هادی مزینانی:
شرکتهای بیمه‌ای در پرداخت غرامت خسارت‌دیدگان پلاسکو بهانه‌تراشی نکنند
گروه اقتصاد: معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی ـ عقیدتی ناجا گفت: تعهدات زبانی و مكتوب مسئولان و شركت‌های بیمه‌ای در حادثه پلاسکو، حكم شرعی در پی دارد لذا شرکتهای بیمه‌ای در مقام جبران خسارت به بهترین وجه ممكن باشند و از مفرهای تبصره ماده‌ای، برای شانه خالی كردن از پرداخت غرامت، استفاده نكنند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، روز پنج‌شنبه هفته گذشته، ساختمان پلاسکوی تهران که برای سال‌ها منبع درآمد تعداد زیادی از خانواده‌ها بود، فروریخت و تعدادی از آتش نشانان فداکار هم در این حادثه جان باختند. به گفته مسئولان، حدود چهار هزار نفر به صورت مستقیم از فعالیت در این مجموعه به کسب درآمد می‌پرداختند که با فروریختن این حادثه و جان باختن تعدادی از هم‌وطنان، این منبع درآمدی در شرایط کنونی از میان رفته و اکنون نوبت به مسئولان و شرکتهای بیمه‌ای است که به مسئولیت خود در قبال کارگران بیکار شده و همچنین خانواده‌هایی که عزیزان خود را از دست داده‌اند، اقدام کنند.
وجوب عمل به دستورات قرآن کریم
برای بررسی دیدگاه دین مبین اسلام درباره لزوم حمایت مادی از افراد و خانواده‌های آسیب‌دیده از گذر حوادث غیرمترقبه، با حجت‌الاسلام والمسلمین هادی مزینانی، معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی ـ عقیدتی ناجا گفت‌وگویی انجام دادیم که وی در این‌باره به ایکنا گفت: اعتقاد ما مسلمانان بر این است كه قرآن، آخرین كتاب الهی و اسلام كامل‌ترین دین آسمانی برای هدایت و سعادت بشریت است و عمل به دستورات قرآن كریم، سبب سعادت و عاقبت به‌خیری در دنیا و آخرت بوده و عامل به دستورات قرآن بودن یك امر وجوبی و تكلیف است.
وی افزود: قرآن خطاب به مؤمنان فرمود است: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لَا بَيْعٌ فِيهِ وَلَا خُلَّةٌ وَلَا شَفَاعَةٌ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد از آنچه به شما روزى دادهايم انفاق كنيد پيش از آنكه روزى فرا رسد كه در آن نه داد و ستدى است و نه دوستى و نه شفاعتى و كافران خود ستمكارانند (اینان هم به خودشان و هم به دیگران ستم می کنند» (البقره/254)
مسئولی که در انجام وظیفه کوتاهی کند کافر است
مزینانی یادآور شد: خدای تبارك و تعالی در این آیه از مؤمنان خواسته است تا آن چه خدا به آنها روزی داده در راه خدا انفاق کنند؛ روزی انسان صرفا در خوراك خلاصه نمی‌شود بلكه مسئولیت و جایگاه شغلی و اجتماعی نیز از جمله ارزاق الهی است و چون برخی از افراد مغرور به مال و جاه شده و در نهایت دچار توّهم می‌شوند و به همین دلیل آخرت را بر فرض قبول، مانند دنیا تصور كرده و فكر می‌كنند چون در دنیا در ناز و نعمت هستند، در آخرت نیز از نعمت‌های بی‌بدیل الهی متنعم خواهند بود.
معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی ـ عقیدتی ناجا افزود: خدای متعال در این آیه یادآوری می‌كند كه در عالم آخرت، عوامل و اسباب اعتباری كه در دنیا مایه فخر و برتری و مباهات بود، نقشی ایفا نخواهد كرد و جالب اینكه اگر مسئول یا شخص برخوردار از نعمت، در انجام وظایف مسئولیتی و حتی انسانی خودش كوتاهی و قصور كند، جزء كافرانی است كه به خود و دیگران ظلم كرده‌اند، چرا كه نه فقط خود را از رحمت الهی محروم می‌كنند، بلكه دیگران را نیز از دریافت حقشان به‌خاطر قصور در وظایف مسئولیتی محروم كرده است.
مسئولان برای خدمت به آسیب‌دیدگان منت نگذارند
وی افزود: حال نسبت به كسانی هم كه قدمی بر می‌دارند كرارا در قرآن كریم یادآوری می‌كند كه باید كارشان« فی سبیل اللّه» باشد، یعنی صرفا رضای خدا را در نظر بگیرند و بهره‌برداری سیاسی و اجتماعی نكنند؛ منتّی هم در كار نباشد وگرنه اجرشان را ضایع و عملشان را باطل خواهد كرد.
مزینانی تأکید کرد: همچنین در بیان سایر شرایط و آداب انجام كار خیر می‌فرماید: الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ لَا يُتْبِعُونَ مَا أَنْفَقُوا مَنًّا وَلَا أَذًى لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ كسانى كه اموال خود را در راه خدا انفاق مى كنند، سپس در پى آنچه انفاق كرده اند، منّت و آزارى روا نمى دارند، پاداش آنان برايشان نزد پروردگارشان (محفوظ) است، و بيمى بر آنان نيست و اندوهگين نمى شوند.» (البقره/262) یعنی علاوه برمنّت نگذاشتن، می‌فرماید حق ندارند سبب اذیت ذی‌نعفان شوند؛ به این معنا كه مثلا قول و وعده بدهند، اما برای تحققش مایه اذیت و ناراحتی باشند. به تعبیر عامیانه و مصطلح، مدام امروز و فردا كنند و در آخركار هم در برخی موارد كمتر از نیمی از آنچه قول داده بودند، محقق شود.
عذاب الهی برای کسانی‌که در انجام مسئولیت کوتاهی کنند
وی ادامه اد: اینگونه عمل كردن‌ها بر خلاف دستورات الهی بوده و اشخاصی كه در انجام وظیفه و ادای مسئولیتشان كوتاهی كرده‌اند مورد نکوهش شدید خداوند قرار گرفته‌اند. اینها دستورات خدای متعال در قرآن كریم است و جای تعارف هم با كسی ندارد.
معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی ـ عقیدتی ناجا یادآور شد: تنبیه جدی هم در این‌خصوص در نظر گرفته شده است. كما اینكه خدای متعال در قرآن كریم می‌فرماید: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى كَالَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لَا يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِين؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد، صدقه هاى خود را با منّت و آزار، باطل مكنيد، مانند كسى كه مالش را براى خودنمايى به مردم، انفاق مىكند و به خدا و روز بازپسين ايمان ندارد. پس مَثَل او همچون مَثَل سنگ خارايى است كه بر روى آن، خاكى (نشسته) است، و رگبارى به آن رسيده و آن (سنگ) را سخت و صاف بر جاى نهاده است. آنان (=رياكاران) نيز از آنچه به دست آوردهاند، بهرهاى نمى‌برند؛ و خداوند، گروه كافران را هدايت نمىكند» (البقره/ 264)
دستور اسلام برای رسیدگی روحی و روانی به آسیب‌دیدگان حوادث
مزینانی عنوان کرد: خداوند متعال در این آیه می‌فرماید: ای كسانی که ادعای ایمان آوردن دارید، كار خیرتان را با منت و اذیت، باطل نكنید. چرا كه اگر منت یا اذیت در پی كار خیرشما باشد، عمل شما حكم ریا پیدا كرده و ریاكار چون در واقع برای خدا شریك قرار داده، ایمانش به خدا و معاد را از دست خواهد داد.
معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی ـ عقیدتی ناجا افزود: حال بماند دستورات اسلام عزیز مبنی بر رسیدگی به نیازمندانِ به كمك، چه از نظر مادی و معنوی چه از نظر روحی و روانی. بخصوص كسانی كه بخاطر حق و حقوق شرعی و قانونی، یا قول و وعده‌هایی كه به آنها داده شده، امیدشان به تحقق آن چیزی است كه به آنها وعده شده است.
لزوم همدردی و جبران خسارت حادثه‌دیدگان ساختمان پلاسکو
مزینانی یادآور شد: تمام آنچه بیان شد مقدمه‌ای بود برای سوق دادن ذهن مسئولان امر به حادثه دلخراش و جانگداز فرو ریختن مركز تجاری و ساختمان قدیمی پلاسكو كه سبب جان باختن عزیزانی شد كه تمام كشور را داغدار و سیاه‌پوش كردند؛ به ویژه آتش‌نشانان غیوری كه در این واقعه جان به جان آفرین تسلیم كردند.
وی ادامه داد: قدر مسلّم، ابراز همدردی با خانواده‌های این عزیزان در كلام و شعار نباید خلاصه شود و مسئولان باید نسبت به تكلیف شرعی خود به نحو احسن اقدام كرده و قدردان ازجان‌گذشتگی كاركنان خدوم آتش‌نشانی، این فرشته‌های نجات عرصه خطر باشند.
مسئولیت شرکتهای بیمه‌ای در قبال آسیب‌دیدگان حادثه پلاسکو
مزینانی به مسئولیت شرکتهای بیمه‌ای اشاره کرد و گفت: همچنین مسئولیت بزرگ شركت‌های بیمه‌ای كه متعهد جبران خسارت در چنین مواقعی هستند، بدون عذر و بهانه تراشی‌های بعضا رایج باشد و همانگونه كه در زمان بیمه‌گذاری خسارت‌دیدگان، با روی باز و توضیح و تفصیلِ مزایای بیمه آنها، خسارت‌دیدگان فعلی را دعوت به بیمه‌گذاری می‌كردند، امروز هم با همان روحیه و بلكه صمیمی‌تر و مهربان‌تر، در مقام جبران خسارت به بهترین وجه ممكن باشند و از مفرهای تبصره ماده‌ای، برای شانه خالی كردن از پرداخت غرامت، استفاده نكنند.
وی تأکید کرد: تعهدات زبانی و مكتوب مسئولان، و شركت‌های بیمه‌ای در این حادثه، حكم شرعی در پی دارد؛ چرا كه خدای متعال فرموده است: «وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا؛ و به پيمان [خود] وفا كنيد زيرا كه از پيمان پرسش خواهد شد» (الاسراء/34) یعنی از آنچه وعده دادید و عهد كردید و عمل نكردید به یقین بازخواست و مورد سئوال قرار خواهید گرفت.
معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی-عقیدتی ناجا در پایان گفت: اینها مسئولیت‌هایی است كه حتی اگر دنیا با ارائه برخی مستندات به ظاهر مورد قبول، بتوانند خود را تبرئه كنند، یقینا به استناد آیات قرآنی كه در طول بحث اشاره شد، فردای قیامت باید پاسخگو باشند.
وجوب عمل به دستورات قرآن کریم
برای بررسی دیدگاه دین مبین اسلام درباره لزوم حمایت مادی از افراد و خانواده‌های آسیب‌دیده از گذر حوادث غیرمترقبه، با حجت‌الاسلام والمسلمین هادی مزینانی، معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی ـ عقیدتی ناجا گفت‌وگویی انجام دادیم که وی در این‌باره به ایکنا گفت: اعتقاد ما مسلمانان بر این است كه قرآن، آخرین كتاب الهی و اسلام كامل‌ترین دین آسمانی برای هدایت و سعادت بشریت است و عمل به دستورات قرآن كریم، سبب سعادت و عاقبت به‌خیری در دنیا و آخرت بوده و عامل به دستورات قرآن بودن یك امر وجوبی و تكلیف است.
وی افزود: قرآن خطاب به مؤمنان فرمود است: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لَا بَيْعٌ فِيهِ وَلَا خُلَّةٌ وَلَا شَفَاعَةٌ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد از آنچه به شما روزى دادهايم انفاق كنيد پيش از آنكه روزى فرا رسد كه در آن نه داد و ستدى است و نه دوستى و نه شفاعتى و كافران خود ستمكارانند (اینان هم به خودشان و هم به دیگران ستم می کنند» (البقره/254)
مسئولی که در انجام وظیفه کوتاهی کند کافر است
مزینانی یادآور شد: خدای تبارك و تعالی در این آیه از مؤمنان خواسته است تا آن چه خدا به آنها روزی داده در راه خدا انفاق کنند؛ روزی انسان صرفا در خوراك خلاصه نمی‌شود بلكه مسئولیت و جایگاه شغلی و اجتماعی نیز از جمله ارزاق الهی است و چون برخی از افراد مغرور به مال و جاه شده و در نهایت دچار توّهم می‌شوند و به همین دلیل آخرت را بر فرض قبول، مانند دنیا تصور كرده و فكر می‌كنند چون در دنیا در ناز و نعمت هستند، در آخرت نیز از نعمت‌های بی‌بدیل الهی متنعم خواهند بود.
مسئولان برای خدمت به آسیب‌دیدگان منت نگذارند
وی افزود: حال نسبت به كسانی هم كه قدمی بر می‌دارند كرارا در قرآن كریم یادآوری می‌كند كه باید كارشان« فی سبیل اللّه» باشد، یعنی صرفا رضای خدا را در نظر بگیرند و بهره‌برداری سیاسی و اجتماعی نكنند؛ منتّی هم در كار نباشد وگرنه اجرشان را ضایع و عملشان را باطل خواهد كرد.
مزینانی تأکید کرد: همچنین در بیان سایر شرایط و آداب انجام كار خیر می‌فرماید: الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ لَا يُتْبِعُونَ مَا أَنْفَقُوا مَنًّا وَلَا أَذًى لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ كسانى كه اموال خود را در راه خدا انفاق مى كنند، سپس در پى آنچه انفاق كرده اند، منّت و آزارى روا نمى دارند، پاداش آنان برايشان نزد پروردگارشان (محفوظ) است، و بيمى بر آنان نيست و اندوهگين نمى شوند.» (البقره/262) یعنی علاوه برمنّت نگذاشتن، می‌فرماید حق ندارند سبب اذیت ذی‌نعفان شوند؛ به این معنا كه مثلا قول و وعده بدهند، اما برای تحققش مایه اذیت و ناراحتی باشند. به تعبیر عامیانه و مصطلح، مدام امروز و فردا كنند و در آخركار هم در برخی موارد كمتر از نیمی از آنچه قول داده بودند، محقق شود.
عذاب الهی برای کسانی‌که در انجام مسئولیت کوتاهی کنند
وی ادامه اد: اینگونه عمل كردن‌ها بر خلاف دستورات الهی بوده و اشخاصی كه در انجام وظیفه و ادای مسئولیتشان كوتاهی كرده‌اند مورد نکوهش شدید خداوند قرار گرفته‌اند. اینها دستورات خدای متعال در قرآن كریم است و جای تعارف هم با كسی ندارد.
معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی ـ عقیدتی ناجا یادآور شد: تنبیه جدی هم در این‌خصوص در نظر گرفته شده است. كما اینكه خدای متعال در قرآن كریم می‌فرماید: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى كَالَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لَا يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِين؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد، صدقه هاى خود را با منّت و آزار، باطل مكنيد، مانند كسى كه مالش را براى خودنمايى به مردم، انفاق مىكند و به خدا و روز بازپسين ايمان ندارد. پس مَثَل او همچون مَثَل سنگ خارايى است كه بر روى آن، خاكى (نشسته) است، و رگبارى به آن رسيده و آن (سنگ) را سخت و صاف بر جاى نهاده است. آنان (=رياكاران) نيز از آنچه به دست آوردهاند، بهرهاى نمى‌برند؛ و خداوند، گروه كافران را هدايت نمىكند» (البقره/ 264)
دستور اسلام برای رسیدگی روحی و روانی به آسیب‌دیدگان حوادث
مزینانی عنوان کرد: خداوند متعال در این آیه می‌فرماید: ای كسانی که ادعای ایمان آوردن دارید، كار خیرتان را با منت و اذیت، باطل نكنید. چرا كه اگر منت یا اذیت در پی كار خیرشما باشد، عمل شما حكم ریا پیدا كرده و ریاكار چون در واقع برای خدا شریك قرار داده، ایمانش به خدا و معاد را از دست خواهد داد.
معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی ـ عقیدتی ناجا افزود: حال بماند دستورات اسلام عزیز مبنی بر رسیدگی به نیازمندانِ به كمك، چه از نظر مادی و معنوی چه از نظر روحی و روانی. بخصوص كسانی كه بخاطر حق و حقوق شرعی و قانونی، یا قول و وعده‌هایی كه به آنها داده شده، امیدشان به تحقق آن چیزی است كه به آنها وعده شده است.
لزوم همدردی و جبران خسارت حادثه‌دیدگان ساختمان پلاسکو
مزینانی یادآور شد: تمام آنچه بیان شد مقدمه‌ای بود برای سوق دادن ذهن مسئولان امر به حادثه دلخراش و جانگداز فرو ریختن مركز تجاری و ساختمان قدیمی پلاسكو كه سبب جان باختن عزیزانی شد كه تمام كشور را داغدار و سیاه‌پوش كردند؛ به ویژه آتش‌نشانان غیوری كه در این واقعه جان به جان آفرین تسلیم كردند.
وی ادامه داد: قدر مسلّم، ابراز همدردی با خانواده‌های این عزیزان در كلام و شعار نباید خلاصه شود و مسئولان باید نسبت به تكلیف شرعی خود به نحو احسن اقدام كرده و قدردان ازجان‌گذشتگی كاركنان خدوم آتش‌نشانی، این فرشته‌های نجات عرصه خطر باشند.
مسئولیت شرکتهای بیمه‌ای در قبال آسیب‌دیدگان حادثه پلاسکو
مزینانی به مسئولیت شرکتهای بیمه‌ای اشاره کرد و گفت: همچنین مسئولیت بزرگ شركت‌های بیمه‌ای كه متعهد جبران خسارت در چنین مواقعی هستند، بدون عذر و بهانه تراشی‌های بعضا رایج باشد و همانگونه كه در زمان بیمه‌گذاری خسارت‌دیدگان، با روی باز و توضیح و تفصیلِ مزایای بیمه آنها، خسارت‌دیدگان فعلی را دعوت به بیمه‌گذاری می‌كردند، امروز هم با همان روحیه و بلكه صمیمی‌تر و مهربان‌تر، در مقام جبران خسارت به بهترین وجه ممكن باشند و از مفرهای تبصره ماده‌ای، برای شانه خالی كردن از پرداخت غرامت، استفاده نكنند.
وی تأکید کرد: تعهدات زبانی و مكتوب مسئولان، و شركت‌های بیمه‌ای در این حادثه، حكم شرعی در پی دارد؛ چرا كه خدای متعال فرموده است: «وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا؛ و به پيمان [خود] وفا كنيد زيرا كه از پيمان پرسش خواهد شد» (الاسراء/34) یعنی از آنچه وعده دادید و عهد كردید و عمل نكردید به یقین بازخواست و مورد سئوال قرار خواهید گرفت.
معاون ضوابط شرعی سازمان سیاسی-عقیدتی ناجا در پایان گفت: اینها مسئولیت‌هایی است كه حتی اگر دنیا با ارائه برخی مستندات به ظاهر مورد قبول، بتوانند خود را تبرئه كنند، یقینا به استناد آیات قرآنی كه در طول بحث اشاره شد، فردای قیامت باید پاسخگو باشند.
