مفسر قرآن کریم:
محرم را به گریه تنها سپری نکنیم
گروه حوزه‌های علمیه: مفسر قرآن کریم و صاحب تفسیر تسنیم گفت: محرم را به صرف گریه نگذرانیم و معارف مانند خطبه‌های نورانی حضرت را به مردم بیاموزیم و قیام ایشان علیه ظلم که امروز هم وجود دارد باید گوشزد شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) آیت‌الله‌العظمی عبدالله جوادی آملی امروز در درس تفسیر خود در ادامه تفسیر سوره مبارکه حجرات گفت: سوره حجرات در مدینه نازل شد و عناصر محوری چندگانه‌ای دارد و یکی از آنها بالا نبردن صوت در مقابل پیامبر(ص) و رعایت ادب در سخن گفتن است.
وی افزود: رعایت ادب یعنی حضرت وقتی به صورت متعارف سخن می‌گوید شما هم سعی کنید صدایتان کمتر از او باشد و ادب سخن گفتن در مقابل آن حضرت را حفظ کنید.
این مفسر قرآن اظهار کرد: در برخی آیات قرآن گاهی امر به اجلال و تکریم و گاهی نهی از تحقیر و رفع صوت و حضرت را به اسم صدا کردن و .. است زیرا این موارد اخیر برخلاف ادب است.
وی افزود: قرآن فرمود دستور بالانبردن صدا برای آن است که شما قلبتان برای تقوا آماده شود، همچنین قرآن در جایی دیگر فرمود که تعظیم شعائرالله یعنی گرامیداشت مراسم مذهبی جزء تقوای قلبی است لذا تکریم و اجلال نبوی نیز نشانه تقوای قلب است.
این مرجع تقلید تصریح کرد: در آیه 11 این سوره، ادب اجتماعی ذکر شده که همدیگر را مسخره نکنید و در آیات بعدی نیز دستورات اجتماعی دیگری مانند پرهیز از غیبت داده و در آیه 13 خطاب قرآنی جهانی است و تقوا را نشانه ارزش و کرامت انسان می‌داند و در صدر سوره نیز بالانبردن صوت را نشانه تقوا معرفی کرد.
وی افزود: یکی از عناصر محوری این سوره همین خطاب جهانی است که ارزش انسان به تقوای اوست و نه به چیز دیگر لذا خطاب «ایها الناس» آمده و نه «یا ایهالذین آمنوا».
این مفسر قرآن همچنین با اشاره به تعبیر حبط عمل در اثر بالابردن صدا در نزد پیامبر(ص) گفت: مراد از حبط عمل یعنی از بین رفتن ثوابی که مومنان می‌توانند با رعایت ادب در نزد پیامبر و حرم مطهر ایشان و اهل بیتش به دست آوردند نه آن چیزی که معتزله می‌گویند که باعث از بین رفتن همه اعمال سابق فرد است.
این مفسر افزود: محبط و احباط در مواردی فی الجمله پذیرفته است تکفیر نیز ایضا مانند فردی که مرتد شود همه اعمالش از بین خواهد رفت لذا حبط صحیح است ولی احباط باطل است، ولی آنچه معتزلی ها می گویند مورد پذیرش امامیه در این بحث نیست.
صاحب تفسیر تسنیم گفت: کفاره و توبه و استغفار براساس نظر شارع جلوی کفاره برخی گناهان است ولی اینکه بگوییم یک عملی اعمال گذشته فرد را از بین ببرد درست نیست مگر در حد ارتداد و ... باشد.
آیت‌الله جوادی آملی بیان کرد: ادب محضر پیامبر ثواب دارد لذا در آیه فرموده که صدا را بالا نبرید چون باعث از بین رفتن این ثواب خواهد شد و بسیاری از علما این ثواب و حرمت را برای مشاهد شریفه و مقابر آن بزرگواران نیز فرموده‌اند.
رعایت ادب زیارت
وی افزود: چون حیات و ممات این بزرگواران یکی است حرم‌هایشان نیز مشمول این مسئله هست و باید با ادب با هم سخن بگوییم و زیارت بخوانیم لذا هم وظیفه خدام حرم را مشخص کرد تا در هدایت زائران و نظم بخشی مراقب باشند و هم با زیارت‌خوان‌ها و ... سخن گفته که با حضرت آرام سخن بگویید.
استاد برجسته حوزه ادامه داد: بردن آبروی دیگران با غیبت مانند دین مالی است و برای رفع آن فرد باید مثل آن را بپردازد لذا ثواب عمل فرد را در نامه عمل غیبت شده می‌نویسند و این مشمول حبط عمل نیست بلکه انتقال صورت گرفته است.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به مباحث گذشته و طرح برخی شبهات درباره آیات سوره انسان که در شان اهل بیت(ع) است گفت: برخی گفته‌اند چگونه ممکن است که غذای سفره 5 نفر به یک اسیر و یا یتیم داده شود زیرا مگر این فرد چقدر خوراک داشته است که پاسخ می دهیم کل سفره، سفره سبکی بوده و امام بخشی از سفره را به آن افراد در سه شب داده است و سفره سبکتر شده است و این طور نبوده که همه سفره را بدهند.
روش تقریبی بزرگان شیعه
این مفسر قرآن در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به مشی بزرگانی مانند سیدمرتضی و سیدرضی در زمینه تقریب مذاهب بیان کرد: شیخ مرتضی در عباراتی بعد از اینکه فرمود ما در دفاع از ولایت در حد توان تلاش کردیم آورده است که حرف‌های ما را ببینید و حرف‌های مخالف را همین طور و بعد داوری کنید و اگر منطق ما قوی‌تر بود بپذیرید؛ این تقریب میان مذاهب است به روش حکیمانه و اگر امروز این روش در حوزه رواج داشت داعشی و تکفیری و سلفی نداشتیم.
وی افزود: یا سیدرضی اگر می خواست غرش امام علی(ع) به سقیفه را عینا منعکس کند که امروز اثری از نهج البلاغه نبود و شروحی مانند شروح اهل سنت بر آن نداشتیم.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به محرم نیز گفت: مبادا تبلیغ در ایام عاشورا از ما سلب شود، عاشورا جریانی است که نظیری در عالم برای آن نیست.
وی تاکید کرد: محرم را به صرف گریه نگذرانیم و معارف مانند خطبه‌های نورانی حضرت را به مردم بیاموزیم و قیام ایشان علیه ظلم که امروز هم وجود دارد باید گوشزد شود.
وی افزود: رعایت ادب یعنی حضرت وقتی به صورت متعارف سخن می‌گوید شما هم سعی کنید صدایتان کمتر از او باشد و ادب سخن گفتن در مقابل آن حضرت را حفظ کنید.
این مفسر قرآن اظهار کرد: در برخی آیات قرآن گاهی امر به اجلال و تکریم و گاهی نهی از تحقیر و رفع صوت و حضرت را به اسم صدا کردن و .. است زیرا این موارد اخیر برخلاف ادب است.
وی افزود: قرآن فرمود دستور بالانبردن صدا برای آن است که شما قلبتان برای تقوا آماده شود، همچنین قرآن در جایی دیگر فرمود که تعظیم شعائرالله یعنی گرامیداشت مراسم مذهبی جزء تقوای قلبی است لذا تکریم و اجلال نبوی نیز نشانه تقوای قلب است.
این مرجع تقلید تصریح کرد: در آیه 11 این سوره، ادب اجتماعی ذکر شده که همدیگر را مسخره نکنید و در آیات بعدی نیز دستورات اجتماعی دیگری مانند پرهیز از غیبت داده و در آیه 13 خطاب قرآنی جهانی است و تقوا را نشانه ارزش و کرامت انسان می‌داند و در صدر سوره نیز بالانبردن صوت را نشانه تقوا معرفی کرد.
وی افزود: یکی از عناصر محوری این سوره همین خطاب جهانی است که ارزش انسان به تقوای اوست و نه به چیز دیگر لذا خطاب «ایها الناس» آمده و نه «یا ایهالذین آمنوا».
این مفسر قرآن همچنین با اشاره به تعبیر حبط عمل در اثر بالابردن صدا در نزد پیامبر(ص) گفت: مراد از حبط عمل یعنی از بین رفتن ثوابی که مومنان می‌توانند با رعایت ادب در نزد پیامبر و حرم مطهر ایشان و اهل بیتش به دست آوردند نه آن چیزی که معتزله می‌گویند که باعث از بین رفتن همه اعمال سابق فرد است.
این مفسر افزود: محبط و احباط در مواردی فی الجمله پذیرفته است تکفیر نیز ایضا مانند فردی که مرتد شود همه اعمالش از بین خواهد رفت لذا حبط صحیح است ولی احباط باطل است، ولی آنچه معتزلی ها می گویند مورد پذیرش امامیه در این بحث نیست.
صاحب تفسیر تسنیم گفت: کفاره و توبه و استغفار براساس نظر شارع جلوی کفاره برخی گناهان است ولی اینکه بگوییم یک عملی اعمال گذشته فرد را از بین ببرد درست نیست مگر در حد ارتداد و ... باشد.
آیت‌الله جوادی آملی بیان کرد: ادب محضر پیامبر ثواب دارد لذا در آیه فرموده که صدا را بالا نبرید چون باعث از بین رفتن این ثواب خواهد شد و بسیاری از علما این ثواب و حرمت را برای مشاهد شریفه و مقابر آن بزرگواران نیز فرموده‌اند.
رعایت ادب زیارت
وی افزود: چون حیات و ممات این بزرگواران یکی است حرم‌هایشان نیز مشمول این مسئله هست و باید با ادب با هم سخن بگوییم و زیارت بخوانیم لذا هم وظیفه خدام حرم را مشخص کرد تا در هدایت زائران و نظم بخشی مراقب باشند و هم با زیارت‌خوان‌ها و ... سخن گفته که با حضرت آرام سخن بگویید.
استاد برجسته حوزه ادامه داد: بردن آبروی دیگران با غیبت مانند دین مالی است و برای رفع آن فرد باید مثل آن را بپردازد لذا ثواب عمل فرد را در نامه عمل غیبت شده می‌نویسند و این مشمول حبط عمل نیست بلکه انتقال صورت گرفته است.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به مباحث گذشته و طرح برخی شبهات درباره آیات سوره انسان که در شان اهل بیت(ع) است گفت: برخی گفته‌اند چگونه ممکن است که غذای سفره 5 نفر به یک اسیر و یا یتیم داده شود زیرا مگر این فرد چقدر خوراک داشته است که پاسخ می دهیم کل سفره، سفره سبکی بوده و امام بخشی از سفره را به آن افراد در سه شب داده است و سفره سبکتر شده است و این طور نبوده که همه سفره را بدهند.
روش تقریبی بزرگان شیعه
این مفسر قرآن در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به مشی بزرگانی مانند سیدمرتضی و سیدرضی در زمینه تقریب مذاهب بیان کرد: شیخ مرتضی در عباراتی بعد از اینکه فرمود ما در دفاع از ولایت در حد توان تلاش کردیم آورده است که حرف‌های ما را ببینید و حرف‌های مخالف را همین طور و بعد داوری کنید و اگر منطق ما قوی‌تر بود بپذیرید؛ این تقریب میان مذاهب است به روش حکیمانه و اگر امروز این روش در حوزه رواج داشت داعشی و تکفیری و سلفی نداشتیم.
وی افزود: یا سیدرضی اگر می خواست غرش امام علی(ع) به سقیفه را عینا منعکس کند که امروز اثری از نهج البلاغه نبود و شروحی مانند شروح اهل سنت بر آن نداشتیم.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به محرم نیز گفت: مبادا تبلیغ در ایام عاشورا از ما سلب شود، عاشورا جریانی است که نظیری در عالم برای آن نیست.
وی تاکید کرد: محرم را به صرف گریه نگذرانیم و معارف مانند خطبه‌های نورانی حضرت را به مردم بیاموزیم و قیام ایشان علیه ظلم که امروز هم وجود دارد باید گوشزد شود.
