به گزارش کانون خبرنگاران
ایکنا،
نبأ، محرم و صفر، ماه عزاداری دوستان اهل بیت(ع) است و هرکدام از شیعیان بلکه هر مسلمانی وظیفه دارد تا حزن و اندوه خویش را در عزای فرزند رسول خدا(ص) ابراز کند. برپاکردن مجالس عزا، سیاه پوشیدن، شرکت در مجالس و گریستن در عزای امام حسین(ع)، کمکهای مادی و معنوی در بهتر برگزارشدن این مجالس، راه انداختن دستهجات عزاداری و هر عملی که مصداق اقامه عزا برای حضرت سیدالشهدا(ع) باشد در تقرب انسان به خدای متعال نقش بسیار مهمی دارد.
موضوعی كه باید در اين ميان به آن توجه بيشتری بشود، اين است كه نبايد برگزاری مجالس عزاداری سرور و سالار شهیدان امام حسین(ع) و یاران باوفایش، تنها مختص به دهه اول ماه محرم باشد و يا روزهای خاص سوگواری، بلكه بايد اين اتفاقات و مراسمها در طی دو ماه محرم و صفر جريان داشته باشد.
برای بهتر درک كردن اين موضوع و اينكه بدانيم چطور ميشود از ظرفيت و بركت موجود در ابن دو ماه، به نحو احسن بهره برد، کانون خبرنگاران
ایکنا،
نبأ گفتوگوی صميمانهای با حجتالاسلام حمیدرضا بصیری، حقوقدان و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبايی(ره) داشته است.
حجتالاسلام بصيری ضمن تأكيد بر اين نكته كه نبايد عزاداری امام حسين(ع) فقط مختص دهه اول محرم و در روزهای تاسوعا و عاشورا باشد، گفت: امام رضا(ع) فرمودند «پدرم چون ماه محرم داخل میشد، کسی آن حضرت را خندان نمیدید و اندوه و حزن پیوسته بر او غالب میشد تا روز عاشورا». بنابر روایات و آنچه که در سنت ائمه معصومین(ع) هست؛ با ورود به ماه محرم نوعی آشفتگی در وجود ایشان پيدا میشد که با گذشت سالهای دراز از فرهنگ عزاداری، همچنان مجالس عزاداری ما نيز به تبعيت از ائمه معصومين(ع) از اول ماه محرم شروع میشود.
وی ادامه داد: اما من معتقدم نبايد بگذاريم اين شور و حرارت يك دفعه بعد از عاشورا و بعد از روز شهادت امام حسين(ع) به طور کلی از بین برود. اينطور نباشد كه عده ای بگویند شیعیان دو ماه محرم و صفر را در عزاداری به سر میبرند اما عزاداری در خانهها، مجالس، مساجد، ادارات و ... برگزار نشود. مجالس عزاداری باید در طول ایام این دو ماه که در گذشته هم مرسوم بوده است برگزار شود. نه به آن معنا كه بگوييم كار تعطيل شود و زندگی مردم تعطيل شود و به آن سبكی كه در روز تاسوعا و عاشورا عزاداری داريم به آن سبک باشد، ولی اين چراغ يك دفعه هم خاموش نشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبايی(ره) با اشاره به نوع و چگونگی برگزار کردن مراسم عزاداری، عنوان كرد: برگزار کردن مجالس عزاداری در دو ماه محرم و صفر، در درجه اول بستگی به مطالبه عمومی مردم دارد. خود مردم باید تحقق این امر را از محافل مذهبی، مساجد، حسينيهها و ... مطالبه كنند.
مردم بايد ميداندار مجالس باشندوی افزود: بعد از مطالبه، خود مردم بايد ميداندار مجالس باشند؛ گاهی وقتها در منزل خودشان مجالسی برگزار كنند، يا با کمکهای مختلف مالی و غیر مالی بانی برگزاری مجالس در اداره و صنف و محل مسکونی خودشان شوند. بنابراین، در برگزار شدن مجالس عزاداری امام حسین(ع) در ایام ماههای محرم، صرفا نباید مطالبه باشد بلکه همت و کمک مردم در تحقق این امر نیز مهم است.
بصیری با بیان اینکه برگزاری مجالس باید هنرمندانه مدیریت شود، اظهار کرد: همچنان که میبینیم مجالس بسیاری در دهه اول محرم برگزار میشود بدون اینکه هماهنگی یا برنامهریزی لازم وجود داشته باشد؛ به عنوان مثال گاهی اوقات اتفاق میافتد که در یک محله همزمان دو تا سه مجلس برگزار میشود؛ افرادی كه بانی اين مجالس و محافل هستند با داشتن برنامهای هماهنگ با یکدیگر میتوانند این مجالس را در دهههای اول، دوم ، سوم و حتی ماه صفر برگزار کنند تا مردم از برکات این ایام بهرهمند شوند و یا اینکه به منظور باشکوهتر بودن مجالس، آنها را با هم ادغام کنند. نکته در خور دیگر این که مجالس بعد از عاشورا باید به میزان قابل توجهی در بعد معرفتی قیام امام حسین(ع)بکوشد زیرا در دهه اول معمولا بعد حماسی و احساسی این قیام مورد توجه قرار می گیرد و نوع عزاداری ها نیز معمولا در راستای همین بعد حماسی است.
آغاز فرهنگسازیوی در پاسخ به اينكه چگونه به فرهنگسازی اين موضوع بپردازيم، بيان كرد: فرهنگسازی از همين مصاحبهها، گفتمانها و گفتوگوها آغاز میشود. اگر قرار است اين دو ماه را به طور ویژه برای امام حسين(ع) اختصاص بدهيم، بايد در تمام اين دو ماه، چراغ امام حسين(ع) روشن باشد؛ درعين حال كه كارهست، زندگی هست، توليد و فعاليت اجتماعی و اقتصادی هست اين عزاداری را باید در مساجد، محافل، منازل و ادارات و كلا درسطح شهرمان پررنگتر ببينيم و آن شور و عزاداری حسینی نه به حجم تاسوعا و عاشورا بلكه با يك شيب ملايم تر برقرار باشد.
بصيری با اشاره به اينكه امام حسين(ع) متعلق به همه است و احساس دين به ايشان بايد هنرمندانه انجام بگيرد،افزود: آن كاری كه در مدرسه بايد برای امام حسين(ع) انجام بگيرد با كاری كه در مساجد، دانشگاهها يا تكايا يا در سطح شهر انجام می گیرد بايد متفاوت باشد. مهم اين است كه اين كار انجام شود و صورت بگيرد.
مراسم عقد و عروسی در ماه محرم و صفرعضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبايی(ره) در رابطه با برگزاری مراسم عقد و ازدواج و شرايط انجام آن در اين دو ماه بيان كرد: در مقوله ازدواج، یک وقت سخن از خواستگاری رفتن و مقدمات آن است و يک وقت، بحث بر سر برگزاری مراسم عروسی است. برگزاری مراسم عروسی هم به دو صورت برگزار میشود، يكی اينكه به صورت ساده برگزار میشود و وليمهای داده میشود و ديگر اينكه مراسم عروسی همراه با مظاه رجشن و شادی است، همينطور كه الان بين ما مرسوم است و نشانهها و جلوههايی از شادی، هلهله و امثال اينها وجود دارد که اگر آغشته با نافرمانی خدا نباشد، امر طبیعی در یک مجلس عروسی است.
وی ادامه داد: چيزی كه بايد در اين ايام توجه شود، اين است كه بايد اين دو را از هم تفكيك كنيم. خواستگاری رفتن، عقد كردن حتی مجلسی در حد مجلس معمولی وليمه برگزار كردن، مشكل شرعی و فقهی ندارد و چه بسا اگر اين دو ماه باعث اين شود كه يك حلال و مباح الهی به نحوی تعطيل شود كه برای فرزندان ما توجه به حرام پيش بيايد، بايد اين قاعده و سنت نادرست را به هم بزنيم و بلکه برخلافش عمل كنيم.
حجتالاسلام بصيری با اشاره به زمان برگزاری مجالس عقد و عروسی در ایام محرم و صفر، افزود: برگزاری سنت حسنه ازدواج در ایامی که مراسم خاص عزاداری برگزار میشود مثلا در دهه اول محرم و در روزهای تاسوعا و عاشورا و اربعین حسینی كه شور بيشتری برای عزاداری در مردم نمایان است و فضای شهر، فضای عزاداری است؛ طبيعتا مناسب نيست و شرعا هم شايد درست نباشد كه ما برخلاف آنچه كه متدينين و متشرعين به آن توجه دارند و به گواهی آنان هتک حرمت معصومین(ع) است، عمل كنيم و خلاف سيره آنها روشی را داشته باشيم. البته مردم ما نیز همین گونه عمل می کنند.
وی افزود: به غیر از این روزهای خاص صحیح نیست که در روزهای دیگر ماه محرم و صفر اگر كسی خواست مراسم عروسی برگزار كند بگوييم حرمتشكنی است؛ مثلا درباره روزهای پايانی ماه محرم نبايد چنين استنباط شود كه چون ماه، ماه شهادت حضرت سيدالشهدا(ع)است انجام اين امر شرعا اشكال دارد. البته اين موضوع، درمنطقه به منطقه و مكان به مكان متفاوت است و بايد عرفيات هر منطقه و شهر در رابطه با ایام عزاداری درنظر گرفته شود و تا تغییر نیافتن آن عرفیات به آنها توجه شود. اما این بدان معنا نیست که به این گفت و گوها و امثال آن برخی عرفیات اصلاح و جایگزین نشود.
حجتالاسلام بصيری با تأكيد بر اينكه آن چيزی كه موجب دلآزردگی حضرت سيدالشهدا(ع) و اهل بيت(ع) میشود، گناه، معصيت و خلاف مسير و فرمايشات آنها رفتن است، تصريح كرد: برخی فكر میكنند اگر در اين دو ماه ولو در روزهایی غیر ازتاسوعا و عاشورا و ... زمینه ازدواج را فراهم کرده یا عقد كنند مورد غضب امام حسين(ع) قرار میگيرند ويا مثلا زندگیشان دچار مشكل میشود و دچار اختلاف وطلاق و بیبركتی در زندگی میشوند. هرگز امام حسين(ع) و ساير معصومين(ع) از اينكه ما يك حلالی را انجام بدهيم، بلکه حلالی كه گاهی اوقات رنگ وجوب پيدا میكند، ناراحت و خشمگين نمیشوند.
وی با اشاره به اينكه اصل عقدازدواج يعنی جاری شدن خطبه عقد كه باعث محرميت دو نفر میشود اگر بدون مظاهر آشکارشادی، در روز عاشورا نیزانجام بگيرد موجب غضب الهی نمیشود، اظهار كرد: بحث ازكسی که به شهادت امام حسين(ع) بیاعتنايی میكند و همان گونه که در این روز با بی اعتنایی به دنبال كسب و كارو امور روزمره خود میرود و ازدواج هم می كند،بحث ديگری است. اما برای كسی كه به امام حسين(ع) اعتقاد داشته و پيروی از ايشان دارد و اعتنا به مجالس امام حسين(ع) هم میكند و در اين گوشه میخواهد عقدازدواج هم انجام دهد، مورد نفرين و غضب نخواهد بود.
توجه به این امر ازدواج در این ایام بلامانع استعضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبايی(ره) در جمعبندی مطالب گفته شده راجع به برگزاری مراسم عقد و عروسی در دو ماه محرم و صفر، بيان كرد: بنابراين، با رعايت چند مطلب، يكی توجه به عرفيات، توجه به روزهای خاص مثل روز عاشورا و ديگر اينكه عقد و ازدواجی كه میخواهد صورت بگيرد به معنای خود عقد و خطبه خواندن است يا به معنای مجالس عقد و مجالس عروسی مرسوم است، توجه به این امر ازدواج در این ایام بلامانع است.
وی با اشاره به اينكه هیچ توجيهی برای انجام نشدن امر ازدواج در این ایام وجود ندارد، بیان كرد: در شرايطی كه امروزه ما با آن مواجه هستيم و سن ازدواج پسرها و دخترها بالاتر رفته و ازدواج نسبت به میزان جوانانی كه داريم پايين است و درصد طلاق بالاست باید از هر فرصت و زمينهای استفاده كنيم و زمینه ها و رغبتهای مسئله ازدواج را فراهم كنيم و نبايد با توجيهات و يا عرفهایی که نیازمند اصلاح برای زندگی امروز می باشند، دو ماه اين امر مقدس را تعطيل كنيم.
حجتالاسلام بصیری یادآور شد: بلکه بايد از بركت امام حسين(ع) و احساس معنوی كه مردم در ماه محرم و صفر پيدا میكنند، بيشترين بهره را ببريم و به وسیله آن معضلات اجتماعیمان را حل كنيم كه امروز يكی از معضلات اجتماعی مهم ما، ازدواجهای اندک و طلاقهای بسيار است. بايد با استفاده از اين ظرفيت معنوی، دلها را بيشتر به هم نزديک كنيم.
فاطمه حبیبی