برازش عنوان کرد:
لزوم تعیین استانداردهای چاپ مصاحف/ تأسیس شهرک چاپ قرآن میسر نیست
گروه ادب: مدیرکل اداره چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر لزوم تعیین استانداردهای چاپ مصاحف گفت: تأسیس شهرک چاپ قرآن نشدنی و البته ایده‌آل بوده و بهتر است چاپخانه تخصصی قرآن راه‌اندازی شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، چاپ قرآن همواره با معضلات بسیاری مواجه بوده است، یکی از این مشکلات در رابطه با کیفیت چاپ آن است و نه تنها مخاطبان، بلکه مسئولان حوزه قرآن نیز از این موضوع گلایه‌مند هستند. از سوی دیگر با وجود پیگیری‌های مکرر درباره نظارت بر کیفیت قرآن و قیمت آن به نتیجه مشخصی نرسیدیم و حتی متولی آن را نیز نیافتیم. ظاهراً این حوزه یله و رها بوده و هر ناشر و چاپخانه‌ای براساس دلخواه خود دست به چاپ قرآن می‌زند. در این راستا با محمودرضا برازش، مدیرکل اداره چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرد؛
- اداره چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر کیفیت چاپ نظارت می‌کند، آیا این امر، نظارت بر قرآن‌ها را هم شامل می‌شود؟
اداره چاپ به کیفیت چاپ نظارت نمی‌کند، ما در مسابقات چاپی براساس کیفیت چاپ، آثار چاپی را انتخاب می‌کنیم، اما اینکه در چاپخانه‌ای سفارش یک مشتری کم‌رنگ بوده و یا مشکل دیگری داشته است، اداره چاپ پاسخگو نیست.
- پس باید سازمان یا نهادی باشد که بر کیفیت چاپ قرآن نظارت کند؟
سازمان دارالقرآن وظیفه‌اش رسیدگی به امور قرآن است.
ـ سازمان دارالقرآن هم معتقد است فقط وظیفه‌اش در رابطه با نظارت بر متن عربی قرآن بوده و وظیفه نظارت بر کیفیت برعهده ارشاد است؟
البته علاوه بر سازمان دارالقرآن، معاونت قرآن و عترت هم وجود دارد. اما نکته این است که کارهای چاپی که در کشور انجام می‌شود به تعامل میان فروشنده و خریدار مربوط است. فروشنده(چاپخانه) می‌گوید اگر دوخت بزنم هزینه صحافی هشت هزار تومان و اگر دوخت نزنم صحافی آن 6 هزار تومان می‌شود و به خریدار مربوط است که کدام گزینه را انتخاب کند و اغلب قیمت پایین را انتخاب می‌کنند، همان بلایی که ما سر خودمان می‌آوریم و کالای چینی بی‌کیفیت با قیمت پایین را می‌خریم، در حالی که چین کالای مرغوب هم دارد. در حال حاضر اگر برخی از قرآن‌ها را ببینید، دوخت زده نشده و این سفارش مشتری(ناشر) است.
- اگر به این صورت باشد و نظارتی هم نباشد، مشتری و خریدار(ناشر) قیمت پایین و البته بی‌کیفیت را انتخاب خواهد کرد.
بله به این صورت است. ما نباید قرآن را مانند یک کالای فرهنگی و کتاب‌های دیگر ببینیم و باید استانداردی برای آن تعریف شود.
- چه کسی باید این استاندارد را تعیین کند؟
معاونت قرآن و عترت باید عهده‌دار این موضوع شود و بعد هم چاپخانه و ناشر را ملزم کند که قرآن را با همان استانداردهای مشخص چاپ کنند. قرآن ابعاد گوناگونی از جلد، تذهیب، کاغذ و صحافی گرفته تا خط، ترجمه، صفحه‌آرایی و ... دارد که همه اینها باید در آن استانداردها لحاظ شود.
- در گفت‌وگو با یکی از ناشران قرآنی این طور بیان شد که در گذشته مشتریانی از کشورهای پاکستان و هند و ... داشته، اما اکنون به دلیل افزایش هزینه ملزومات چاپ، قیمت تمام شده قرآن‌ها افزایش یافته و به تبع آن نیز مشتریان خود را از دست داده است. نظر شما چیست و چه حمایت‌هایی از ناشران قرآن می‌شود؟
قیمت کاغذ در چند سال گذشته ثابت بوده است و باید ناشر بررسی کند که در بازار جهانی چه اتفاقی افتاده است که نمی‌توانند این مصحف شریف را صادر کنند. البته زمانی که عربستان قرآن‌های مجانی عرضه می‌کند، بازار را خراب می‌کند و یا در برخی موارد کشورهای دیگر ممنوعیت خرید از ایران را دارند و حتی یکی از مراکز کشور، وقتی می‌خواست برای خارج از کشور قرآن چاپ کند، ترجیح داد این کتاب آسمانی را در خارج از کشور به چاپ برساند.
-اداره چاپ از صدور قرآن به کشورهای دیگر حمایت می‌کند؟
فقط اجازه صادرات می‌تواند از طرف اداره چاپ دارالقرآن باشد.
-در حال حاضر در کشورمان قرآن صادر می‌شود؟
بسیار کم است و از ما کمتر مجوز می‌گیرند و اغلب مجوز آن از سوی معاونت قرآن و عترت است. البته بخش نشریات مربوط به معاونت مطبوعاتی، کتاب مربوط به اداره کتاب و غیر از این دو، یعنی آثار غیرکتابی و غیر نشریات مربوط به اداره چاپ می‌شود. در برخی مواقع مشکلاتی در صدور کتاب ایجاد می‌شود که اداره چاپ وارد عمل می‌شود، به عنوان مثال قرار بود چندی پیش قرآن نفیسی وارد کشور شود که مجوز آن را اداره چاپ صادر کرد و در این زمینه باید ببینیم جایگاه معاونت قرآن و عترت کجاست.
- چاپ قرآن هم جزء برنامه‌های آموزشی برای چاپخانه‌هاست؟
بله، اگر چاپخانه‌ها برنامه‌های خاصی می‌خواهند ما آموزش می‌دهیم، اما آموزش‌ها کلی است و در مشهد آموزش‌ها را با هماهنگی اتحادیه، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و آستان قدس رضوی در چاپخانه آستان قدس برگزار می‌کنند.
- این چاپخانه‌ها به ویژه چاپخانه‌های قرآن تا چه اندازه به دانش نرم‌افزاری مسلط هستند؟
ما از نظر دانش نرم‌افزاری در حد متوسطی هستیم.
-حتی در رابطه با چاپ قرآن؟
بله. یعنی عالی نیستیم.
-این سنجش در مقایسه با کدام کشورهاست؟
با توجه به اینکه قرآن هم یک کتاب است؛ از این رو به عنوان مثال ما کلیشه‌سازهای خوبی نیستیم و یا مواد اولیه را وارد می‌کنیم، همچنین رنگ‌ها و ماشین‌آلات وارداتی است؛ از این رو کشوری مانند آلمان که خود تولید‌کننده رنگ، ماشین و ... است، وضعیت بهتری دارد و یا کاغذهای بسیار نازک برای قرآن که با دستگاه رول به چاپ می‌رسند در کشورمان وجود ندارد و یکسری از قرآن‌ها در ایتالیا چاپ و در سوریه صحافی شد.
-نظرتان در رابطه با تأسیس شهرک چاپخانه‌های قرآن چیست؟
تأسیس شهرک یک ایده‌آل است که شدنی نیز نیست و بهتر است چاپخانه تخصصی قرآن راه‌اندازی شود، نه شهرکی از چاپخانه‌های مختلف که قرآن چاپ می‌کنند؛ چرا که این امر نتیجه‌ای نخواهد داشت.
گفت‌وگو از سمیه قربانی
