عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی:
ادعای قابل فهم نبودن زبان قرآن، پشتوانه علمی ندارد
گروه حوزه‌های علمیه: عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: برخی قائل به این هستند که زبان قرآن زبان قابل فهم نیست، چون تجربه‌پذیر نیست، ولی ما این مدعا را باطل می‌دانیم زیرا به خود آن ها می گوییم شما هم نمی‌توانید تجربه‌گرای محض باشید ضمن اینکه مطالب تجربی زیادی در قرآن وجود دارد که خلاف حرف شماست ثالثا اینکه کسب آگاهی نیز منحصر به روش تجربی نیست.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی اسدی‌نسب، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی امروز 5 مهرماه در نشست علمی «مبانی قرآن‌شناختی علوم انسانی» در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: چند سال قبل رهبری فرمودند که علوم انسانی بر مبنای قرآن استخراج شود لذا حلقه‌ای در این پژوهشگاه تشکیل شد که یکی از موضوعات مورد بحث آن، موضوع همین نشست است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه در فلسفه غرب، سعادت تنها در همین دنیا خلاصه می‌شود، افزود: قلمرو سعادت از نظر قرآن منحصر در دنیا نیست لذا پیوستگی دنیا و آخرت و تاثیر دنیا در روح و معنویت انسان انفکاک‌ناپذیر است. بنابراین قرآن حتما در عرصه علوم انسانی باید وارد شود و نقش خود را ایفا کند زیرا علوم انسانی سکولار در صدد به سعادت رساندن دنیای بشر و رفاه حداکثری است.
اسدی‌نسب با اشاره به قضایای توصیفی و احکام قرآن در علوم انسانی بیان کرد: قرآن متنی محکم دارد و برای همه مومنان قابل قبول است، ولی شبهاتی که در این زمینه مطرح می‌شود با آیات قرآن درگیری پیدا می‌کند لذا قرآن به عنوان مهمترین مرجع دینی باید پاسخگوی این شبهات باشد.
این قرآن‌پژوه با اشاره به مبانی علوم انسانی اسلامی و ضرورت و امکان علوم انسانی اسلامی عنوان کرد: در این تحقیق صورت گرفته امکان، جواز، مطلوبیت و ضرورت اسلامی کردن علوم انسانی بحث شده زیرا اگر امکان و یا ضرورت آن زیر سؤال برود جایی برای تحقیق و بحث باقی نخواهد بود.
وی با اشاره به امکان تاسیس علوم انسانی با بیان اینکه ما براساس شبهات در این بخش، هفت مبنا را بررسی کرده‌ایم اظهار کرد: افرادی که امکان اسلامی کردن علوم انسانی را زیر سؤال می‌برند دو گروه عمده هستند. گروهی که معتقدند میان علم دینی و علوم موجود در روش، زبان، هدف و موضوع و ... تباین وجود دارد و افرادی هستند که می‌گویند تداخل وجود دارد اما این تداخل به اندازه‌ای نیست که نتوان وارد این مسئله شد.
اسدی نسب با اشاره به روش‌شناسی علوم انسانی از منظر قرآن عنوان کرد: وقتی می‌خواهیم به تولید نظریه برسیم ابتدا باید روش فکر کردن را براساس علم منطق بیاموزیم و به مبانی فلسفی دست یابیم و براساس این مبانی، روش بنیادی خود را در عرصه علوم تولید کنیم یعنی هر روشی که ارایه می‌شود مبتنی بر مبانی فلسفی ارایه دهنده است و براین اساس نظریاتی تولید می‌شود و در نهایت منجر به تولید نطریه دینی خواهد شد.
وی افزود: قرآن در هستی‌شناختی مبانی‌ای دارد که به ما روش و متد خاصی ارایه می‌کند مانند اینکه کل عالم هستی کل منسجم بر محوریت حاکمیت الهی است و مبدا و مقصود خداست و نظام جهان نظام احسن است.
اسدی نسب با بیان اینکه اگر تنها کلمه علم را در قرآن بررسی کنیم می‌بینیم صدها بار با مشتقات آن تکرار شده و بیانگر اهمیت علم در قرآن است در پاسخ به انتقادات وارده ناقدان گفت: مخاطب این نوشته تمامی کسانی هستند که منکر علم انسانی اسلامی اعم از داخلی و خارجی و ملبس و دیندار و غیردیندار تلقی می‌شوند.
وی افزود: هدف ما در این تحقیق این بوده است که از منظر قرآن به شبهاتی که قرآن را زیر سؤال می‌برد پاسخ دهیم لذا رویکرد ما کاملا قرآنی است و به همین دلیل رویکرد عقلی را انتخاب نکرده‌ایم لذا با روش اجتهادی موسع از قرآن برای پاسخ به سؤالات استفاده شده است.
اسدی‌نسب بیان کرد: حرف ما در مقابل تجربه‌گرایان عرضه پاسخ‌های قرآن به مطالب این افراد است؛ آنان می‌گویند زبان قرآن زبان قابل فهم نیست چون تجربه‌پذیر نیست ولی ما این مدعا را باطل می‌دانیم زیرا به خود آن ها می گوییم شما هم نمی‌توانید تجربه‌گرای محض باشید ضمن اینکه مطالب تجربی زیادی در قرآن وجود دارد که خلاف حرف شماست ثالثا اینکه کسب آگاهی نیز منحصر به روش تجربی نیست.
این محقق در پاسخ به نقد یکی از ناقدان مبنی بر اینکه شما روش در ارایه مطلب نداشته‌اید اظهار کرد: ما علوم انسانی را باید از قرآن کشف و استنباط کنیم زیرا این طور نیست که این گزاره ها به صورت پراکنده وجود داشته باشد و آن را جمع کنیم لذا شیوه ما اجتهاد موسع است.
وی افزود: برخی می‌گویند به فرض تولید علوم انسانی اسلامی، این علم کارآمدی نخواهد داشت و اگر کارآمدی داشت باید تاکنون نتیجه می‌داد که ما پاسخ این مسئله را نیز در این مقاله داده‌ایم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه در فلسفه غرب، سعادت تنها در همین دنیا خلاصه می‌شود، افزود: قلمرو سعادت از نظر قرآن منحصر در دنیا نیست لذا پیوستگی دنیا و آخرت و تاثیر دنیا در روح و معنویت انسان انفکاک‌ناپذیر است. بنابراین قرآن حتما در عرصه علوم انسانی باید وارد شود و نقش خود را ایفا کند زیرا علوم انسانی سکولار در صدد به سعادت رساندن دنیای بشر و رفاه حداکثری است.
اسدی‌نسب با اشاره به قضایای توصیفی و احکام قرآن در علوم انسانی بیان کرد: قرآن متنی محکم دارد و برای همه مومنان قابل قبول است، ولی شبهاتی که در این زمینه مطرح می‌شود با آیات قرآن درگیری پیدا می‌کند لذا قرآن به عنوان مهمترین مرجع دینی باید پاسخگوی این شبهات باشد.
این قرآن‌پژوه با اشاره به مبانی علوم انسانی اسلامی و ضرورت و امکان علوم انسانی اسلامی عنوان کرد: در این تحقیق صورت گرفته امکان، جواز، مطلوبیت و ضرورت اسلامی کردن علوم انسانی بحث شده زیرا اگر امکان و یا ضرورت آن زیر سؤال برود جایی برای تحقیق و بحث باقی نخواهد بود.
وی با اشاره به امکان تاسیس علوم انسانی با بیان اینکه ما براساس شبهات در این بخش، هفت مبنا را بررسی کرده‌ایم اظهار کرد: افرادی که امکان اسلامی کردن علوم انسانی را زیر سؤال می‌برند دو گروه عمده هستند. گروهی که معتقدند میان علم دینی و علوم موجود در روش، زبان، هدف و موضوع و ... تباین وجود دارد و افرادی هستند که می‌گویند تداخل وجود دارد اما این تداخل به اندازه‌ای نیست که نتوان وارد این مسئله شد.
اسدی نسب با اشاره به روش‌شناسی علوم انسانی از منظر قرآن عنوان کرد: وقتی می‌خواهیم به تولید نظریه برسیم ابتدا باید روش فکر کردن را براساس علم منطق بیاموزیم و به مبانی فلسفی دست یابیم و براساس این مبانی، روش بنیادی خود را در عرصه علوم تولید کنیم یعنی هر روشی که ارایه می‌شود مبتنی بر مبانی فلسفی ارایه دهنده است و براین اساس نظریاتی تولید می‌شود و در نهایت منجر به تولید نطریه دینی خواهد شد.
وی افزود: قرآن در هستی‌شناختی مبانی‌ای دارد که به ما روش و متد خاصی ارایه می‌کند مانند اینکه کل عالم هستی کل منسجم بر محوریت حاکمیت الهی است و مبدا و مقصود خداست و نظام جهان نظام احسن است.
اسدی نسب با بیان اینکه اگر تنها کلمه علم را در قرآن بررسی کنیم می‌بینیم صدها بار با مشتقات آن تکرار شده و بیانگر اهمیت علم در قرآن است در پاسخ به انتقادات وارده ناقدان گفت: مخاطب این نوشته تمامی کسانی هستند که منکر علم انسانی اسلامی اعم از داخلی و خارجی و ملبس و دیندار و غیردیندار تلقی می‌شوند.
وی افزود: هدف ما در این تحقیق این بوده است که از منظر قرآن به شبهاتی که قرآن را زیر سؤال می‌برد پاسخ دهیم لذا رویکرد ما کاملا قرآنی است و به همین دلیل رویکرد عقلی را انتخاب نکرده‌ایم لذا با روش اجتهادی موسع از قرآن برای پاسخ به سؤالات استفاده شده است.
اسدی‌نسب بیان کرد: حرف ما در مقابل تجربه‌گرایان عرضه پاسخ‌های قرآن به مطالب این افراد است؛ آنان می‌گویند زبان قرآن زبان قابل فهم نیست چون تجربه‌پذیر نیست ولی ما این مدعا را باطل می‌دانیم زیرا به خود آن ها می گوییم شما هم نمی‌توانید تجربه‌گرای محض باشید ضمن اینکه مطالب تجربی زیادی در قرآن وجود دارد که خلاف حرف شماست ثالثا اینکه کسب آگاهی نیز منحصر به روش تجربی نیست.
این محقق در پاسخ به نقد یکی از ناقدان مبنی بر اینکه شما روش در ارایه مطلب نداشته‌اید اظهار کرد: ما علوم انسانی را باید از قرآن کشف و استنباط کنیم زیرا این طور نیست که این گزاره ها به صورت پراکنده وجود داشته باشد و آن را جمع کنیم لذا شیوه ما اجتهاد موسع است.
وی افزود: برخی می‌گویند به فرض تولید علوم انسانی اسلامی، این علم کارآمدی نخواهد داشت و اگر کارآمدی داشت باید تاکنون نتیجه می‌داد که ما پاسخ این مسئله را نیز در این مقاله داده‌ایم.
