به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، خانواده مهمترین رکن یک جامعه به شمار میرود و اگر دچار آسیب شود، قطعا جامعه در همه ابعاد متضرر خواهد شد. این روزها، روزهای جنگ است جنگی از نوع نرم. جنگی که دشمن از دیرباز با نظام کشور آغاز کرده و هماکنون با شیوه جدید ادامه میدهد. فضای مجازی و این رسانههای نوین شمشیری دو لبه است که حرکت بر لبه آن درایت، سیاست، آگاهی و ... در کنار هم میطلبد تا آنچه به دست میاوریم در قبال آنچه این فضا از ما میگیرد در موازنه باخت باخت قرار نگیرد.
اعتماد؛ اساس آسیب در ارتباطات مجازیحجتالاسلام والمسلمین اسماعیل غفاری، دکترای تخصصی حوزه و کارشناس مسائل خانواده و اخلاق، در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، در پاسخ به این سوال چرا قبح محرم و نامحرم و رابطه مرد و زن در فضای مجازی ریخته شده و بعضا شاهد عبور افراد از خط قرمزها میشویم؟ گفت: ارتباط دو طرف دارد و در فضای مجازی معمولا رابطه بین دو طرف رخ میدهد، اما رابطهای که در آن قبح محرم و نامحرم شکسته شود از نظر اخلاق اسلامی و آموزههای دینی نامشروع است.
وی افزود: از لحاظ اخلاق اسلامی و آموزههای دینی به هیچوجه نباید با افراد نامحرم و ناشناس ارتباط کلامی همراه با عاطفه ایجاد شود. در گروههای مجازی و کانالها بعضا این صحبتها رخ میدهد و افراد بدون اینکه شناخت و یا آشنایی نسبت به طرف مقابل داشته باشند در جواب صحبتهای آنان در گروه واکنش نشان داده و همین موضوع مقدمه آسیب بسیاری خواهد شد.
این کارشناس اخلاق با اشاره به ضرورت آموزش به خانواده پیشاز ورود افراد در این فضا، گفت: این مسائل باید به گونهای به جامعه گفته شود و اطاعات مفیدی را به جوانان در این زمینه داد. گاها افراد شیاد با برنامهریزی قبلی وارد این محیطها میشوند و با شروع صحبت و ارتباطگیری با دیگران، مقاصد پلید و شوم خودشان را پیاده میکنند. این موضوع بارها گفته شده که نباید در دام این افراد افتاد. البته این افراد گاها با دروغ نیرنگ به هدف خود میرسند و خسارت بسیاری را به جوانان و جامعه وارد میکنند.
برای صیانت از خانواده در مقابل آسیبهای موجود در فضای نوین ارتباطی، گروهی که ابتدا باید مورد توجه بسیار باشند، نوجوانان هستند که هم بسیار آسیبپذیرند و هم دارای سواد رسانهای پایین.
تدوین برنامه ملی صیانت و حمایت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی بر اساس گزارش ایکنا مرکز ملی فضای مجازی کشور اولین جلسه کارگروه صیانت و حمایت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی را با حضور صاحب نظران و فعالان این حوزه تشکیل و راهکارهای حفاظت از کودکان در مقابل آسیب های اجتماعی فضای مجازی را مورد بررسی قرار داد و امیر خوراکیان، معاون محتوا مرکز ملی فضای مجازی کشور در این جلسه با تأکید بر اهمیت فضای مجازی و تأثیرات بسیاری که در زندگی کودکان و نوجوانان ایرانی دارند، گفت: تدوین سند و برنامه ملی صیانت از کودکان و همچنین ایفای نقش قرارگاهی مرکز ملی فضای مجازی در زمینه تامین زیرساخت های فنی و محتوایی دو رویکرد اصلی این مرکز در زمینه حمایت و صیانت از کودکان و نوجوانان است.
وی با اشاره به این که نگاه حاکم در کشور بر موضوع صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی نگاهی واحد و مشترک است، افزود: باید نهادی مختلف کشور در زمینه صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی همکاری همه جانبه و بیشتری داشته باشند.
معاون محتوا مرکز ملی فضای مجازی کشور از تمام دستگاههای مربوطه خواست تا نظرات تفصیلی خود را پیرامون پیش نویس سند راهبری صیانت از کودکان ونوجوانان در فضای مجازی به این مرکز ارائه کنند.
شبکه اجتماعی با محوریت خانواده راهاندازی شود
ناصر فخاری، عضو سیاستگذاری همایش سواد رسانهای و مسئولیت اجتماعی گفت: اگر ما بخواهیم مشابه تلگرام را در کشور راهاندازی کنیم، این اقدام انفعالی بوده و تهاجمی نیست؛ بنابراین ما باید خلاف این شبکهها عمل کنیم. امروزه تلگرام دعوت به فردگرایی است و در خانواده شاهد هستیم که اعضای آن در گوشهای نشستهاند و مشغول فعالیت هستند؛ بنابراین ما باید شبکهای در کشور راهاندازی کنیم که خانواده محوریت آن باشد.
وی ادامه داد: متأسفانه مسئولان کشورمان اقدامات شایان
ذکری انجام ندادهاند، به همین دلیل افراد وقتی وارد شبکههای اجتماعی و
فضای مجازی میشوند، همه انرژیهای تخلیه نشده و
کمبودهایی که دارند را میخواهند در این فضا صرف کنند؛ بنابراین از طریق
سواد رسانهای باید این وضعیت را مدیریت کنیم تا کاربران بتوانند از
شبکههای اجتماعی و فضای رسانهای به درستی استفاده کنند.رئیس دانشکده علمی کاربردی گفتمان انقلاب اسلامی تصریح
کرد: تقویت سواد رسانهای نیازمند مقدماتی است یعنی ابتدا باید نیازهای
اجتماعی کاربران را در محیطهای واقعی تأمین کنیم تا در نهایت افراد به
واسطه سواد رسانهای، ساعتهای طولانی را در شبکههای اجتماعی سپری نکنند.
وی بیان کرد: هماکنون برای موضوع سواد رسانهای با
ایدههایمان فاصله بسیار داریم اما به هرحال موجی که در سالهای اخیر در
این حوزه راه افتاده اتفاق مبارکی است و نباید از آن به عنوان شعارزدگی یاد
کنیم. صحبتهای مداوم از سواد رسانهای در سالهای اخیر منجر به گفتمانی
میشود و این گفتار میتواند به تقویت سواد رسانهای در جامعه کمک کند.
دستوراتی برای ارتباط صحیح
حجتالاسلام والمسلمین شریفیصادقی، مدیر مؤسسه علمی فرهنگی تمدن علوی با بیان اینکه فضای مجازی امروز جامعه ما بیمار است به حساس بودن روابط افراد در فضای مجازی، اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم ما به گمشده خودمان که همان آرامش است در این فضا برسیم باید راه کنترل نفس را در پیش بگیریم.
وی با
تأکید بر اینکه بر هر مسلمانی لازم است در برابر شکسته شدن مرزهای شرعی
ایستادگی کند، افزود: شکسته شدن قبح ارتباط با نامحرم با توجه به فضای جدید
اینترنت و ارتباطات آن، از خطرناکترین تهدیدات امروز جامعه است. اما
باید بدانیم که چت کردن فی نفسه اشکالی ندارد، ولی در صورتی که باعث لغزش و
گناه شود باید از آن دوری کرد.
مدیر موسسه علمی فرهنگی تمدن علوی
تصریح کرد: فضای مجازی ادبیات مخصوص به خود را دارد و رعایت آداب برخورد
حضوری در آن از ضروریات است. مرد و زن باید بدانند که همان رفتاری که در
دنیای واقعی با یکدیگر دارند، را در فضای مجازی حفظ کنند و نوع ارتباطی که
برقرار میکنند نیز همانند ارتباط در دنیای حقیقی باشد. آنها باید روابط
خود را کنترل شده و با اصول اخلاقی انجام دهند و از صحبتهای اضافه دوری
کنند.
عضو جامعه مبلغان برتر کشور با اشاره به حساس بودن روابط
کنترل نشده افراد در فضای مجازی، گفت: این روابط زندگی و احساسات افراد را
به خطر میاندازد. در این نوع روابط غالبا افراد متحمل سختیهای بسیاری
میشوند و از هم پاشیدگی خانوادهها، طلاق و جداییهای عاطفی را شامل
میشود.
وی یادآور شد: فضای مجازی امروز جامعه ما بیمار است، پس بیمار
باید به پزشک مراجعه کند تا مداوا شود و ما نیز که استفاده کننده از این
فضای بیمار هستیم هم باید به پزشک مراجعه کنیم. لذا اگر بخواهیم در این فضا
روابط سالم داشته باشیم باید اصول و مواردی را رعایت کنیم که از آسیب در
امان بمانیم.
حجتالاسلاموالمسلمین شریفیصادقی اظهار کرد: در فضای مجازی
از شکلکهایی که باعث میشود احساسات طرف مقابل برانگیخته شود باید دوری
شود و به هر نحوی باید به طرف مقابل بفهماند که این ارتباط صرفا به دلیل
کاری ضروری است. روابط کنترل شده یعنی همین که مرد و زن بدانند چگونه با
طرف مقابلشان صحبت کنند. این گفته خود قرآن کریم است که باید نوع حرف زدن
زن و مرد به گونهای باشد که دل طرف مقابلشان نلرزد.
این مبلغ برتر با بیان راهکاری برای کسب آرامش در این فضا تصریح کرد: باید راه
کنترل نفس را در پیش بگیریم. وقتی ما به صورت کلی میگوییم فلان قرص برای
فلان درد خوب است، لذا درمان فضای مجازی هم کنترل روابط است. اگر در این
فضای مجازی مراقب چشم، گوش و دل نباشید و از هر خوراکی که از هرجایی به این
فضا آمده است استفاده کنید، دل درد، ذهن درد، روح درد، پادرد و چشم درد
خواهید گرفت و هم بدن و هم روح انسان درد میگیرد و درگیر آن میشود.
غفلت دستگاههای فرهنگی از بیان آسیبهای مشاهده پستهای غیراخلاقی
مجید ابهری، رفتارشناس اجتماعی و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفتو گو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، به تببین علل اقدام برخی افراد در فضای مجازی مبنی بر استفاده از عناوین غیراخلاقی برای برخی از پستها و دعوت از سایرین برای مشاهده این عکسها و فیلمها اشاره و عنوان کرد: با توجه به گسترش روزافزون سایتها و گروههای اینترنتی غیراخلاقی در فضای مجازی وعدم برخورد مناسب با آنها شاهد شکل گیری دو روال مشخص هستیم.
وی فعالیت این سایتها و گروههای مجازی
منحرف را سبب زشتی زدایی و از بین بردن قبح گناه دانست و اظهار کرد: با توجه به
اهداف شوم جنگ نرم در فضای سایبری و با در نظر گرفتن اینکه معیارهای دینی، افراد
را از تماشای مسائل غیراخلاقی باز میدارد، سازمانها و نهادهای متولی با اطلاع
رسانی و ذکر آسیبهای ناشی از ورود و تماشای این گونه اقلام ضد فرهنگی باید جوانان
را از منحرف شدن بازدارند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: متاسفانه مسئولان از
ترس همه گیر و آشنا نشدن همه جوانان با این جریان ضد فرهنگی از بیان آسیبها و
تبعات آن خودداری میکنند.
وی انتخاب عناوین غیراخلاقی برای دعوت به گشودن
یک لینک و مشاهده آن را ناشی از حس قوی کنجکاوی
جوانان در زمینه مسائل جنسی دانست و عنوان کرد: بسیاری از آموزشهای جنسی در کشور
ما به صورت تابو است و کنجکاوی و حسایت غریضی جوانان آنان را به سوی برخی عبارات و
کلمات میکشاند، بدین ترتیب شرایط به نحوی پیش میرود که دشمن از این خلأ به بهترین
نحو استفاده کرده است.
بایدهای شبکههای اجتماعی برای خانوادهها
سیدعلیرضا حسینی، مدیرخدمات تلفن همراه و تبلت
تبیان اظهار کرد: باید قوانینی مبنی بر اینکه پذیرفتن
مسئولیت محتوا برعهده تولیدکننده و منتشر کنندهاش باشد، مصوب شود
امروزه صاحبان شبکههای اجتماعی با چنین مشکلی روبرو هستند و از این موضوع
میترسند مبنی بر اینکه مطالبی در شبکههای اجتماعی منتشر شود که محتوای
مجرمانهای داشته باشد.
وی بیان کرد: بسترهای مناسب برای بومیسازی فناوری اطلاعات
فراهم شده است اما متأسفانه زیرساختها یکی از مشکلاتی است که
تولیدکنندگان محتوا همچون تبیان با آن روبرو هستند. برای مثال تبیان با
هزینههای بسیار پهنای باند اینترنت روبروست درحالی که این مؤسسه یک نهاد
تولید محتواست و به چرخه اقتصادی کشور کمک میکند همچنین قوانین اجرایی شدن
مالکیت معنوی در کشور، سرعتش پایین است که امیدواریم هرچه زودتر مورد توجه
و تصویب قرار
بگیرد.
حسینی اظهار کرد: بعید میدانم هماکنون بخشهای فرهنگیمان
به دلیل بودجههای اندک بتوانند حمایتی از بخش خصوصی داشته باشند و البته
بخشهای خوصصی همیشه طلبکار بخشهای دولتی بابت کارهای انجام شده هستند و
متأسفانه بخشهای دولتی به دلیل اعتبارات اندکشان از پس هزینههایشان
برنمیآیند.
حرف آخر؛
مسئولان قدری بیش از این موارد به موضوع خانوادهها باید توجه کنند، خانوادهای که امروزه به دلیل مشغلههای زندگی از صبح تا شب برای یک لقمه نان کار میکنند و چندساعتی که دور هم جمع میشوند، پای شبکههای اجتماعی و در فضای مجازی سیر میکنند. تقویت سواد رسانهای، تقویت ایمان و اعتقادات اعضای خانوادهها از جمله مباحثی است که باید مسئولان نسبت به آن برنامه مدونی داشته باشند.