آیةالکرسی؛ محوری‌ترین آیه در امامت/ شأن ولایت خروج انسان‌ها از ظلمت است
کد خبر: 3541176
تاریخ انتشار : ۰۶ آبان ۱۳۹۵ - ۱۴:۲۱
محسن میرباقری عنوان کرد:

آیةالکرسی؛ محوری‌ترین آیه در امامت/ شأن ولایت خروج انسان‌ها از ظلمت است

گروه حوزه‌های علمیه: رئیس موسسه نورالمجتبی(ع) با تبیین مفاد آیة الکرسی به عنوان محوری‌ترین آیه در بحث امامت بیان کرد: ظلمانی شدن جامعه اسلامی بعد از پیامبر(ص)، تاخیر در جهانی شدن اسلام و تغییر فرهنگ معرفتی از مهم‌ترین خساراتی بود که به علت کنار گذاشتن امامت بر امت اسلامی، حادث شد.

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) محسن میرباقری، استاد دانشگاه و رئیس موسسه نورالمجتبی(ع) امروز ششم آبان ماه در نشست علمی «اندیشه امامت در قرآن» در بنیاد فرهنگی امامت گفت: در کتاب دعا باب فضل صلوات روایتی آمده است که فرمودند اگر کسی 10 صلوات بفرستد خداوند و ملائکه صد صلوات و اگر صد صلوات بفرستد خدا و ملائکه برای او هزار صلوات می‌فرستند همچنین آیه شریفه «هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا»(43 احزاب)؛ نشان‌دهنده ارزش و اهمیت صلواتدر نورانی کردن انسان است و براساس این آیه و حدیث نورانی صلوات با ضریب ده به ما بر می‌گردد و سبب خروج از ظلمت و رفتن به سمت نوارنیت است.
وی اظهار کرد: قرآن کتاب توحید است و بر این محور می‌چرخد و مابقی مسایل اعتقادی بر این محور دور می‌زنند و تمامی اصول بخشی از توحید هستند؛ توحید با عنوان ایمان بالله، نبوت تحت عنوان ایمان به آیات الله و معاد ایمان به لقاء الله مطرح است. در مورد نبوت فرموده است «وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَالْأَرْضُ جَمِيعًا قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَالسَّمَاوَاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ»(67 زمر) کسانی که منکر نبوت می‌شوند خداوند را به حق معرفت نشناخته‌اند؛ زیرا توحید آنان خراب است و منکرین نبوت، منکر ربوبیت تشریعی خدا هستند که این مسئله هم بیانگر عظمت توحید و هم نبوت است.
میرباقری تصریح کرد: مسئله امامت را هم قرآن، ایمان به ولایت ‌الله مطرح کرده است؛ در حدیثی، امام رضا فرمودند «کلمة لا اله الا الله حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی،» بعد ادامه دادند «بشرطها و شروطها و انا من شروطها» یعنی توحید با قبول خدا تمام نیست و دنبال آن پذیرش امامت است. امامت نیز شرط قبولی توحید است و کسی اگر امامت را نپذیرد شاخه ولات توحیدی را نپذیرفته است.
میرباقری تصریح کرد: در این آیه سوره زمر درباره قیامت فرموده منکران معاد، توحیدشان ناقص است و در مورد امامت نیز همین است و کفر به این چهار محور در قرآن مطرح شده است؛ کفر به امامت نیز کرارا در قرآن آمده است البته نکته کلی این است که ما چهار اصل داریم و اگر عدل را جزء توحید بگیریم سراسر قرآن سخن از توحید است؛ قرآن روی اصول اعتقادی سرمایه‌گذاری زیادی کرده است و مسایل معاد را نیز به قدری ریز بیان کرده که شاکله معاد از قرآن قابل ترسیم است و در نبوت نیز مباحث زیادی عنوان شده و حجم عمده‌ای از قرآن را تشکیل داده است ولی آیا با این وجود می‌شود در اصل امامت فقط چند آیه داشته باشیم در حالی که قرآن روی این محورها بسیار سخن گفته است از این رو معتقدم آیات زیادی در قرآن در مورد امامت قابل طرح است.
استاد دانشگاه بیان کرد: در مورد توحید و معاد و نبوت مسئله به صورت روشن تر در قرآن بیان ولی در بحث امامت، مسایل در لفافه‌هایی البته در سطحی وسیع مطرح شده است؛ بنابراین اول باید در مورد آیات قرآن آنجا که استشمام امامت می شود تدبر کنیم و دوم اینکه روایات مربوطه را مشاهده و از طریق آن وارد تدبر در آیات شویم تا نکات فراوانی به دست بیاوریم.
این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: در سوره مائده بر روی بحث امامت، بسیار متمرکز شده است و پای یهود و منافقان در این سوره به صورت روشن به میان آمده و فرموده است عده‌ای به زبان می‌گویند ایمان داریم ولی در کفر عجله دارند که مراد از کفر هم در اینجا کفر به امام علی(ع) است. در سوره نور و تحریم نیز در موارد متعدد کفر به امامت مطرح شده است.
تفاوت میان کفر به امامت با کفر به اصول دیگر
میرباقری تصریح کرد: بین کفر به امامت و کفر در مراحل دیگر تفاوت وجود دارد؛ کفر به آن سه اصل موجب خروج از دین است ولی کفر به امامت یک درجه تخفیف دارد که در دنیا ممکن است مشکلی ایجاد نکند ولی در قیامت بدون شک تا ایمان نباشد عمل خریداری نمی‌شود؛ به عنوان مثال اگر گوسفندی را مسلمان غیرشیعه ذبح کند پاک است ولی اگر فرد شیعه وکالت بدهد که غیرشیعه گوسفندی را در حج قربانی کند عمده علما آن را نادرست می دانند؛ زیرا قربانی، عبادت است و بدون ایمان پذیرفته نیست در حالی که ذبح مربوط به امور دنیاست.
چرا نام امام علی(ع) در قرآن نیست؟
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در مورد امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) بدون ذکر نام آیات زیادی داریم ادامه داد: برخی می‌پرسند چرا نام امام در قرآن نیامده است؛ من در جواب می‌گویم اگر نام امام علی در قرآن آمده بود آیا امام، خلیفه می‌شدند و حاکمیتشان شکل می گرفت؟ مطلقا این طور نبود؛ زیرا توطئه غصب خلافت در دوره پیامبر شروع شد و بعد از رحلت حضرت، در سقیفه پا گرفت و در سقیفه نیز یک نفر نگفت قرآن و پیامبر راجع به خلافت چه گفته است.
وی با اشاره به آیه 31 سوره فرقان مبنی بر مهجوریت قرآن در میان قوم رسول الله اظهارکرد: پیامبر از همین مهجوریت قرآن در میان قومش در قیامت گلایه خواهد کرد که مراد این آیه بیان مهجوریت قرآن در میان اصحاب خود رسول الله و در ماجرای سقیفه است و اینکه به مهجوریت قرآن در دوره کنونی تطبیق بدهیم چندان مرتبط نیست.
میرباقری بیان کرد: اصحاب پیامبر قرآن را مهجور قرار دادند زیرا یک نفر در سقیفه سخن از قرآن به میان نیاورد همچنین برای حل مشکلاتشان بعد از غصب خلافت، تا صد سال منع نقل و کتابت حدیث را در دستور کار قرار دادند بنابراین اگر نام امام در قرآن هم می آمد اتفاقی رخ نمی داد و نمی‌گذاشتند خلافت به ایشان برسد.
وی افزود: در قرآن دسته‌ای از  آیات در مورد برخی ائمه(ع) به صورت خاص، و یا در مورد تمامی ائمه، زیارت و حرم های اهل‌بیت(ع) دقیقا بحث داریم و دسته ای از آیات نیز در مورد کافران به امامت است؛ مثلا در سوره تحریم توطئه غصب خلافت را بیان کرده است.
میرباقری با اشاره به نظر برخی در مورد آیه محوری در بحث امامت به آیه « إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ»( 55 مائده) اشاره کرد و گفت: این آیه از دید بنده خودش شاخه ای از آیه محوری  دیگر در زمینه ولایت است و آن، آیه سوم آیة‌الکرسی است که امامت با عنوان ولایت‌الله مطرح شده است؛ چندین بحث محوری در این آیه است که امامت شیعه کاملا مبرهن می‌شود و مابقی آیات و روایات بر محور این آیه می‌چرخند؛ محور آیه این است که اگر کسی مومن است باید ولایت خدا را بپذیرد که حدود 15 آیه ولایت را منحصر در خداوند کرده است و غیر از خداوند هیچکس مقام ولایت را ندارد مگر اینکه خداوند به او واگذار کند و مستقلا حتی رسول الله نیز ولایت ندارد.
وی ادامه داد: در حدیث بصری فرمودند که حقیقت ربوبیت سه چیز است و اولین آن این است که انسان برای خود حق مالکیتی قائل نباشد به همین دلیل ما حق آسیب رساندن به خود و خودکشی را نداریم بنابراین حتی ولایت رسول الله نیز مستقلا وجود ندارد؛ ولایت فقیه نیز در این راستا تعریف می شود؛ در اینجا تفاوت میان حاکمیت اسلامی و دموکراسی غربی نیز مشخص می شود که این تفاوت در شکل و ظاهر نیست زیرا ظاهرا هر دو با رای مردم محقق می‌شود همان گونه که امامت امام علی محقق شد ولی در مبنا تفاوت وجود دارد یعنی مبنای حکومت الهی، حاکمیت خدا ولی دموکراسی غربی مبنایش حاکمیت انسان بر خویش است.
میرباقری عنوان کرد: در این آیه(آیه سوم آیة الکرسی) فرموده شان ولایت در خدمت هدایت و نورانیت انسان است زیرا خداوند به نورانیت انسان حساس است؛ بنابراین اگر ولی الهی در جامعه باشد جامعه نورانی می شود وگرنه به سمت ظلمت خواهد رفت و برای اینکه امام بتواند جامعه را نورانی کند خودش باید نورانی باشد یعنی اخراج از ظلمت به نور شان ولایت است. پیامبر ولی خداست و خدا نور قرآن را در وجود او قرار داده تا در پرتو این نور، مردم را به سمت نور ببرد و امام نیز همین شان را دارد و امام زمان که بیایند تمام بشریت به این نور منور خواهند شد؛ در ولایت باطنی نیز اگر کسی تحت ولایت باطنی ایشان قرار گیرد نورانی خواهد شد البته اصل ولایت باطنی نیز شامل صالحین است و خداوند ولایت این گروه را بر عهده می گیرد.
وی با بیان اینکه امامت شیعه، حاکمیت ظاهری نیست و این آیه خط امامت را تبیین فرموده است به طرح این سؤال پرداخت که آیا کسانی که از فهم ظواهر قرآن اظهار عجز می‌کردند می توانند باطن قرآن را بفهمند؟ و افزود: در ادامه آیةالکرسی نیز به بحث کفر به امامت اشاره شده و فرموده کسانی که کافر شدند اولیاء آنان طاغوت است؛ یعنی اگر ولایت الله نبود ولایت طاغوت است در ادامه نیز فرموده است که اولیاء طاغوتی جامعه را از سوی نور به سمت ظلمت پیش می‌برند و این اتفاق در دوره بعد از پیامبر رخ داد و مسیر جامعه اسلامی عوض شد و به سمت ظلمت پیش رفت.
وی با بیان اینکه چگونه جامعه به سمت ظلمت رفت اظهار کرد:  پیامبر در سال یازدهم هجری رحلت فرمودند و بعد از 50 سال فرزند رسول الله با آن وضع شهید شدند و جامعه آن را تحمل کرد؛ آیا این جامعه نورانی بود؟ و بدتر از شهادت امام حسین(ع) حدود نیم قرن، امام علی(ع) مورد سب و لعن در منابر قرار می‌گرفت. اینها با غصب خلافت، از نظر ظاهری هم، جهانی شدن اسلام را به تاخیر انداختند زیرا پیامبر رسول جهانی و موظف به ابلاغ نور اسلام به جهان بودند و در این راه مامور به جهاد شدند که متاسفانه دشمنان روی جهاد ابتدایی تبلیغات سوء زیادی هم داشته و دارند در حالی که غربی ها جنایاتی کرده اند که نمونه آن در عراق و حمله اول آمریکا به این کشور است. غربیان به جهاد ابتدایی پیامبر که می‌خواهد مردم را به سعادت دنیا و آخرت برساند تهاجم می‌کنند ولی خودشان از آن طرف دنیا به بهانه عدالت و در واقع برای قتل و غارت مسلمین وارد سرزمین‌های اسلامی شده‌اند.
تاخیر در جهانی شدن اسلام
میرباقری ادامه داد: حضرت برای جهانی کردن اسلام نامه‌هایی برای پادشاهان کشورهای دیگر از جمله روم و ایران  نوشتند و در تبلیغ جهانی نیز بسیار موفق بودند و هیچ پیامبری به اندازه حضرت محمد(ص) موفقیت نداشتند و اگر ایشان چند دهه دیگر زنده بودند اسلام، جهانی می‌شد زیرا اسلام در دل مردم دنیا نفوذ کرده بود ولی کسانی که جای ایشان را گرفتند مسیری را رفتند که کشتی اسلام به گل نشست.
وی اظهار کرد: دومین ضربه این بود که مناسبات اجتماعی و سیاسی و ... به دوره جاهلیت بازگشت؛ پیامبر همه را به یک چشم می دیدند و بیت المال را علی السویه تقسیم می‌کردند ولی در دوره خلفا بیت المال با اختلاف فاحشی میان مردم تقسیم شد به گونه‌ای که تازه مسلمان شده‌ها فقط 200 درهم دریافت می‌کردند در حالی که برخی مقربین حکومت تا 5 هزار درهم می‌گرفتند؛ همچنین غوغای عجم و عرب را راه انداختند و دستور دادند عجمان حق ندارند از اعراب زن بگیرند و مناسبات کاملا به سمت جاهلیت رفت و بدتر از اینها تخریب فرهنگ معرفتی بود که با جعل حدیث و منع حدیث انجام شد و به خصوص در دوره معاویه، جعل حدیث به اوج خود رسید؛ کسی مانند ابوهریره که دو سال و نیم وجود پیامبر را درک کرد بیشترین روایت را نقل کرده است در حالی که امام علی با آن همه سابقه چند روایت دارد.
میرباقری تاکید کرد: داعش امروز نتیجه فرهنگی است که بعد از پیامبر(ص) ایجاد کردند و براساس برخی روایات عامه، این جنایات را انجام می‌دهند اگر چه ریشه این مسایل سیاسی و زیر سر غرب است ولی پشتوانه ایمانی و فکری آن همین مطالبی است که در برخی روایات جعلی آمده است.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: با روایاتی که در صحاح آمده شخصیتی غیر معصوم از پیامبر(ص) ساخته‌اند، و ایشان را از یک انسان معمولی عاقل نیز پایین تر آورده‌اند و برای بالابردن دیگران، شخصیت پیامبر را له کرده‌اند.
میرباقری با اشاره به بخش پایانی آیة الکرسی تاکید کرد: کسانی که در غدیر خم بودند و فهمیدند ولایت امام علی حق است و آن را نپذیرفتند اصحاب جهنم هستند زیرا خط تاریخ و اسلام را عوض کردند و همه گناهان بر دوش آنان است ولو اینکه در جنگ بدر هم حضور داشتند.
وی همچنین در پاسخ به سؤالی در مورد آیه «وَ وَهَبْنَا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِيًّا» (50 مریم) و انطباق آن با نام امام علی(ع) گفت: آیه تطهیر، تبیین نورانیت اهل‌بیت و آیه مباهله معرفی اهل‌بیت را انجام می‌دهد و آیه مذکور نیز دو وجه را تحمل‌ می‌کند یعنی هم می‌توان آن را بر لسان صدقی بزرگ تعبیر و هم به قرینه آیه«وَاجْعَلْ لِي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ»(26 شعراء) بر نام مبارک امام(ع) تطبیق بدهیم.
captcha