاهد افزایش کمی و کیفی این نوع سروده‌ها در ادبیات مقاومت ایران هستیم. ادبیات مقاومت ایران حوزه‌های مختلفی دارد که بعد از پیام امام(ره) درباره قدس، مبدل به یکی از حوزه‌های اصلی شد. تا پیش از این موضوع، فلسطین در شعر شاعران کشورهای اسلامی به عنوان یک موضوع ملی و عربی مطرح بود و اصولاً وجهی از اسلامی بودن در آن دیده نمی‌شد. بعد از ایجاد جریان شعر قدس در کشور، رنگ ادبیات فلسطین در جهان اسلام تغییر کرد و دیگر موضوع فلسطین محدود به برخی از کشورهای محدود نبود، بلکه موضوعی جهانی و اسلامی شد.
نمونه شعری درباره مقاومت؛
«سید نگاه می‌كند و برق می‌جهد
سيد نگاه می‌كند و رعد می‌زند
سید نگاه می‌كند و مرگ می‌رسد
چون رعد، ناگهان
گوساله‌های «سامری» از وحشت بزرگ
در دشت می‌رمند
سید نگاه می‌كند
از پشت ابرها
رنگين كمان تازه‌ای از عزت و شرف
بر خاك قدس پاك
دامن گشوده است
سيد:
تو نام ديگر اعجاز و عزتی
با ريشه‌های كهن گسترده در زمين
ای قائد العرب:
خندق،
به استقامت تو چشم دوخته است
در عرصه ستيز
خيبر
شكوه ديگری از دست‌های توست
فرمانده عزيز!
سيد:
تو در كجای زمان ايستاده‌ای؟
بی‌هيچ واهمه
ای يادگار حيدر!
فرزند فاطمه!
اينجا زمين به نام تو سوگند می‌خورد
نامت تبسمی ست كه بر صلح می‌شورد
تا بی‌‌حضور ننگ و خيانت
بر جنوب بنشيند.»
