معجزه‌ای به‌نام «فرهنگ سوگ شیعی»/ عاشورا؛ منطقی مناسب برای مقابله با انحرافات
گروه ادب: نشست تحلیلی کتاب «فرهنگ سوگ شیعی»، امروز در بنیاد دعبل خزاعی برگزار و در طی آن به نقد و بررسی این کتاب پرداخته شد.
در این مراسم؛ محمدرضا سنگری، محمد اسفندیاری و عبدالحسین طالعی به بررسی کتاب تازه منتشر شده «فرهنگ سوگ شیعی» پرداختند.
سنگری در ابتدای مراسم به معرفی کتاب پرداخت و گفت: این کتاب اثری گروهی با تألیف محسن حسام مظاهری، در 671 صفحه جمع‌آوری شده است که شامل مدخل‌ها، فرهنگ‌های سوگواری و فرهنگ سوگواری شیعی است، این کتاب امسال به چاپ رسیده است و از جامعیت خوبی برخوردار است.
در ادامه مراسم، اسفندیاری با اشاره نیاز امروز جامعه به وجود چنین کتب جامع و کامل بیان کرد: در کشور؛ چنین کتاب جامع و کامل از معجرات به حساب می‌آید که این معجزه امروز به وقوع پیوسته است، امروز عاشورا یک گنج است که به دست ما رسیده است و ما باید از این گنج کاملاً محافظت کنیم.
وی به ضرورت این دست کارها اشاره داشت و گفت: امروزه که در جای‌جای جهان به اسم دین کارهای منحرافنه زیادی صورت می‌گیرد و هرکجای جهان را که نگاه کنیم سایه‌ی وحشت از دین تحریف شده دیده می‌شود، در این موقعیت منطق عاشورا مورد مناسبی برای مقابله با این تحریفات است، لذا باید با کمک نهادها به پا خیزیم و در جهت مقابله با این انحرافات حرکتی هرچند کوچک انجام دهیم.
اسفندیاری ادامه داد: در کتاب «فرهنگ سوگ شیعی» اطلاعات پراکنده و مختلفی را یک‌جا و منسجم جمع آوری کرده اما سوال اینجا است که این کتاب با کتاب‌های قبلی چه فرقی دارد؟
او خاطرنشان کرد: نکته دیگر این است که کتاب فرهنگ سوگ شیعی سایه درخت عاشورا است و تا خود عاشورا شناخته نشود این سایه نیز ناشناخته خواهد ماند، چیزی که ما ده‌ها سال است از آن رنج می‌بریم جابه‌جا شدن اصل‌ها و فرع‌ها است، در دین، توحید ریشه است و فروع دین، شاخه‌ها هستند، درحالی که باید ریشه از شاخه قوی‌تر باشد، متأسفانه شاخه‌ها از ریشه قوی‌تر شده‌اند، مثلاً جهادی که بر اساس ریشه توحیدی نباشد مانند کار امروز داعش خواهد شد. من کتاب‌ها را به دو دسته تقسیم می‌کنم؛ کتاب‌های مهم و کتاب‌های مفید، کتاب فرهنگ سوگ شیعی هم مفید است و هم مهم.
وی از چند بخش کتاب انتقاد و بیان کرد: عنوان کتاب مناسب این کتاب نیست و باید به «فرهنگ عزاداری شیعی» تغییر نام پیدا کند، چراکه لغات در آینده دچار تغییر معنی خواهند شد و در بطن کتاب مدخل سوگ وجود ندارد درحالی که مدخل عزاداری آمده است. همچنین برخی مدخل‌ها ربطی به عزاداری شیعی ندارد و یا برخی مدخل‌ها که مربوط به شیعه است نامی از آن‌ها برده نشده و مدخل‌های ارجاعی کتاب نیز اندک هستند.
همچنین اسکندری خاطرنشان کرد: حوزه سوگواری فقط مخصوص ایران نیست و یک حوزه جهانی است که در این کتاب اصطلاحات مربوط به سوگواری‌های جهان وجود ندارد و همچنین سوگ شیعی فقط سوگواری عاشورا نیست و اشاره‌ای به سوگواری ائمه(ع) نشده است. در عنوان‌های کتاب نیز تفاوت وجود دارد؛ در عنوان اصلی «فرهنگ سوگ شیعی» و در عنوان فرعی «فرهنگ سوگ اسلامی» آمده، ذیل مدخل نیز با مشکل کمبود موارد روبه‌رو است.
در این بین عبدالحسین طالعی از حسن‌های این کتاب نام‌برد و گفت: یک جلدی بودن، مختصر بودن، واقع بینانه بودن و اجرایی بودن این کتاب از حسن‌های آن است، کار مهمی که در گردآوری این کتاب صورت گرفت کار دسته‌جمعی گروه بود و باتوجه به شرایط حال حاضر اعلام زمان بعدی بررسی، ویرایش و چاپ کتاب کاری شجاعانه است.
نظام‌بندی حروف، بی‌طرفی نسبی در گزارش و استفاده از افراد با وقت آزاد نیز از حسن‌های این کار خوانده شد.
در پایان محسن حسام مظاهری، گردآورنده کتاب «فرهنگ سوگ شیعی» به توضیح در رابطه با کتاب پرداخت و گفت: این کتاب در چهار مورد با کتاب‌های دیگر متفاوت است؛ رویکرد علمی و دانش‌نامه‌ای، لحن غیر دینی و شیوه متفاوت از فرق‌های این کتاب با کتاب‌های این حوزه است. این اثر حاصل یک کار گروهی است و تحریری موضوعی دارد. مبنای کار ما نیز فقط عاشورا نبوده بلکه حوزه ما حوزه مطالعه آیین‌ها و آیین تشیع و در انتها توجه به سوگ شیعی بود و به دلیل کامل نبودن برخی از مقالات و مطالب جمع‌آوری شده برای مثال؛ سوگواری‌های تاریخی و سوگواری‌های شهرها و کشورها، در فاز اول این کتاب چاپ نشدند.
