کدام مسیر اشتباه مقصد فرهنگی را به ول انگاری فرهنگی تغییر داد

حجت‌الاسلام حسن ناصری‌پور، معاون فرهنگی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در زمینه گرفتاری مسئولان به نوعی ول‌انگاری فرهنگی اظهار کرد: در کارهای فرهنگی دچار یک نگاه زودبازده هستیم و صبر مدیریتی در این حوزه بسیار کمتر دیده می‌شود.

وی فرهنگ را زیربنای تمام شاخص‌های توسعه خواند و گفت: تعبیری که از مهندسی فرهنگی انجام شد صحیح بود، اما به درستی اجرایی نشد و در قالب بخش‌نامه‌ها و متون دستوری باقی ماند. اتمسفر حاکم بر کشور، فرهنگ است و در تمام بخش‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و خانواگی می‌توان ردپای آن را احساس کرد.

وی با بیان اینکه در کلام مقام معظم رهبری تولید محصولات فرهنگی با کمبود مواجه بوده است، گفت: ساز و کاری برای تولید این دست از کالاها تعریف نشده است و جایگاه سپهر آرمانی آن در هیچ حوزه‌ای اعم از اسباب بازی، بازی‌های رایانه‌ای، مهدهای کودک و ... مشخص نشده است و بعضا تولیدات محصولات فرهنگی در جهت تأیید و تثبیت یک اتفاق اقلی فرهنگی در کشور است که جامعه آن را درک نکرده است و در حال خنثی شدن است اما در تولید محصولات به آن پرداخته می‌شود.

تبعات منفی عدم بیان تأثیرات مخرب فرهنگی برخی محصولات

حجت‌الاسلام ناصری به تبعات منفی عدم بیان تأثیرات مخرب فرهنگی برخی محصولات اشاره و عنوان کرد: شاید در مورد اثرات نامطلوب بسیاری از خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بر سلامت افراد صحبت به میان بیاید، اما آثار سوء‌ استفاده از کتاب‌ها و فیلم‌های مستهجن و ضربه‌ای که به سلامت روان و کانون خانواده‌ها وارد می‌شود کمتر مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.

وی با بیان اینکه ول‌انگاری در کلام مقام معظم رهبری به طور تقریبی 19 بار با معانی متعددی بیان شده است، گفت: معظم‌له در پیامی که به اجلاس نماز در سال 78 دادند ول انگاری را به معنای بیهودگی، بی‌هدفی و بی‌قیدی و در سال 86 به معنای بی‌توجهی در مصرف و ولخرجی در امور اقتصادی و در بخشی دیگر مرتبط با اخلاق و ول‌انگاری فکری و جنسی دانستند، اما اوج تأکید ایشان در زمینه ول‌انگاری در امور فرهنگی و به ویژه در نهادهای فرهنگی دولتی و غیردولتی با کمبود تولید محصولات و جلوگیری از ورود کالاهای غیر فرهنگی بود.

وی به بیان چرایی رسیدن جامعه به شرایطی که مقام معظم رهبری از آن با عنوان ول‌انگاری فرهنگی یاد کردند پرداخت و عنوان کرد: نیاز امروز ما بازنگری در روش‌ها و راه‌های رسیدن به هدف است. انتقال فرهنگ باید با ابزار نوین صورت گیرد چرا که مردم نیز مجهز و وابسته به متدهای روز هستند و پیام را از درگاه‌های مورد استفاده خود بیشتر می‌پسندند.

در موضوع زن از دنیا طلب کار هستیم

حجت‌الاسلام ناصری‌پور به بیان مثال پرداخت و گفت: ما در موضوع زن از دنیا طلب کاریم چرا که این جنس بشر را به عنوان ریحانه می‌بینیم اما برخورد متفاوتی با این قشر در دنیا می‌شود. این طلبکاری ما باید به روش‌های نو، بدیع و اثرگذار بیان شود، ولی چه اقدام اثرگذار جدی و به هنگامی در این زمینه دیده شده است.

به ناهنجاری‌ها چگونه و تا کجا بپردازیم؟

وی با بیان اینکه آمار میزان طلاق با کاهش روبرو بوده است گفت: این کاهش شاید چشمگیر نبوده باشد اما در موضوعات اجتماعی درصد پایین هم از مفهوم خاصی برخوردار است و بی قاعده رخ نمی‌دهد اما سیاه ‌نمایی‌های موجود سبب می‌شود واقعیت‌ها به نمایش و تبلیغ گذاشته نشود. پرداختن و نپرداختن به ناهنجاری از اهمیت بسیاری برخوردار است اما بعضا رصد و ساماندهی نمی‌شود.

وی ادامه داد: امروز بازی‌های رایانه‌ای از استقبال زیادی بین مردم برخوردار است اما نمادهای فرهنگی تا چه حد در این میان بروز و ظهور یافته است، این در حالی است که دشمن به خوبی وضعیت را رصد و نیازسنجی می‌کند و با غلبه فرهنگی خود وارد میدان کار می‌شود. در این میان رصد کافی صورت نمی‌گیرد و گاهی نهادهای فرهنگی نه تنها در انجام فعالیت‌های خود کوتاهی می‌کنند بلکه خنثی کننده اقدامات یکدیگر نیز می‌شوند.

ضرورت رصد اوضاع فرهنگی بدون گرایش‌های سیاسی و تعصب مأبانه

این کارشناس فرهنگی بر رصد اوضاع فرهنگی بدون گرایش‌های سیاسی و تعصب مأبانه تأکید و تصریح کرد: امروز برخی افراد در مراسم‌های مذهبی محرم و صفر حضور دارند اما برای حاضر شدن در مراسم لهو و لعب نیز ابایی ندارند، این دوگانگی چیزی جز ول‌انگاری نیست که باید رصد و علت‌های آن بررسی شود. کار فرهنگ اقناعی است و با چوب بالا دست نمی‌توان راه به جایی برد، بلکه نیاز به رصد قوی و برنامه‌ریزی براساس ابزار روز داریم.

وی تدوین نقشه راهی که علاقه و علقه خود را در میان کانون خانواده‌ها یافته باشد یک نیاز خواند و گفت: با افکار عمومی نباید بازی کرد، بلکه با آینده پژوهی و آینده سازی راه را دنبال کرد. برخی با آینده سازی مخالف هستند و عنوان می‌کنند که ما قیم آیندگان نیستیم، این در حالی است که دشمن برای آینده ما نیز برنامه‌ریزی کرده است.

اقبال شهروندان تهرانی به فعالیت‌های قرآنی

وی به بیان آماری پرداخت و گفت: در سال 94 پیمایشی در زمینه اقبال مخاطبان در زمینه‌های قرآنی صورت گرفت که وضعیت خوبی را نشان نمی‌داد و بین اقبال مردم از اولویت پنجم تا دوازدهم برخوردار بود. با رصد، برنامه‌ریزی و ارائه تسهیلات همچون رایگان کردن کلاس‌های آموزش قرآن شاهد رشد این وضعیت و رشد 500 درصدی مخاطبان شدیم. با رصد اوضاع دریافتیم وضعیت اقبال به فعالیت‌های قرآنی در شمال و غرب شهر بیشتر بود، این مبنایی برای برنامه‌ر‌یزی‌های بعدی شد.

حجت‌الاسلام ناصری‌پور ادامه داد: در این میان 37 درصد تمایل به حضور در کلاس‌های مفاهیم و تفسیر قرآن داشتند. سن حضور در این کلاس‌های آموزشی قرانی نیز در دوره‌های قبلی هفت تا 17 سال بود اما اکنون به 10 تا 26 سال رسیده است. افزایش رخ داده به سبب رصد وضعیت و برنامه‌ریزی بر اساس نیاز و علاقه مخاطب است. نهادهای قرآنی مختلفی در کشور فعال هستند اما کدامیک به چنین رصد و ایجاد اتاق فکری می‌پردازند.

وی افزود: در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران طرحی را با عنوان «دوباره سلام» راه اندازی کردیم که ویژه خانواده‌هایی بود که در آستانه جدایی بودند. با ارائه مشاوره‌های انجام شده بسیاری از این افراد که در آستانه طلاق بودند مجددا به زندگی مشترک بازگشتند، این مهم از رصد و برنامه‌ریزی منسجم نشأت گرفت، اما این دست از کارها ضعیف است و فعالیت‌های جدی صورت نمی‌گیرد.

وقتی به خیال کار فرهنگی دچار ول انگاری هستیم

حجت‌‌الاسلام ناصری‌پور تصمیم‌سازی را اولین راه برخورد با ول انگاری‌های فرهنگی برشمرد و گفت: در مرحله دوم باید به سراغ تصمیم گیری برویم و تبعات مثبت و منفی فعالیت‌ها را مورد توجه قرار دهیم. سپس به مرحله اجرا می‌رسیم. اگر این سه مرحله به درستی طی نشود، اسیر ول‌انگاری می‌شویم و در عین حال که گمان می‌کنیم در حال انجام فعالیت‌های فرهنگی هستیم به دلیل نبود نقشه و اطلس دچار ول‌انگاری می شویم.

وی افزود: اگر رصد و برنامه ریزی منسجم به هنگام صورت گیرد، تهاجم‌های فرهنگی راه به جایی نمی‌برند، همچون ماه مبارک رمضان که در مواجه با فعالیت گروه‌های ضد دینی که به انتشار عکس‌های نهار خود در فضای مجازی اقدام کردند گروه‌های فرهنگی و مردمی و خیرین سربرآوردند و سفره‌های افطار خود را به نمایش گذاشتند، این کمپین ضد اخلاقی و ضد ارزشی طی کمتر از یک هفته به کار خود پایان داد. این امر نشان می‌دهد بدون اطلس و نقشه راه نمی‌توان حرکت کرد.

وی بر برنامه ریزی فرهنگی برای قشرها و مناطق مختلف شهر نیز تأکید و تصریح کرد: شهر تهران دارای شهروندانی با علایق و سلایق مختلف است و باید در برنامه‌ر‌یزی‌ها به این مهم توجه کرد تا دچار اشتباه در عملکرد و دریافت نتیجه معکوس غیر فرهنگی نشویم.

دستگاه‌های فرهنگی بجای من بودن ما باشند

وی به رفتارهایی که به سبب انجام کار فرهنگی صورت می‌گیرد، اما ذاتا مغایر با فرهنگ است اشاره و عنوان کرد: گاهی برای اینکه خود را هنردوست نشان دهیم از یک هنر غیر دینی طرفداری می‌کنیم. همچنین میان جامعه قرآنی شاهد انسجام نیستیم، این در صورتی است که امروز نیاز به ما بودن به جای من بودن در میان دستگاه‌های فرهنگی داریم. فعالیت‌های قرآنی اگر به صورت متمرکز فعالیت کند به موج‌آفرینی منجر می‌شود، در حالی که فعالیت‌های جداگانه امروز راه به جایی نمی‌برد ولی مسئولان را به خیال فعالیت خوش می‌کند.