بی‌اطلاعی مراکز آموزش عالی از فعالیت‌های مشابه؛ عامل موازی‌کاری و مانع هم‌افزایی
گروه دانشگاه: حلقه مفقوده برخی مراکز دانشگاهی و موسسات آموزش عالی کشور، عدم ارتباط شبکه‌ای دانشگاه‌ها با یکدیگر و نبود هم‌افزایی است که این منجر به موازی‌کاری خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)،
همکاری و هم‌افزایی مراکز علمی و دانشگاهی در کشور و
تبادل و دسترسی به یافته‌های تحقیقاتی و فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی مراکز
مشابه، می‌تواند در جهت ایجاد ارتباط مشترک و شبکه‌ای میان دانشگاه‌ها و
رشد و توسعه هر چه بیشتر مراکز و موسسه‌های آموزش عالی سودمند باشد.
بنا بر این گزارش، چندی پیش رئیس دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار شعبه خراسان‌رضوی ایکنا از راه‌اندازی رشته مطالعات اسلامی به زبان‌های خارجی در این دانشکده برای اولین بار در مقطع کارشناسی‌ارشد خبر داد. حال آن‌که مراکز دانشگاهی هم‌چون جامعة‌المصطفی العالمیة در قم و موسسه زبان و فرهنگ‌شناسی که زیر نظر این دانشگاه فعالیت می‌کند، از سال 1391 رشته مطالعات اسلامی به زبان‌های خارجی را راه‌اندازی کرده و دارای دو شعبه آموزش حضوری یکی در قم و دیگری در مشهد است و هم‌چنین دو شعبه آموزش مجازی در قم و تهران دارد.
راه‌اندازی رشته مطالعات اسلامی از سال 91
در این خصوص حجت‌الاسلام والمسلمین سیدنادر علوی، معاون آموزشی موسسه زبان و فرهنگ‌شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا در مورد فعالیت این موسسه گفت: موسسه زبان و فرهنگ‌شناسی در قم از سال 1385 و با پذیرش طلبه در رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود و تاکنون تلاش کرده تا سهم به‌سزایی در تربیت طلاب و پرچم‌داران هدایت قرآنی جهت نقشآفرینی در عرصههای متنوع آموزشی، پژوهشی، تبلیغی و مدیریتی در سطح جهان و نیز تولید علوم و معارف تخصصی اسلامی به زبان‌های مختلف داشته باشد. رشته مطالعات اسلامی در شعبه‌های قم و مشهد از سال 1391 به 5 زبان خارجی راه‌اندازی شد. در گام اول زبان‌های انگلیسی، فرانسه و عربی هدف بودند. در گام دوم زبان‌های روسی، چینی و ترکی استانبولی به این رشته اضافه شد و در آینده زبان‌های اندونزیایی، ژاپنی و کره‌ای در مقطع کارشناسی‌ارشد راه‌اندازی خواهد شد. هم‌چنین در آینده‌ای نزدیک مقطع دکتری این رشته به زبان‌های مختلف در موسسه زبان و فرهنگ‌شناسی راه‌اندازی می‌شود.
وی افزود: جامعة‌المصطفی‌العالمیة، مجموعه دانشگاهی بزرگی است که 80 درصد دانشجویان آن غیرایرانی و 20 درصد ایرانی است، اما موسسه زبان و فرهنگ‌شناسی با هدف تربیت نیروی ایرانی فعالیت می‌کند؛ لذا 80 درصد دانشجویان این موسسه ایرانی و 20 درصد خارجی هستند.
علوی گفت: تعداد دانشجویان این موسسه مجموعا 120 طلبه است. اکثریت دانشجویان در زبان انگلیسی مشغول تحصیل هستند. در واقع آموزش زبان در طول تحصیل برای دانشجویان لحاظ شده است و دانشجویان هم‌چنین دوره کارشناسی‌ارشد و پایان‌نامه خود را با همان زبانی که مشغول تحصیل هستند، دنبال می‌کنند.
وی اظهار کرد: موسسه در مجموع دو شعبه دارد یکی در قم و دیگری در مشهد و یک شعبه مجازی هم داریم که تمام آموزش‌ها و دروس به صورت مجازی ارائه می‌شود. اعضای هیئت علمی این موسسه نیز مجموعا 71 استاد ایرانی و غیرایرانی هستند و در هر زبان خارجی استادی که لهجه مادری‌اش آن زبان است، حضور دارد.
ارتباطات شبکه‌ای؛ حلقه مفقوده نظام آموزش و پژوهش
بر اساس این گزارش، تجربه‌های فعالیت‌های علمی در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که هرگونه تحرک در توسعه علمی اعم از آموزشی، پژوهشی، فناوری و ارتقای کیفی و کمی با همکاری متقابل موسسات و مراکز علمی مشابه ارتباط تنگاتنگی دارد. از جمله عوامل مهمی که می‌تواند در توسعه علمی کشور نقش چشم‌گیری داشته باشد و تحقق آن در درازمدت هویدا می‌شود، ارتباط شبکه‌ای و هم‌افزایی مراکز آموزشی و پژوهشی با فعالیت مشابه است. در واقع با این تعبیر، آن کشوری در عرصه علمی و آموزشی عالی موفق خواهد بود که دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش عالی آن که به منظور پاسخ‌گویی به نیازهای علمی کشور راه‌اندازی می‌شوند، دستیابی به یافته‌های آموزشی، پژوهشی و تحقیقاتی سایر مراکز آموزشی مشابه خود را در اولویت قرار دهد و به دنبال ایجاد ارتباط مشترک و شبکه‌ای میان مراکز دانشگاهی مشابه مرکز و یا دانشگاه خود باشد و هم‌چنین در نگاهی کلان‌تر ایجاد مراکز منطقه‌ای برای تداوم همکاری‌های علمی بین‌المللی را هرچه بیشتر فراهم سازد، چرا که همکاری و ارتباطات علمی از ابزارهای کابردی و موثر تعامل فرهنگی است و موجب رشد و توسعه هر چه بیشتر مراکز و موسسه‌های آموزش عالی می‌شود.
ضرورت‌های انتقال تجربه و پرهیز از آزمون و خطا
در نگاهی دیگر اگر به این مسئله توجهی نشود و به‌طور مثال دانشگاهی که به دنبال راه‌اندازی یک رشته جدید است، اما نیم‌نگاهی به دستاوردهای سایر مراکز، که مشابه همان رشته دانشگاهی و یا همان فعالیت آموزشی و پژوهشی را در کارنامه خود دارند، نداشته باشد، باید این مسیر را هم‌چون آن مرکز از ابتدا طی کند و با مسائل و یا مشکلات مشابه آن نیز روبه‌رو شود.
نبود ارتباطات علمی بین دانشگاه‌ها و عدم آگاهی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی از موقعیت‌های علمی سایر مراکز، موجب ظهور و بروز موازی‌کاری خواهد شد. لذا انتقال و اشتراک در دانش و مهارت‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها، تا حدی از این امر جلوگیری می‌کند و می‌توان گفت ایجاد ارتباط بین موسسه‌ها و مراکز آموزش عالی برای ارتقا همکاری‌های علمی و دوری‌جستن از انجام کارهای مشابه، باید جز جدانشدنی تمامی نظام‌های آموزش عالی گردد و دیگر با این نظرات مواجه نشویم که فلان رشته و یا فعالیت آموزشی برای اولین‌بار در یک شهر و یا مرکز راه‌اندازی شده است.
گزارش: مریم روزبهانی
بنا بر این گزارش، چندی پیش رئیس دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار شعبه خراسان‌رضوی ایکنا از راه‌اندازی رشته مطالعات اسلامی به زبان‌های خارجی در این دانشکده برای اولین بار در مقطع کارشناسی‌ارشد خبر داد. حال آن‌که مراکز دانشگاهی هم‌چون جامعة‌المصطفی العالمیة در قم و موسسه زبان و فرهنگ‌شناسی که زیر نظر این دانشگاه فعالیت می‌کند، از سال 1391 رشته مطالعات اسلامی به زبان‌های خارجی را راه‌اندازی کرده و دارای دو شعبه آموزش حضوری یکی در قم و دیگری در مشهد است و هم‌چنین دو شعبه آموزش مجازی در قم و تهران دارد.
راه‌اندازی رشته مطالعات اسلامی از سال 91
در این خصوص حجت‌الاسلام والمسلمین سیدنادر علوی، معاون آموزشی موسسه زبان و فرهنگ‌شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا در مورد فعالیت این موسسه گفت: موسسه زبان و فرهنگ‌شناسی در قم از سال 1385 و با پذیرش طلبه در رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود و تاکنون تلاش کرده تا سهم به‌سزایی در تربیت طلاب و پرچم‌داران هدایت قرآنی جهت نقشآفرینی در عرصههای متنوع آموزشی، پژوهشی، تبلیغی و مدیریتی در سطح جهان و نیز تولید علوم و معارف تخصصی اسلامی به زبان‌های مختلف داشته باشد. رشته مطالعات اسلامی در شعبه‌های قم و مشهد از سال 1391 به 5 زبان خارجی راه‌اندازی شد. در گام اول زبان‌های انگلیسی، فرانسه و عربی هدف بودند. در گام دوم زبان‌های روسی، چینی و ترکی استانبولی به این رشته اضافه شد و در آینده زبان‌های اندونزیایی، ژاپنی و کره‌ای در مقطع کارشناسی‌ارشد راه‌اندازی خواهد شد. هم‌چنین در آینده‌ای نزدیک مقطع دکتری این رشته به زبان‌های مختلف در موسسه زبان و فرهنگ‌شناسی راه‌اندازی می‌شود.
وی افزود: جامعة‌المصطفی‌العالمیة، مجموعه دانشگاهی بزرگی است که 80 درصد دانشجویان آن غیرایرانی و 20 درصد ایرانی است، اما موسسه زبان و فرهنگ‌شناسی با هدف تربیت نیروی ایرانی فعالیت می‌کند؛ لذا 80 درصد دانشجویان این موسسه ایرانی و 20 درصد خارجی هستند.
علوی گفت: تعداد دانشجویان این موسسه مجموعا 120 طلبه است. اکثریت دانشجویان در زبان انگلیسی مشغول تحصیل هستند. در واقع آموزش زبان در طول تحصیل برای دانشجویان لحاظ شده است و دانشجویان هم‌چنین دوره کارشناسی‌ارشد و پایان‌نامه خود را با همان زبانی که مشغول تحصیل هستند، دنبال می‌کنند.
وی اظهار کرد: موسسه در مجموع دو شعبه دارد یکی در قم و دیگری در مشهد و یک شعبه مجازی هم داریم که تمام آموزش‌ها و دروس به صورت مجازی ارائه می‌شود. اعضای هیئت علمی این موسسه نیز مجموعا 71 استاد ایرانی و غیرایرانی هستند و در هر زبان خارجی استادی که لهجه مادری‌اش آن زبان است، حضور دارد.
ارتباطات شبکه‌ای؛ حلقه مفقوده نظام آموزش و پژوهش
بر اساس این گزارش، تجربه‌های فعالیت‌های علمی در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که هرگونه تحرک در توسعه علمی اعم از آموزشی، پژوهشی، فناوری و ارتقای کیفی و کمی با همکاری متقابل موسسات و مراکز علمی مشابه ارتباط تنگاتنگی دارد. از جمله عوامل مهمی که می‌تواند در توسعه علمی کشور نقش چشم‌گیری داشته باشد و تحقق آن در درازمدت هویدا می‌شود، ارتباط شبکه‌ای و هم‌افزایی مراکز آموزشی و پژوهشی با فعالیت مشابه است. در واقع با این تعبیر، آن کشوری در عرصه علمی و آموزشی عالی موفق خواهد بود که دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش عالی آن که به منظور پاسخ‌گویی به نیازهای علمی کشور راه‌اندازی می‌شوند، دستیابی به یافته‌های آموزشی، پژوهشی و تحقیقاتی سایر مراکز آموزشی مشابه خود را در اولویت قرار دهد و به دنبال ایجاد ارتباط مشترک و شبکه‌ای میان مراکز دانشگاهی مشابه مرکز و یا دانشگاه خود باشد و هم‌چنین در نگاهی کلان‌تر ایجاد مراکز منطقه‌ای برای تداوم همکاری‌های علمی بین‌المللی را هرچه بیشتر فراهم سازد، چرا که همکاری و ارتباطات علمی از ابزارهای کابردی و موثر تعامل فرهنگی است و موجب رشد و توسعه هر چه بیشتر مراکز و موسسه‌های آموزش عالی می‌شود.
ضرورت‌های انتقال تجربه و پرهیز از آزمون و خطا
در نگاهی دیگر اگر به این مسئله توجهی نشود و به‌طور مثال دانشگاهی که به دنبال راه‌اندازی یک رشته جدید است، اما نیم‌نگاهی به دستاوردهای سایر مراکز، که مشابه همان رشته دانشگاهی و یا همان فعالیت آموزشی و پژوهشی را در کارنامه خود دارند، نداشته باشد، باید این مسیر را هم‌چون آن مرکز از ابتدا طی کند و با مسائل و یا مشکلات مشابه آن نیز روبه‌رو شود.
نبود ارتباطات علمی بین دانشگاه‌ها و عدم آگاهی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی از موقعیت‌های علمی سایر مراکز، موجب ظهور و بروز موازی‌کاری خواهد شد. لذا انتقال و اشتراک در دانش و مهارت‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها، تا حدی از این امر جلوگیری می‌کند و می‌توان گفت ایجاد ارتباط بین موسسه‌ها و مراکز آموزش عالی برای ارتقا همکاری‌های علمی و دوری‌جستن از انجام کارهای مشابه، باید جز جدانشدنی تمامی نظام‌های آموزش عالی گردد و دیگر با این نظرات مواجه نشویم که فلان رشته و یا فعالیت آموزشی برای اولین‌بار در یک شهر و یا مرکز راه‌اندازی شده است.
گزارش: مریم روزبهانی
