جایگاه زن در سیره نبوی و مبانی قرآنی
گروه اندیشه: پیامبر اکرم(ص) پس از بعثت احترام زیادی برای زن قائل بود، یکی از مهم‌ترین سنت‌های غلطی که توسط نبی مکرم اسلام(ص) شکسته شد، همین ارزش قائل نشدن برای زن بود ایشان سعی می‌کرد با کارهایی که انجام می‌داد زنان را به عرصه اجتماع وارد کند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از
لرستان، آیات زیادی داریم که در رابطه با زن است، برخی در رابطه با نقش
همسری است، اولین و مهم‌ترین آیه‌ای که در
این رابطه وجود دارد، آیه اول سوره نساء است، که اعلام می‌کند انسان را از
نفس واحده آفریدیم، این آیه دیدگاه خداوند را نسبت به این مسئله مشخص می‌سازد، در خیلی از ادیان دیگر نگاه حقارت‌آمیزی را در رابطه با جنس زن
می‌بینیم اما در این آیه به صراحت نفس واحده به‌کار رفته که نکته مهمی است.
پیامبر اکرم(ص) پس از بعثت احترام زیادی برای زن قائل بود، زن در دوران جاهلیت موجود تحقیر شده‌ای بود، حتی می‌شود گفت بعضاً از دیدگاه اعراب چهارپایان‌شان از زنان باارزش‌تر بودند؛ البته استثنائات نیز وجود داشته مانند حضرت خدیجه(س)، در کلیت جامعه عربستان زن موجودی نبوده که ارزشی داشته باشد، این موجود چنان برای برخی از مردان مورد نفرت بوده که زمانی‌که خبر تولد دختر را می‌دادند چهره آن‌ها سیاه می‌شده و با خود فکر می‌کرده که دختر را نگه دارد یا نه.
در چنین جامعه‌ای پیامبری ظهور می‌کند که علاوه‌بر این‌که سعی کرد بسیاری از سنت‌های جامعه را بشکند، یکی‌از مهم‌ترین سنت‌های غلطی را که شکست، همین ارزش قائل نشدن برای زن بود و سعی کرد با کارهایی که انجام می‌داد زنان را به عرصه اجتماع وارد کند، پیامبر اکرم(ص) این کار را آن‌قدر به‌خوبی و با صراحت انجام داد که زنی که می‌بینیم تعداد زنان صحابی زیاد می‌شود و حتی تا 1500 نفر می‌رسد و اسامی آن‌ها در کتاب‌هایی که در آن زمان نوشته شده است، دیده می‌شود و معمولاً جلد آخر کتاب‌های تاریخ آن زمان را به زنان صحابی اختصاص داده‌اند.
پیامبر بیشترین توجه را به زنان داشته، از اولین نکاتی که می‌توان در نظر گرفت هجرت بود که پیامبر اکرم(ص) در هجرت به مدینه و مکه زنان را همراه داشته‌اند، پیامبر اکرم(ص) زمانی‌که تعدادی از افراد یثرب برای بیعت آمده بودند، با زنانی‌که همراه آن‌ها بودند نیز بیعت کردند و با ورود به یثرب نیز پیامبر اکرم(ص) برخلاف رسم قبیله که بیعت با رهبر بیعت با قبیله محسوب می‌شود، علاوه‌بر بیعت با تک تک مردان قبیله با تمام زنان قبیله نیز بیعت کردند که این نشان می‌دهد، پیامبر اکرم(ص) زنان را مستقل محسوب کرده‌اند و نکات بسیار ظریفی در این کار پیامبر اکرم(ص) وجود دارد.
برخلاف این‌که بیعت برای مردان اجباری بود اما برای زنان اجباری نبود، زنان در منزل خودشان نیز حق هیچ‌گونه اظهار نظری نداشتند و پیامبر اکرم(ص) با این‌کار یکی‌از حقوق انسانی را احیا کردند.
خداوند در آیه 71 سوره توبه می‌فرماید: «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ؛ و مردان و زنان با ايمان دوستان يكديگرند كه به كارهاى پسنديده وا میدارند و از كارهاى ناپسند باز میدارند و نماز را بر پا می‌كنند و زكات میدهند و از خدا و پيامبرش فرمان میبرند آنانند كه خدا به‌زودى مشمول رحمت‌شان قرار خواهد داد كه خدا توانا و حكيم است»؛ خداوند دراین آیه از بیعت کردن زنان عبور می‌کند، امر به معروف و نهی از منکر از مصادیق بالای مشارکت اجتماعی محسوب می‌شود و خداوند در این آیه به صراحت به زنان و مردان اشاره می‌کند، نکته این آیه در این است که خداوند می‌فرماید: «بعضهم اولیاء ....»، در این آیه بعضهم به جنسیت خاصی اشاره ندارد و فراجنسیتی است و انسان به‌معنای نفس واحده مدنظر این آیه است، در زبان عربی برای خطاب عام از فعل مذکر استفاده می‌شود و زن ومرد را شامل می‌شود اما در این آیه برای از بین بردن شک و شبهه‌ها از لفظ صریح زنان و مردان مؤمن استفاده شده است و در ادامه آیه اولیاء شامل زنان و مردان می‌شود.
آیه 35 احزاب می‌فرماید: «مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان با ايمان و مردان و زنان عبادتپيشه و مردان و زنان راستگو و مردان و زنان شكيبا و مردان و زنان فروتن و مردان و زنان صدقه دهنده و مردان و زنان روزهدار و مردان و زنان پاكدامن و مردان و زنانى كه خدا را فراوان ياد مىكنند خدا براى [همه] آنان آمرزشى و پاداشى بزرگ فراهم ساخته است»، شأن نزول این آیه در رابطه با اعتراض زنان به پیامبر اکرم(ص) است، که گفتند در قرآن جایگاهی ندارند.
ازجمله دیگر کارهایی که پیامبر اکرم(ص) انجام دادند، شرکت دادن زنان در کارها و گرفتن مشورت از آن‌هاست، بسیار نقل شده که پیامبر اکرم(ص) فرموده از زنان مشورت بگیرید و برعکس آن عمل کنید، اما این درحالی‌است که خود اصحاب پیامبر اکرم(ص) در نوشته‌های خود آورده‌اند که پیامبر اکرم(ص) از یک زن مشورت گرفته و نتیجه گرفته است و بر نیکویی زن صحه گذاشته است، اگر پیامبر اکرم(ص) چنین حدیثی را داشته باشد، اولین کسی که آن‌را اجرا می‌کند، خود اوست.
پیامبر اکرم(ص) پس از بعثت احترام زیادی برای زن قائل بود، زن در دوران جاهلیت موجود تحقیر شده‌ای بود، حتی می‌شود گفت بعضاً از دیدگاه اعراب چهارپایان‌شان از زنان باارزش‌تر بودند؛ البته استثنائات نیز وجود داشته مانند حضرت خدیجه(س)، در کلیت جامعه عربستان زن موجودی نبوده که ارزشی داشته باشد، این موجود چنان برای برخی از مردان مورد نفرت بوده که زمانی‌که خبر تولد دختر را می‌دادند چهره آن‌ها سیاه می‌شده و با خود فکر می‌کرده که دختر را نگه دارد یا نه.
در چنین جامعه‌ای پیامبری ظهور می‌کند که علاوه‌بر این‌که سعی کرد بسیاری از سنت‌های جامعه را بشکند، یکی‌از مهم‌ترین سنت‌های غلطی را که شکست، همین ارزش قائل نشدن برای زن بود و سعی کرد با کارهایی که انجام می‌داد زنان را به عرصه اجتماع وارد کند، پیامبر اکرم(ص) این کار را آن‌قدر به‌خوبی و با صراحت انجام داد که زنی که می‌بینیم تعداد زنان صحابی زیاد می‌شود و حتی تا 1500 نفر می‌رسد و اسامی آن‌ها در کتاب‌هایی که در آن زمان نوشته شده است، دیده می‌شود و معمولاً جلد آخر کتاب‌های تاریخ آن زمان را به زنان صحابی اختصاص داده‌اند.
پیامبر بیشترین توجه را به زنان داشته، از اولین نکاتی که می‌توان در نظر گرفت هجرت بود که پیامبر اکرم(ص) در هجرت به مدینه و مکه زنان را همراه داشته‌اند، پیامبر اکرم(ص) زمانی‌که تعدادی از افراد یثرب برای بیعت آمده بودند، با زنانی‌که همراه آن‌ها بودند نیز بیعت کردند و با ورود به یثرب نیز پیامبر اکرم(ص) برخلاف رسم قبیله که بیعت با رهبر بیعت با قبیله محسوب می‌شود، علاوه‌بر بیعت با تک تک مردان قبیله با تمام زنان قبیله نیز بیعت کردند که این نشان می‌دهد، پیامبر اکرم(ص) زنان را مستقل محسوب کرده‌اند و نکات بسیار ظریفی در این کار پیامبر اکرم(ص) وجود دارد.
برخلاف این‌که بیعت برای مردان اجباری بود اما برای زنان اجباری نبود، زنان در منزل خودشان نیز حق هیچ‌گونه اظهار نظری نداشتند و پیامبر اکرم(ص) با این‌کار یکی‌از حقوق انسانی را احیا کردند.
خداوند در آیه 71 سوره توبه می‌فرماید: «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ؛ و مردان و زنان با ايمان دوستان يكديگرند كه به كارهاى پسنديده وا میدارند و از كارهاى ناپسند باز میدارند و نماز را بر پا می‌كنند و زكات میدهند و از خدا و پيامبرش فرمان میبرند آنانند كه خدا به‌زودى مشمول رحمت‌شان قرار خواهد داد كه خدا توانا و حكيم است»؛ خداوند دراین آیه از بیعت کردن زنان عبور می‌کند، امر به معروف و نهی از منکر از مصادیق بالای مشارکت اجتماعی محسوب می‌شود و خداوند در این آیه به صراحت به زنان و مردان اشاره می‌کند، نکته این آیه در این است که خداوند می‌فرماید: «بعضهم اولیاء ....»، در این آیه بعضهم به جنسیت خاصی اشاره ندارد و فراجنسیتی است و انسان به‌معنای نفس واحده مدنظر این آیه است، در زبان عربی برای خطاب عام از فعل مذکر استفاده می‌شود و زن ومرد را شامل می‌شود اما در این آیه برای از بین بردن شک و شبهه‌ها از لفظ صریح زنان و مردان مؤمن استفاده شده است و در ادامه آیه اولیاء شامل زنان و مردان می‌شود.
آیه 35 احزاب می‌فرماید: «مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان با ايمان و مردان و زنان عبادتپيشه و مردان و زنان راستگو و مردان و زنان شكيبا و مردان و زنان فروتن و مردان و زنان صدقه دهنده و مردان و زنان روزهدار و مردان و زنان پاكدامن و مردان و زنانى كه خدا را فراوان ياد مىكنند خدا براى [همه] آنان آمرزشى و پاداشى بزرگ فراهم ساخته است»، شأن نزول این آیه در رابطه با اعتراض زنان به پیامبر اکرم(ص) است، که گفتند در قرآن جایگاهی ندارند.
ازجمله دیگر کارهایی که پیامبر اکرم(ص) انجام دادند، شرکت دادن زنان در کارها و گرفتن مشورت از آن‌هاست، بسیار نقل شده که پیامبر اکرم(ص) فرموده از زنان مشورت بگیرید و برعکس آن عمل کنید، اما این درحالی‌است که خود اصحاب پیامبر اکرم(ص) در نوشته‌های خود آورده‌اند که پیامبر اکرم(ص) از یک زن مشورت گرفته و نتیجه گرفته است و بر نیکویی زن صحه گذاشته است، اگر پیامبر اکرم(ص) چنین حدیثی را داشته باشد، اولین کسی که آن‌را اجرا می‌کند، خود اوست.
